بی بی سی فارسی- علی رمضانیان: بانک مرکزی روز سه شنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ اعلام کرد کانون صرافان ایران را به دلیل همکاری نکردن با بانک مرکزی، منحل کرده است.
انتشار این خبر برای چند روز باعث التهاب در بازار ارز شد و قیمت دلار در تهران، به بالای ۵۰ هزار تومان رسید.
ولی، با وجود اینکه مذاکرات پشت پرده برای حل اختلاف در جریان است و بر اساس یافته های بی بی سی فارسی، هفته آینده این اختلاف به احتمال زیاد رفع خواهد شد، این انحلال به کارزاری بین رسان ه‌های حامی دولت و دیگر رسانه ها تبدیل شده است.
بانک مرکزی، علت انحلال کانون را «تخلف» دانست و در اطلاعیه ای گفت: «از جمله مهمترین تخلفات صورت گرفته می‌توان به استنکاف از دستورات بانک مرکزی و عدم همکاری با این بانک، انحراف از اهداف، وظایف و موضوع فعالیت کانون، به حد نصاب نرسیدن جلسات شورای عالی طی چندین ماه اخیر، سرمایه گذاری و تحصیل سهام بر خلاف موضوع فعالیت، وظایف و اختیارات کانون و نظایر آن اشاره کرد».
در مقابل، کانون صرافان ایران، علت انحلال را انتقاد بعضی از اعضای کانون به عملکرد بانک مرکزی اعلام کرد.
کامران سلطانی زاده، دبیر کل کانون صرافان ایران به خبر آنلاین گفت: «انتقاد چند روز اخیر اعضای کانون صرفان از رفتار بانک مرکزی، علت انحلال بود».
موضوع انتقاد کانون صرافان از بانک مرکزی به انتشار چندین باره خبر آزاد سازی پول های بلوکه شده ایران در کره جنوبی و دیگر کشورها و ناتوانی بانک مرکزی در کنترل قیمت ارز و تک نرخی سازی آن بر می گردد.
در این دعوا، رسانه ها در ایران خط کشی های خود را داشتند.
ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت ایران نوشت:«کانون صرافان که به نوعی صنف صرافان است، عملکردی متناسب با سیاست های کشور و منفعت عمومی جامعه را نداشته و باید منحل شود».
مهدی منصوری بیدکانی، کارشناس اقتصادی به سایت خبری «نود اقتصادی» وابسته به طیف اصولگرایان، گفت «کانون تبدیل به مکانی برای نابسامانی و مبارزه با ثبات در قیمت ارز تبدیل شده و در خلاف جهت منافع مردم عمل کرده است و حذف آن، ثبات را به بازار بر می گرداند».
در مقابل خبرآنلاین و تجارت نیوز از زبان مدیران کانون و کارشناسان اقتصادی، از پشت پرده های سیاسی آن نوشته اند و به نوعی قدرت نمایی بانک مرکزی را عامل اصلی این انحلال دانستند.
نقش کانون صرافان در بازار ارز چیست؟:
در ایران دو نوع بازار پول به نام بازار پولی متشکل و غیر متشکل وجود دارد.
به بیان ساده، بازار پولی متشکل همان بازار رسمی با فعالیت بانک مرکزی، بانک ها و مؤسسات مالی است. بازار پولی غیر متشکل، به نوعی بازار غیر رسمی پول و ارز است. معمولاً در این بازار، خرید و فروش های کم حجم ارز و از طریق صرافی های مجاز و حتی بازارهای زیرزمینی صورت می گیرند.
یکی از وظایف کانون صرافان ایران کنترل همین بازار غیررسمی ارز است.
کانون صرفان ایران در سال ۱۳۹۰ از طرف چند صرافی و با مجوز بانک مرکزی تأسیس شد. اعضای هیأت مؤسس کانون ۹ صرافی و اعضای هیأت عالی نظارت سه نفر از نمایندگان بانک مرکزی هستند.
حال سؤال اساسی این است که آیا بانک مرکزی توان انحلال این کانون را دارد؟
بانک مرکزی می گوید، چون خودش مجوز داده است، پس می تواند کانون صرافان ایران را منحل کند.
خبرگزاری فارس به نقل از یک کارشناس اقتصادی نزدیک به بانک مرکزی نوشت: «موضوع انحلال کانون صرافان و یا برخورد و تعطیل کردن صرافی های غیرمجاز در حدود وظایف و اختیارات بانک مرکزی است. زیرا اعطای مجوز فعالیت نیز به دست همین نهاد بوده است».
ولی کانون می گوید که باید قوه قضائیه در این زمینه تصمیم گیری کند.
کانون صرافان بعد از انحلال کانون از سوی بانک مرکزی اعلام کرد «انحلال کانون صرافان در ماده ۲۱ اساسنامه جز اختیارات مجمع عمومی فوق العاده است و طبیعتاً هر گونه فرآیندی خارج از مسیر قانونی، تخلف است و از طریق مراجع قضائی پیگیری خواهد شد».
اصغر سمیعی، رئیس پیشین کانون صرافان، گفته است: «انحلال کانون در حد و حدود اختیار بانک مرکزی نیست، هیأت عالی نظارت که سه عضو آن منصوب بانک مرکزی هستند، می توانند تخلفات را به مجمع عمومی کانون گزارش کنند و مجمع با آن برخورد خواهد کرد. بانک مرکزی هم می تواند به قوه قضائیه شکایت و اعضای متخلف کانون صرافان را تحت پیگرد قانونی قرار دهد».
دود این اختلاف در چشم مردم:
در روزهای درگیری بین کانون صرافان ایران و بانک مرکزی قیمت دلار در بازار تهران بعد از چند هفته درجا زدن در محدوده ۴۸ هزار تومان، به بالای ۵۰هزار تومان رسید.
متهم ردیف اول افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر، کانون صرافان ایران اعلام شده است.
خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه نوشت: «قیمت ارز درحالی افزایش یافته که اتفاق خاصی در بازار رخ نداده و می توان رشد قیمت دلار را ناشی از تحرکات برخی فعالان حوزه صرافی دانست».
خبرگزاری فارس هم نوشت: «به نظر می رسد شکراب شدن رابطه بانک مرکزی و کانون صرافان هم در روند صعودی بازار اثرگذار بوده است».
کانون صرافان ایران منکر نقش و قدرت کنترلی خود بر بازار ارز نیست.
به گفته دبیر کانون صرافان ایران، یکی از مهمترین کار این کانون، کنترل نوسانات بازار ارز با کمک صرافی ها است.
منتقدان بانک مرکزی می گویند، وقتی عامل اصلی کنترل نوسانات ارز، یعنی کانوان صرافان حذف شد، بالا رفتن قیمت طبیعی است.
برزو حق شناس، کارشناس اقتصادی به تجارت نیوز گفته است: «اقدام بانک مرکزی مبنی بر انحلال کانون صرافان به طور قطع روند قیمت دلار را صعودی کرد. به اعتقاد من نهادهایی مانند کانون صرافان می توانند به امر انتقال دلار کمک و آن را تسهیل کنند. و با حذف کانون، نقل و انتقال ارز مشکل می شود و تأثیر منفی بر بازار گذاشت».
با وجود دعواهایی که فعلاً در جریان است، پیگیری بی بی سی فارسی از کانون صرافان ایران، حاکی از آن است که در پس پرده، مذاکرات برای حل اختلافات بین کانون صرافان ایران و بانک مرکزی با وساطت نهادهایی مثل وزارت اقتصاد در جریان است.
مدیر یکی از صرافی های تهران که عضو کانون صرافان ایران است، به بی بی سی فارسی گفت: «ظاهرا اختلاف ها حل شده ند و کانون صرافان ایران منتظر بیانیه بانک مرکزی است تا اعلام کند که بیانیه قبلی مبنی بر انحلال کانون، ملغی شده است».
برای تاأید یا تکذیب خبر رفع اختلاف بین کانون صرافان ایران و بانک مرکزی، باید چند روزی صبر کرد، ولی در هر صورت نتیجه هرچه باشد، فعلاً دود این اختلاف به چشم اقتصاد ایران رفته است. قیمت ارز افزایش یافته است و این افزایش، احتمالاً بر تورم اثر افزایشی خواهد گذاشت.