با رشد به صفات بینهایت خداوند ( بسم الله )
قلم یعنی تراشیده شدن برای هدفی ، و تراشیدن برای هدفی ،
هدفِ رشد یا هدفِ تضاد و سقوط و تلاشی ؟
آن اقیانوس هستی اعم از طبیعت و جامعه ،
هر موجودی را تراش میدهد و تغییر میدهد و بر مبنای آن ارتعاشات ، هر موجودی تراش میخورد و مرتعش میشود ، تا چگونه آن تراش بخورد و چگونه مرتعش بشود ؟
بررسی سوره قلم بخش سوم :
عَسى رَبُّنا أَنْ یُبْدِلَنا خَیْراً مِنْها إِنَّا إِلى رَبِّنا راغِبُونَ (32)
رغب: اصل رغبت فراخى و گنجایش در چیزى است.رَغُبَ الشّیءُ: آن چیز وسیع و گسترده شد. حوض رَغِیب: آبگیر و حوض بزرگ.فلان رَغِیب الجوف: او فراخ بطن است. فرس رَغِیبُ العَدْو: اسبى که با گامهاى فراخ و بلند مىدود. الرَّغْبَه و الرَّغَب و الرَّغْبَى: وسعت و توانایى در اراده و خواست.خداى تعالى گوید: (وَ یَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً «1»- 90/ انبیاء).زمانى که گفته شود- رَغِبَ فیه و رَغِبَ إلیه: علاقه و تمایل شدید را در آن اقتضاء میکند.خداى تعالى گوید: (إِنَّا إِلَى اللَّهِ راغِبُونَ- 95/ توبه). ولى اگر گفته شود- رَغِبَ عنه- دورى و بى میلى نسبت به چیزى را مىرساند، مثل آیه:(وَ مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّهِ إِبْراهِیمَ- 130/ بقره) رغب: اصل رغبت فراخى و گنجایش در چیزى است.رَغُبَ الشّیءُ: آن چیز وسیع و گسترده شد.
– و امیدوارند تا اینکه با شناوری در سمت پرورش دهنده و هدف خودشان بتوانند این روش و نتیجه ی نادرست ناشی از هدف خود که همانا تمرکز و تکاثر است ، و نتیجه ی ناشی از آن را که برتری طلبی و عدم رشد است را به خیر و رشد تبدیل کنند . غافل از اینکه وقتی هدف مطلق کردن خود و تمرکز و تکاثر و برتری طلبی و اول من است ، نتیجه رشد همگانی و همه جانبه نخواهد بود و راهی به رشد و بینهایت و گشایش نیست .
و میگویند که شاید بتوانند با روششان به وسعتی از پروردگارشان برسند ، یعنی با روش برتری طلبی رشد کنند و رشد نتیجه ی این روش نابرابر و غیر توحیدی و طغیانشان باشد.
کَذلِکَ الْعَذابُ وَ لَعَذابُ الْآخِرَهِ أَکْبَرُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ (33)
عذاب: احساس کمبود ، کمبود رشد ،
آخره : نهایی ، دراز مدت ،
– نتیجه ی انتخابِ هدفِ محدود و پرورش دهنده ی نادرست و تمرکز و تکاثر این خواهد شد که انتهای مسیرشان احساس کمبود رشد خواهد بود،
که آن آرزوی تبدیل محرومیت و ضرر توسط پرورش دهنده ، به احساس کمبود ناشی از حسرتِ عدم کمک کردن و انفاق و برابری و یگانگی میرسد که برهم افزوده میشود ، آن احساس حسرت و کمبود افزوده شده و بزرگتر میگردد،
باید میدانستند که آن حسرتِ عدم کمک کردن وانفاق و یگانگی است و برهم افزوده میشود و آن احساس حسرت و کمبود ، افزوده شده و بزرگتر میگردد ،
اگرمیدانستند که : نتیجه ی سیستم غیر توحیدی و برتری طلبانه حسرت و احساس کمبود در کوتاه مدت و بعد هم حسرت و احساس کمبود بزرگتر در دراز مدت است ، اگرمیدانستند،
ِانَّ لِلْمُتَّقِینَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِیمِ (34)
وقى: وِقَایَهً و وِقَاءً حفظ شىء است از آنچه اذیّت و ضرر میرساند (راغب) حفظ کردن متقین: جمع فاعل اتقاء است، یعنى وقایه گرفتن، وقایه وسیله نگهدارى و مانع در میان است مانند سپر و لباس زمستانى.
متقین کسانی هستند که ایمان به غیب ( غیب: الغَیْب: مصدرى است یعنى پنهان شدن خورشید و غیر آن وقتى که از چشم پوشیده شود ) دارند ، یعنی ایمان به وجود نادانسته ها ، یعنی ایمان به وجود خورشیدهای پنهان دارند ، یعنی مطلقی ندارند ، یعنی خودشان نیز مطلق نیستند .
– همانا متقین ، کسانی که به نادانستن ایمان دارند و هیچ چیز برایشان مطلق نیست حتی خودشان ، و بنابراین میتوانند با نفی مطلقها در مسیر بینهایت و افق باز، با همگان نسبی و برابر شده شناور شوند ، و با این شناوری همگانی در مسیر بینهایت توحید ، و با گذار جمعی و برابر و آزاد از بیابان بی آب و علف و شب دیجور ظلم ، رشد نمایند ، و با رشد در برابری و آزادی و یگانگی به زندگی بالنده و سبز و رشد یاب دست یابند .
اَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِینَ کَالْمُجْرِمِینَ (35)
بعقیده طبرسى گناه را از آنجهت جرم گویند که عمل واجب الوصل را قطع میکند. بنا بر این قول، گناهکار را از آن مجرم گویند که عمل صالح را قطع میکند در مفردات گوید: اصل جرم بفتح اوّل بمعنى قطع ثمره از درخت است و بطور استعاره بگناه کردن جرم گفتهاند. طبرسى در ذیل آیه 2 مائده وَ لا یَجْرِمَنَّکُمْ را از کسائى «یَحْمِلَنَّکُمْ» (وادار نکند) نقل کرده است و این مطابق نهج البلاغه است که در نامه 12 فرموده :«لَا یَحْمِلَنَّکُمُ شَنَئَانُهُمْ عَلَى قِتَالِهِمْ قَبْلَ دُعَائِهِمْ».و خود جرم را در آنجا قطع و کسب معنى میکند، وَ لا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْ تَعْتَدُوا … مائده: 2 کینه مردمیکه شما را از مسجد الحرام باز داشتهاند وادار نکند بر اینکه تجاوز کنید.وَ یا قَوْمِ لا یَجْرِمَنَّکُمْ شِقاقِی أَنْ یُصِیبَکُمْ مِثْلُ ما أَصابَ قَوْمَ نُوحٍ …هود: 89 اى قوم مخالفت با من وادارتان نکند بر اینکه نظیر بلاى قوم نوح بر شما برسد، «لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی الْآخِرَهِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ» هود: 22 «لا» بمعنى نفى و «جرم» بمعنى قطع است «لا جرم» یعنى این گفته را قطع کردن و از بین بردن نیست و حتمى است بعقیده طبرسى گناه را از آنجهت جرم گویند که عمل واجب الوصل را قطع میکند. بنا بر این قول، گناهکار را از آن مجرم گویند که عمل صالح را قطع میکند
– آیا انها که در صلح و یگانگی و برابری در می آیند، را با کسانی که رابطه صلح و برابری را میبرند یکی قرار داده ایم؟ آیا آنها که برای ورود در صلح و آزادی و یگانگی و برابری احسان میکنند و برای حرکت خود انگیخته و همه جانبه و همگانی انسانها زمینه سازی میکنند ، و برای مبارزه با نابرابری و تضاد و نفی زور به حرکت در می آیند ، و در آن مسیرمقاومت و تلاش میکنند . با کسانی که با زور و برتری طلبی ، جلوی حرکت آزاد و خود انگیخته انسانها را برای رشد میگیرند و سیکل رابطه انسانها برای رابطه صلح و آزادی و برابری را میبرند و قطع میکنند یکی قرار داده ایم .
ما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ (36)
حکم: حُکْم اصلش منع و بازداشتن براى اصلاح است (و حکم در اصل منع از ظلم و ستم است- ابن فارس).
– شما را چه میشود ؟
چگونه حکم میکنید تا بتوانید از رابطه زور و نادرست جلوگیری کنید ؟ چگونه برای احقاق و اعمال حقوق ، از بریدن و قطع حقوق و نا برابری جلوگیری کرده ، و برای ایجاد صلح عمل میکنید ؟ و چگونه برابری و عدالت و یگانگی و رشد را بوجود می اورید ؟
أَمْ لَکُمْ کِتابٌ فِیهِ تَدْرُسُونَ (37)
درس: دَرَسَ (کهنه شد)، دَرَسَ الدّارُ- یعنى اثرى از خانه باقى است . دَرَسَ الکتاب و دَرَسْتُ العلم- یعنى اثر آنرا دریافتم و حفظ نمودم (اثرش در صفحه ذهن باقى است همانطور که آثار بناهاى ویران در سطح زمین باقى است). و چون باقى ماندن چیزى در ذهن با پى در پى خواندن امکان دارد لذا خواندن مداوم به واژه- دَرْس- یعنى خواندن تعبیر شده است.خداى تعالى گوید: وَ دَرَسُوا ما فِیهِ- 169/ اعراف).و بِما کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتابَ وَ بِما کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ- 79/ آل عمران).و وَ ما آتَیْناهُمْ مِنْ کُتُبٍ یَدْرُسُونَها- 44/ سباء). (که در هر سه عبارت- درسوا- تدرسون- یدرسون- از خواندن مداوم و اثر چیزى را در ذهن قرار دادن است). در باره آیه وَ دَرَسُوا ما فِیهِ- 169/ اعراف) گفته شده یعنى فقط خواندند ولى عمل بآنها را ترک کردند چنانکه مىگویند:دَرَسَ القوم المکان- یعنى اثر آنجا را از بین بردند و فرسوده کردند.
– آیا شما سیستم خودتان جدای از سیستم هستی و توحید و رشد در توحید را دارید که در آن سابقه دار و قدیمی شده اید ؟ آیا سیستمی دارید که در آن آزموده شده اید ؟ یا اینکه شما سیستم خودتان جدای از سیستم هستی و توحید و رشد در هستی را ساخته اید و در آن تمرین کرده و کار آیی آن نشان داده شده است ، و در آن سیستم سابقه دار و قدیمی تر از هستی شده ایدکه از این روش نادرست مطمئنید ؟
إِنَّ لَکُمْ فِیهِ لَما تَخَیَّرُونَ (38)
خیر: خَیْر چیزى است که همه کس بآن راغب مىشوند مثل عقل عدل- فضل و هر چیز سودمند دیگر، خیر- گاهى نقطه مقابل شرّ و بدى است و گاهى در برابر زیان و ضرر مثل آیات:وَ إِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِنْ یَمْسَسْکَ بِخَیْرٍ فَهُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ- 17/ انعام).(در این آیه خیر در برابر ضرر و زیان آمده است). خیر: دلپسند. مرغوب.راغب میگوید: خیر آنست که همه بدان رغبت کنند مثل عقل … مقابل آن شرّ است. در قاموس گفته «الْخَیْرُ مَا یَرْغَبُ فِیهِ الکُلُّ کَالْعَقْلِ وَ العَدْلِ مَثَلًا».ناگفته نماند معنى کامل خیر همین است و در تمام موارد آن معتبر میباشد. به مال دنیا از آنجهت خیر گویند که مرغوب و مورد میل است مثل إِنْ تَرَکَ خَیْراً بقره:180 یعنى اگر مالى بگذارد. به چیز خوب خیر گویند زیرا دلپسند است و آدمى بدان میل میکند نظیر وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَهَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً بقره: 269 چون حکمت مرغوب و دلپسند است لذا بدان خیر اطلاق شده است. در آیه وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِیَدِکَ الْخَیْرُ آل عمران:26 ظاهرا خیر بمعنى اختیار است یعنى اختیار این کارها در دست تو است. برگزیدن و انتخاب را اختیار گوئیم زیرا شىء برگزیده نسبت به بر گزیننده دلپسند و مرغوب است
– در آن سیستمی که تصور میکنید جایگزین رشد در توحید و در هستی است ، در آن خیری وجود دارد تا انتخاب کنید ؟
و آن سیستمی که در آن سابقه دار شده اید امکان انتخابی برای روشی غیر از رشد همگانی وجود دارد ؟تا آنها را به تدریج انتخاب کنید ؟ اگر اینطور است پس آنچه در آن به نظر رشدیاب می آید مال شما باشد.
ممکن است اختیار کنید آنهایی که به نظر شما خیر می آیند ، ولی در عمل این طور نیستند.
أَمْ لَکُمْ أَیْمانٌ عَلَیْنا بالِغَهٌ إِلى یَوْمِ الْقِیامَهِ إِنَّ لَکُمْ لَما تَحْکُمُونَ (39)
یمن: (بضمّ و فتح اول) مبارک بودن با برکت بودن. فیومى در مصباح فرموده: «الْیُمْنُ: البرکه» عبارت صحاح و قاموس نیز چنین است.میمون بمعنى مبارک است . فَأَصْحابُ الْمَیْمَنَهِ ما أَصْحابُ الْمَیْمَنَهِ واقعه:8. میمنه را راغب و جوهرى طرف راست معنى کردهاند مثل میسره که بمعنى طرف چپ است. [یمن]:الیُمْنُ، بالضَّمِّ: البَرَکَهُ؛ و قد تَکَرَّرَ ذِکْرُه فی الحدِیثِ، و هو ضِدُّ الشُّؤْمِ؛ کالمَیْمَنَهِ؛ و به فسِّرَ قَوْلُه تعالى: أُولئِکَ أَصْحابُ الْمَیْمَنَهِ «5»، أَی کانوا مَیامِینَ على أَنْفُسِهم غَیر مَشَائِیم، و جَمْعُ المَیْمَنَهِ مَیَامِنُ، و قد یَمِنَ الرَّجُلُ، کعَلِمَ و عُنِیَ و جَعَلَ و کَرُمَ، یُمْناً، فهو مَیْمونٌ و أَیْمَنُ و یامِنٌ و یمینٌ.
بلغ: البُلُوغ و البَلَاغ- به انتهاى هدف و مقصد رسیدن و یا انجام دادن کارى در پایان زمان و مکانى معیّن و بسا گاهى مقصود از بلوغ یعنى به پایان رسیدن، تسلّط یافتن و اشراف داشتن به چیزى، تعبیر شود هر چند که به انتهایش نرسیده باشند. بَلغ: بلوغ و بلاغ، یعنى رسیدن بانتهاء مقصد اعمّ از آنکه مکان باشد یا زمان یا امرى معیّن و گاهى نزدیک شدن بمقصد مراد باشد هر چند بآخر آن نرسد (مفردات) در صحاح آمده: «بَلَغْتُ المکانَ بُلُوغاً وصلت الیه و کذلک اذا شارفت علیه … و الْإِبْلَاغُ الایصال و کذلک التَّبْلِیغُ و الاسم منه الْبَلَاغُ و الْبَلَاغُ ایضا الکِفَایَه». [بلغ]:بَلَغَ المَکَانَ، بُلُوغًا، بالضَّمِّ: وَصَلَ إِلَیْهِ وَ انْتَهَى،
– یااینکه عهد و پیمانی بر خداوند و هستی دارید که توانای زایندگی و رشد تا روشنایی مقاومت و قیام در سیستم خودتان است ؟ یااینکه پیمانی غالب و نهایی بر روشی دارید که انتخاب کردید ، و بر آن عمل میکنید ، و غیر از رشد خداوند و توحید است ؟
آیا روشی دارید و بابت آن عهدی از خداوند و هستی دارید که توانای مقاومت در رشد تا نهایت برانگیختگی در سیستم خودتان است ؟
همانا برای شما است و به شما برمیگردد آنچه که بر مبنای آن تصور میکنید که برای جلوگیری از ظلم و برای رشد دارا هستید و عمل میکنید .
سَلْهُمْ أَیُّهُمْ بِذلِکَ زَعِیمٌ (40)
زعم: الزَّعْم، حکایت از سخنى است که در مظان و معرض دروغ و باطل باشد (دروغ پندارى و دروغ گفتارى) و از این روى در قرآن همه جا از واژه- زعم- به صورت مذمّت نسبت به گویندگانش آمده است.مثل آیات: (زَعَمَ الَّذِینَ کَفَرُوا- 7/ تغابن) و (بَلْ زَعَمْتُمْ- 48/ کهف) (کُنْتُمْ تَزْعُمُونَ- 22/ انعام) و (زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ- 65/ اسراء) تضمین و تعهّد شفاهى و سرپرستى و ریاست را- زَعَامَت- و سرپرستى و رئیس را هم- زَعِیم- گفتهاند چون اعتقاد داشتند به اینکه قول و سخن آنها یعنى تکفّل زبانى و ریا همواره در مظان دروغگوئیست. زعم: قول باطل دروغ «زَعَمَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنْ لَنْ یُبْعَثُوا قُلْ بَلى وَ رَبِّی لَتُبْعَثُنَّ» تغابن: 7. کفّار بدروغ گفتند که هرگز بر انگیخته نمیشوند بگو قسم بپروردگارم حتما حتما بر انگیخته خواهید شد. در قاموس گوید: زعم بمعنى قول باطل و کذب و قول حق است در هر دو ضد بکار میرود و بیشتر در شىء مشکوک استعمال میشود. در اقرب الموارد افزوده: از عادت عرب است هر دروغگو که پیششان سخنى گوید، گویند فلانى زعم کرد و در قرآن هر جا در ذم قائلین آمده است. راغب میگوید: آن حکایت قولى است که در آن احتمال دروغ است «قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ» سباء: 22. بگو بخوانید آنانرا که بباطل معبود خواندید. «أَوْ تُسْقِطَ السَّماءَ کَما زَعَمْتَ عَلَیْنا کِسَفاً …» اسراء: 92.یا آسمان را چنانکه ادعا کردهاى پاره پاره بر ما فرود آوردى.
– از ایشان بپرس که کدام یک از شما بر این نظر نادرست هستید و این گمان نادرست را عمل میکنید ؟
أَمْ لَهُمْ شُرَکاءُ فَلْیَأْتُوا بِشُرَکائِهِمْ إِنْ کانُوا صادِقِینَ (41)
شرک : الشِّرْکَهُ و الْمُشَارَکَهُ: آمیزش در ملک (ما یملک و آنچه که در تصرّف کسى باشد) گفته شده- شرکت و مشارکت آنست که چیزى براى دو نفر و بیشتر چه از نظر عین و مال و چه از نظر معنى وجود داشته باشد، مثل مشارکت انسان و اسب در حیوانات و مشارکت اسب در سرخى و سیاهى رنگ. شریک:کسیکه در کارى یا در چیزى با دیگرى سهیم است وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ فرقان: 2. در حکومت و تدبیر عالم شریکى نداشته است.
– و برایتان شریکانی هست در این گمان نادرست که با این گمان میتوانید به جلوگیری از ظلم و برابری و رشد همگانی برسید، آیا شما با شریکانتان سیستمی ارائه داده اید که توانای برانگیختگی و رشد همگانی است ، و نظر و عملتان منطبق با رشد و تکامل است ؟پس این سیستم و مجموعه و آنهایی که شامل آن هستند را طرح کنید و در عمل نشان دهید.
یَوْمَ یُکْشَفُ عَنْ ساقٍ وَ یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلا یَسْتَطِیعُونَ (42)
کشف: کَشَفْتُ الثوب عن الوجه و غیره: جامه و پوشش را از چهره و دیگر اعضاى صورت برداشتم. کَشَفَ غَمَّهُ اندوهش را برطرف کرد.خداى تعالى مىگوید:وَ إِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ (17/ انعام) . فَیَکْشِفُ ما تَدْعُونَ إِلَیْهِ (41/ انعام) (در سختىها که خدا را میخوانید تنها اوست که شما را از سختىها میرهاند) و آیه:لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَهٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ (22/ ق) کشف: اظهار و ازاله کشف الشّىء ، کشفا: اظهره- کشف اللّه غمّه:ازاله» ، پرده برداشتن از روش ، هدف و سمت گیری . ساق: سَوْقُ: کشاندن یا راندن.مىگویند- سُقْتُهُ فَانْسَاقَ: راندمش و کشاندمش و معنى آیه: (یَوْمَ یُکْشَفُ عَنْ ساقٍ- 42/ قلم) بعضى گفتهاند، آیه: (یَوْمَ یُکْشَفُ عَنْ ساقٍ- 42/ قلم) اشارهاى به شدّت و سختى است و به این معنى است که نوزاد در شکم مادرش مىمیرد و کمک کننده در زائیدن، دستش را در رحم حیوان مىکند و با کشیدن پاى نوزاد، مرده آن را بیرون مىآورد و این همان معنى- الکشف عن الساق است که سپس در باره هر کار مصیبتبار و سختى بکار رفته. سوق: (بفتح سین) راندن به سوی هدف و سمتی . «أَ وَ لَمْ یَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْماءَ إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ»سجده: 27. «وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّهِ زُمَراً» زمر: 73. سائق:راننده «وَ جاءَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِیدٌ» ق: 21.
– در عمل اینها نشان دهنده این است که آنها علیرغم درک طغیان و ظلم و نادرستی اعمالشان که به محروم ماندن و عدم رشد انجامیده است ، در چارچوب هدف و پرورش دهنده شان که همانا تمرکز و تکاثر است مانده اند ، و به همین دلیل ، عدم رشد و عدم امکان سجده و انطباق آنها افزوده میشود و بنا بر این عذاب و احساس کمبودشان نیز افزوده میشود.
نهایت این سیستم تفکری و عملی روزی است که ، در روشنایی آن جهت گیریها و سمت گیری و صحت هر یک از روشهای تراشیده شدن در رابطه با رسیدن به عدالت و برابری و رشد روشن میگردد، و برای روشن شدن به اینکه کدام انطباق با هستی و در نتیجه رشد خواهند داشت دعوت میشوند،
پس با سیستم برتری طلب خود ساخته و ناشی از تراش خوردن در برتری طلبی و روابط طبقاتی و در نتیجه تضاد همه جانبه ، امکان انطباق با عدالت و برابری و رشد همگانی را نخواهند داشت .
خاشِعَهً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّهٌ وَ قَدْ کانُوا یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَ هُمْ سالِمُونَ (43)
بصر: البَصَر، نوعى که مىبیند (چشم و دیده) ، بصیره- و بصر- نیروى بینائى چشم و قدرت ادراک دل است، راغب گوید: بدرک قلب بصیرت و بصر (بر وزن فرس) گویند این معنى، مرادف معرفت و درک است و همان است که از صحاح و اقرب الموارد نقل شد که یکى از معانى بصر، علم است. طبرسى در آیهى «أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِیرَهٍ أَنَا» یوسف: 108، آنرا معرفت و بینائى دل فرموده است. بَصُرَ از باب کرم یکرم و از باب علم یعلم بمعنى علم آمده که یکى از معانى بصر است و از باب افعال بمعنى دیدن بکار رفته است.در اقرب الموارد گوید، «بَصُرَ بِهِ (از دو باب فوق): علم به» جوهرى گوید: بَصُرْتُ بِالشَّیْءِ: علمته. راغب گوید: در بصر بمعنى بصیرت و علم گفته میشود، رهق: رَهِقَهُ الأمرُ: او را با قهر و خشم فرا گرفت و پوشاند.فعلش- رَهِقْتُهُ و أَرْهَقْتُه است مثل- ردفته و أردفته و بعثته و ابتعثته در آیه: (وَ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّهٌ- 27/ یونس) یعنى خوارى و زبونى آنها را فرا گرفت. آیه: (سَأُرْهِقُهُ صَعُوداً- 17/ مدّثر) (بزودى او را به سختى فراگیریم). رهق: پوشاندن. رسیدن. مثلا گوئیم ذلّت او را پوشید و فقر باو رسید. طبرسى ذیل آیه 27 یونس گوید: رهق لاحق شدن امر است «رَاهَقَ الْغُلَامُ» یعنى پسر بمردان لاحق شد «رَهَقَهُ فِی الْحَرْبِ» او را در جنگ درک کرد. راغب آنرا پوشاندن از روى قهر و صحاح مطلق پوشاندن گفته است.
– در روشنایی زمانِ مشخص شدنِ هدفها و انطباق و یا عدمِ انطباقها ، بینش و دریافتهای آنها و برداشتهایشان فرو افتاده و شکست خورده است ، و ذلت و ناچاری و فرودستی و شکست آنها را فراگرفته ، و به همین دلیلِ عدمِ صحتِ هدفها و عدم کارایی عمیق در نتیجه عدم تراشیده شدن رشد یاب ، وقتی دعوت به عمل و رشد میشوند و اینکه در انطباق با برابری و رشد قرار بگیرند آنها از آن دوری میجویند و نمیتوانند با رشد یکی شوند.
فَذَرْنِی وَ مَنْ یُکَذِّبُ بِهذَا الْحَدِیثِ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ (44)
درج: الدَّرَجَه، در معنى جاه و منزلت است امّا مىگویند:للمنزله دَرَجَه- جاه و منزلت را درجهاى است در وقتى که از این معنى رفعت و بالا رفتن در نظر گرفته شود نه اینکه بر یک حالت ساده ادامه داشته باشد، مثل پلّه نردبان و پشت بام (که بالاتر از قسمتهاى دیگر است). دَرْج- پیچیده شده.الدَّرْج- بطور استعاره براى مرگ و مردن بکار مىرود مثل واژه الطّىّ که در همان معنى است یعنى پیچیده شدن عمر.طوته المنیّه- مرگ او را درهم پیچید.دبّ و دَرَجَ- یعنى کسیکه زنده است و راه مىرود و نیز کسیکه مىمیرد و همه چیزش درهم مىپیچد. خداى تعالى گوید: سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ*- 182/ اعراف).یعنى: (از جائى که نمىدانند آنها را درهم مىپیچیم و بمرگ مىرسانیم) گفتهاند: یعنى مثل کتاب بسته مىشوند که عبارتست از بىخبر گذاردن، و غفلت آنهاست مثل آیه وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا- 28/ کهف).
گفتهاند سَنَسْتَدْرِجُهُمْ در آیه قبل یعنى آنها را بتدریج و کم کم مىگیریم (به فرجامشان و عذابشان مىرسانیم) که در حقیقت نزدیک نمودن تدریجى ایشان بچیزى است، مثل بالا رفتن و پائین آمدن از پلّهها و مکانها که با آرامى و تدریجا انجام مىشود.استدراج : فرا گرفته شدن
– پس مرا واگذار و تنها بگذار با کسی که این را با فکر و عمل به تدریج تکذیب میکند، و به همان شکل تدریجی که این روش رشد همگانی بر اثر تراشیده شدن در تصحیح وجدان تاریخی و علمی و اخلاقی و همگانی، را نفی میکند و شکست روش تراش خوردن و رشد در برتری طلبی و تضاد و خشونت را نمیپذیرد. به تدریج از رشد دور شده و در سیستم طبقاتی و تضاد فرو میرود و با برتری طلبی و تضاد و تلاشی فرا گرفته میشود ،
استدراج این است که شما برای حفظ موقعیت و منزلت یک کارهای خلاف میکنی ، یک زورگوییهایی میکنی و توجه نداری که اینها بر هم افزوده میشود ، حالا اینها بر هم افزوده شده و شده وضعیت امروز و درمانده شدید، در مورد شما هشدار هم داده شد.
همانطور که این رژیم ملاتاریا هم گرفتار استدراج شده و این یکی از علائم آشکار انحطاط است. یعنی برای حفظ موقعیت حاضرند به هر کاری دست بزنند که مجموعه ای از مسائلی را بوجود اورده است.از علامتهای خیلی آشکار فراگیر شدن فساد و ناتوانی دولت از جلوگیری فساد .
پس بنا بر این من را با این سیستم برتری طلب و نابرابر ظالم بگذار تا نتیجه تدریجی فرو رفتن در روابط نادرست و غیر توحیدی وظالمانه را به این مدعیان نشان دهم ، و از جایی که متوجه نمیشوند و ناشی از روابط در پیش گرفته شان است نتیجه کارهایشان به انها خواهد رسید در حالی که چون نتیجه ناخودآگاه و نا آگاهی است متوجه آن نیستند و یک باره فرا گرفته میشوند .
وَ أُمْلِی لَهُمْ إِنَّ کَیْدِی مَتِینٌ (45)
ملی:الْمَلِیُ: الهوی من الدهر و هو الحین الطویل من الزمان ، و مضى مَلِیٌ من اللیل، أی ساعه طویله. ملی:(المَلِیُ): من النهار: الساعه الطویله، کید: الْکَیْد: نوعى از حیلهگری و چارهجوئى است ، وَ أُمْلِی لَهُمْ إِنَّ کَیْدِی مَتِینٌ- 183/ اعراف). «منظور از کید در این آیه همان مهلت دادن است که با تکذیب نمودن آیات خداى بناچار سرنوشتشان با عمر زیاد هم به عذاب میانجامد، مثل آیه:إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً، 178/ آل عمران. متن: این واژه که بصورت تثنیه یعنى- متنان- بکار میرود دو قسمت بر آمده پشت و کمر است که مهرهها را در میان گرفته و بهمین شباهت قسمت بر آمده پشت زمین را هم- مَتْن زمین- گویند- مَتَنْتُهُ- به پشتش زدم- متن- پشتش قوى است و مَتِین است و از این معنى عبارات- حبل متین- است در آیه گفت:إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّهِ الْمَتِینُ- الذاریات/ 58. متن: متن در اصل گوشت محکمى است که در کنار تیره پشت واقع است بگوشت هر دو طرف آن متنان گویند (مجمع) از این جهت بچیز محکم متین گفتهاند وَ أُمْلِی لَهُمْ إِنَّ کَیْدِی مَتِینٌ اعراف: 183. بآنها مهلت میدهیم راستى کید من محکم و قوى است که هیچ کس آنرا دفع نتواند کرد. الْمَتِین: القوی من کل شیء، و مَتُنَ مَتَانَه. و الْمَتْنُ فی الأرض: ما ارتفع و صلب، و جمعه .
– و مهلت بده ایشان را ، که این مهلت دادن برای بروز نتیجه ی تراشیده شدن در برتری طلبی و تضاد ، و به نهایت رسیدن تضاد سیستم تراشیده شده در شرک و رسیدن به تلاشی است . و این روشن شدنِ نادرستیِ روشِ برتری طلبی ، و انحطاطِ شکل گرفتن در آن ، در نتیجه ی مقاومت و برانگیختگیِ نیرویِ رشد یاب و تراش خورده در برابری در سیستم رشد ، در مقابل حل شدن در سیستم برتری طلبی و سیستم محدود مبتنی بر روابط طبقاتی است . و این چاره جوییِ قوی و دارای پشتیبانی در هستی است ، زیرا جریان برتری طلب با هستی و اصول جاری در هستی و مقاومت نیروی تراش خورده در برابری و رشد برخورد میکند ، پس رسیدن به روز قیام برای انطباق با برابری و رشد ، و عدم امکان جریان برتری طلب در انطباق با رشد بینهایت و ماندن در تضاد و تلاشی ، کید من است که قوی ترین کیدها است.
أَمْ تَسْئَلُهُمْ أَجْراً فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ (46)
غرم: الغُرْم: ضرر و زیانى که به انسان در مالش به او مىرسد بدون اینکه خیانت و جنایتى از او سر زده باشد، گفته مىشود، غَرِمَ کذا غُرْماً و مَغْرَماً و أُغْرِمَ فلان غَرَامَهً: زیان و غرامتى به او رسید در آیات:(إِنَّا لَمُغْرَمُونَ- 66/ واقعه) «1» (فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ- 40/ طور) (یَتَّخِذُ ما یُنْفِقُ مَغْرَماً- 98/ توبه) غَرِیم: به کسى که وام و قرضى دارد، یا از کسى وامى طلب دارد گفته مىشود. در آیه: (وَ الْغارِمِینَ وَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ- 60/ توبه) غَرَام: چیزى است از مصیبت و سختى که به انسان مىرسد. ثقل : الثِّقَل و الخفّه- که دو واژه متقابلند یعنى سنگینى و سبکى.ثَقِیل- هر چیزى که بهنگام وزن کردن یا اندازه گیرى، وزن و اندازهاش بر کفه مقابلش مىچربد و برترى مىیابد که البتّه این معنى در اصل براى اجسام و اجرام است و سپس در معانى و مفاهیم نیز بکار رفته است . مثل:أَثْقَلَهُ الغرم و الوزر- وام و خسارت و بار گناه او را سنگین کرد، خداى تعالى گوید:(أَمْ تَسْئَلُهُمْ أَجْراً فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ- 40/ طور). (آیا از ایشان مزدى و پاداشى خواستهاى که از پرداخت و تاوانش گرانبار هستند).
– آیا تو از این مجرمین که به سیستم برتری طلب و محدود و ناتوان از عدالت و برابری و رشد روی آورده اند و آن را عملی میدانند و عمل میکنند،برای پیوستن به سیستم بینهایت و خلاق و رشد مطالبه اجر کرده اى؟
و ایشان فکر کرده اند در برابر دعوت و تراش خوردن در سیستم باز و بینهایت و رشد تو باید مزد سنگینى بپردازند، و بدین جهت براى خلاصى از آن غرامت این حرفها را مىزنند و مسیر رشد و برابری را نمیخواهند و نمیپویند ، و نه اینکه سخنى راست و جدى بوده باشد.
أَمْ عِنْدَهُمُ الْغَیْبُ فَهُمْ یَکْتُبُونَ (47)
غیب: الغَیْب: مصدرى است یعنى پنهان شدن خورشید و غیر آن وقتى که از چشم پوشیده شود ،
خورشید پنهان
کتب: به هم پیوستن دو چیز یا بیشتر، مجموعه ، سیستم
– و یا اینکه بر مبنای حقیقتی پنهان مجموعه ی فکری و عملی خود را ساخته و ارائه کرده و به آن عمل میکنند ؟
فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ وَ لا تَکُنْ کَصاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نادى وَ هُوَ مَکْظُومٌ (48)
حوت: ماهی شناور در دریا ، خداى تعالى گوید: (نَسِیا حُوتَهُما- کهف/ 61) (ماهى خویش را فراموش کردند).(فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ- صافات/ 142) (آن ماهى او را فرو برد و خورد). ماهی او را در نوردید به تدریج ، حوت: ماهى عظیم و بزرگى است، آیه (إِذْ تَأْتِیهِمْ حِیتانُهُمْ یَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً- اعراف/ 163) یعنى وقتى که ماهیانشان در شنبهها بر روى آب روان بودند و مىآمدند، لقم لَقَمُ الطریق: مستقیمه و منفرجه، تقول: علیک بِلَقَمِ الطریقِ فالزمه. و لَقِمَ یَلْقَمُ لَقْماً، و اللُّقْمَهُ الاسم، و اللَّقْمَهُ: أکلها بمره، و تقول: أکلت لُقْمَهً بِلَقْمَتَیْنِ کظم: الْکَظْم: گلو یا محل خروج نَفَس، مىگویند:اخذ بکظمه: راه نفسش گرفت.کُظُوم: بستن و حبس نفس است که از آن به سکوت تعبیر میشود، مثل:فلان لا یتنفس- در وقتى که در سکوت زیاد توصیف شود.کُظِمَ فلانٌ: نفسش بند آمد و ساکت شد، خداى تعالى گوید:إِذْ نادى وَ هُوَ مَکْظُومٌ (48/ قلم) «1» کَظْمُ الغیظ: خوددارى از اظهار خشم یا نگه داشتن آن در دل. در آیه:وَ الْکاظِمِینَ الْغَیْظَ (134/ آل عمران)
– حوت برای همین اورده شده است که شما در شناوری بر اساس انچه در ان شناوری تراشیده میشوی و ان سیستم اقیانوس ناخوداگاه ترا تراش میدهد تا ان ناخوداگاه بر تو چیره میشود. پس در روابط توحیدی و شناوری و تراشیدگی در توحید و ایجاد سیستم منطبق بر آن مقاومت کن و ، مانند یار ماهی و شناور در روابط شرک و تراشیده شده در دریای روابط طبقاتی و تضاد نباش که خواست روش رشد را طرح و عمل کند ، ولی به علت قرار گرفتن در تحت تاثیر ارتعاش ناشی از مشرکین و افراد تراشیده شده در شرک خاموش شده و بنا بر این از نظر عملی نتوانست ، آن سیستم ناخود آگاهی که در سیستم طبقاتی شکل گرفته است ، به تدریج رشد میکند و لقمه لقمه هر کسی را در خود فرو میبرد ، و اگر در رابطه با سیستم بازِ بینهایت و خودآگاهِ مبتنی بر برابری و رشد قرار نگرفتی ، و با تصحیح وجدان و آگاهیِ تاریخی و اخلاقی و علمی توسطِ روشِ رشدِ بینهایت ، با آن منطبق نشدی ، و در برابرِ سیستمِ ناخود آگاهِ برتری طلب به اتکای سیستم بازِ بینهایت و رشد یاب ، و وجدان همگانی خلاق و توحیدی نایستادی ، و مقاومت نکردی ، خورده میشوی ، و هیچ عکس العملی جز بلعیده شدن و دور انداخته شدن نمیتوانی داشته باشی .
لَوْ لا أَنْ تَدارَکَهُ نِعْمَهٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَراءِ وَ هُوَ مَذْمُومٌ (49)
درک: عمیق شدن در انطباق با چیزی و ملحق شدن و یکی شدن . الدَّرْک- ژرفترین گودى کف دریاست.أَدْرَکَ- بپایان آن رسید. واژه- تَدارُک- بیشتر در فریادرسى و یارى خواستن و نعمت است مثل:آیه لَوْ لا أَنْ تَدارَکَهُ نِعْمَهٌ مِنْ رَبِّهِ- 49/ قلم) (اگر نه این بود که نعمت خداى باو رسید). حَتَّى إِذَا ادَّارَکُوا فِیها جَمِیعاً- 38/ اعراف) یعنى (هر یکى بدیگرى، و همه بهم پیوستهاند). درک: (بر وزن فرس) رسیدن و ادراک بمعنى رسیدن بچیزى است (قاموس) حَتَّى إِذا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ … یونس: 90 تا چون غرق باو رسید گفت ایمان آوردم. لَا الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَها أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ … یس: 40 بر آفتاب نیست که بماه برسد. تدارک: بمعنى تلاحق و رسیدن بیکدیگر است. [درک]: الدَّرَکُ محرَّکهً اللّحاقُ و قد أدْرَکَهُ إذا لَحِقَهُ و هو اسمٌ من الإِدْرَاکِ. و فی الصِّحاحِ: الإِدْرَاکُ اللّحُوقُ یقالُ:مَشَیْتُ حتى أَدْرَکْتُه و عشْتُ حتى أَدْرَکْتُ زَمَانَه. نعم: نِعْمَه با کسره حرف اوّل بمعنى- نیکوئى و حالت نیکوست. این وزن یعنى- فِعْلَه- بیانگر حالتى است که انسان بر آن حالت است مثل- جلسه- حالتى از نشستن انسان و- رکبه- حالت سوارى بر مرکب است. اما نَعْمَه- با فتحه حرف اول یعنى آسایش و رفاه داشتن ، نعمت روش صحیح فکری و عملی و راه رشد است . نبذ : نَبْذ دور افکندن چیزى که مورد توجّه نیست، مثل دور افکندن کفش کهنه- نَبَذْتُهُ نَبْذَ النَّعْلِ الْخَلِقِ- مثل کفش کهنه دورش انداختم. در آیه گفت:لَیُنْبَذَنَ فِی الْحُطَمَهِ همزه/ 4 و فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ یعنى براى بىتوجهى به پیمان خداى آنرا پشت سر نهادند و توجه نکردند. نبذ: انداختن چیزى از روى بىاعتنائى ، «فَنَبَذ خَاتَمَه». عری: عَرِیَ من ثوبه یَعْرَى: از جامهاش برهنه و عریان شد. عَارٍ و عُرْیَان: شخص برهنه. در آیه گفت: (إِنَّ لَکَ أَلَّا تَجُوعَ فِیها وَ لا تَعْرى- 118/ طه) (خطاب به آدم است که مىگوید براى تو این نعمت هست که در بهشت نه گرسنه مىشوى نه برهنه). هُوَ عَرُوٌّ عَارٍ من الذنب او از گناه عارى است.أخذه عُرَوَاء: لرزشى که از برهنه بودن او را فرا گرفت. مَعَارِی الأنسانِ: اعضائى که در انسان خود بخود پیدا است، مثل صورت و دست و پا. فلانٌ حَسَنُ المَعْرَى: او خوشروى و خوش ظاهر است مثل عبارت: حسن المحسر و المجرّد: خوش سیرت و خوش باطن عَرَاء: صحرا و مکانى باز که پوششى ندارد، ذمم: سرزنش و ملامت مىگویند: ذَمَمْتُه، أَذُمُّه، ذَمّا- که اسم آن، مذموم و ذمیم- است.یعنى ملامت و سرزنش شده خداى تعالى گوید: مَذْمُوماً مَدْحُوراً- 18/ اسراء صورتهاى فعل این واژه بصورت- ذَمَتُّه، أَذُمُّهُ- با تبدیل یک میم در اصل لغت به حرف ت نیز ساخته شده.أَذَمَ بکذا: عهدش را شکست و بى وفایى نمود.رجل مِذَمٌ: مرد بى حرکت و بى فعالیّت.
– به همان دلایل بالا اگر یار ماهی با تکیه بر سیستم باز بینهایت و خودآگاه مبتنی بر برابری و رشد ، در مقاومت در برابر برتری طلبی و تراش در روابط آن نایستاده بود ، و در برابر حل شدن و خورده شدن مقاومت نکرده بود و در مسیری از رشد که از پرورش دهنده خود دریافت ، قرار نگرفته بود و خود را منطبق نکرده بود. بدون هر گونه وجدان و آگاهی تاریخی و اخلاقی و علمی رشد یاب ، و عریان در بیابان بی اب و علف و تاریک روابط نادرست طبقاتی و برتری طلبانه تنها و غرق شده رها میشد و میماند ، در حالی که هم از نظر خود و هم از نظر هستی و اصول ان مورد ملامت قرار میگرفت و دور انداخته میشد و وسیله و امکاناتی برای اعمال روش نداشت . مانند همه ی انسانها و نیروهایی که در رابطه با سیستم تراشیده شدن در بینهایت و رشد و تعالی حرکت نمیکنند و در هستی دور انداخته میشوند .
فَاجْتَباهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِینَ (50)
جبی: جمع کردن، از این واژه- جَبَیْتُ الخراج جِبَایَهً مالیات قانونى را گرفتم، بطور استعاره بکار رفته است، (یُجْبى إِلَیْهِ ثَمَراتُ کُلِّ شَیْءٍ- 57/ قصص). اجْتِبَاء: جمع کردن با انتخاب و برگزیدن، خداى تعالى گوید:(فَاجْتَباهُ رَبُّهُ- 50/ قلم) جبى: جمع کردن. أَ وَ لَمْ نُمَکِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً یُجْبى إِلَیْهِ ثَمَراتُ کُلِّ شَیْءٍ قصص: 57 آیا براى آنها حرم امنى را مکان ندادیم که هر چیز بطرف آن حمل و جمع میشود.اجْتِبَاء: جمع کردن است بطور اختیار و بر گزیدن (مفردات، مجمع البیان) فَاجْتَباهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِینَ قلم: 50 پس پروردگارش او را بر گزید و از نیکو کاران گردانید.
– پس به واسطه ی درک و انطباق با مسیر خروج از بیابان شرک و روابط طبقاتی و تضاد و زور، مبتنی بر تراشیدگی در سیستم باز بینهایت و رشد یاب ، پرورش دهنده اش او را بنا بر همان روش به تدریج در مسیر تکاملی از منطبق شوندگان با برابری و صلح و رشد ، و از خارج شوندگان از مسیر برتری طلبی و زور و تضاد و تباهی قرار داد.
وَ إِنْ یَکادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَ یَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ (51)
کاد: از افعال مقاربه و بمعنى نزدیکى است «کاد یفعل» یعنى نزدیک است بکند و هنوز نکرده اسمش مرفوع و خبرش منصوب باشد وَ کادُوا یَقْتُلُونَنِی اعراف: 150 نزدیک بود مرا بکشند. راغب گفته اگر حرف نفى با آن باشد اشاره است که چیزى واقع شده ولى نزدیک بود که واقع نشود مثل فَذَبَحُوها وَ ما کادُوا یَفْعَلُونَ بقره: 71 یعنى آنرا ذبح کردند و نزدیک نبودند که بکنند (باکراه و ناراحتى انجام دادند) و مثل أَمْ أَنَا خَیْرٌ مِنْ هذَا الَّذِی هُوَ مَهِینٌ وَ لا یَکادُ یُبِینُ زخرف: 52. در قاموس گوید: کاد بمعنى اراده آید إِنَّ السَّاعَهَ آتِیَهٌ أَکادُ أُخْفِیها طه:15. یعنى قیامت آمدنى است میخواهم آنرا مخفى دارم. زلق : در اصل و ریشه لغت لغزیدن است و کسى که تحت تأثیر تلقینات و لاطائلات دیگران قرار مىگیرد مسلّما در راهش استوارى و اثبات ندارد،زَلَق: بفتح (ز- ل) اصل زلق محلى است که قدم در آن میلغزد و ثابت نمىماند (مجمع) در اقرب گوید:«زَلَقَتْ قَدَمُهُ زَلَقاً: زَلَّتْ» و آنگاه بمعنى زمین بى علف و خالى استعمال میشود چنانکه راغب و طبرسى گفتهاند «وَ یُرْسِلَ عَلَیْها حُسْباناً مِنَ السَّماءِ فَتُصْبِحَ صَعِیداً زَلَقاً» کهف: 40. زلق در آیه زمین خشک و خالى است. زلق مصدر نیز آمده است چنانکه از اقرب نقل شد.
– و نزدیک بود که کسانی که به برابری و آزادی و رشد همگانی اعتقاد نداشتند ، و معتقد به تراشیده شدن در سیستم باز بینهایت فکر و عمل رشد یاب نبودند، ترا که بنایت بر یاد آوری سیستم رشد مبتنی بر فکر و عمل در برابری و آزادی از زور بود را ،
در نتیجه ی تراشیده نشدن کاملت در روش بینهایتِ توحیدی و برابری و آزادی ، و با تاثیر ناشی از برداشتهای خودشان از تو و راهت، و با القای اینکه تو از خود بیگانه شده ای وبه همین دلیل روش نادرست را در پیش گرفته ای ، از مسیر آگاهی و برابری و یگانگی و رشد ، به مسیر تاریک و نادرستِ ناخود آگاه شرک و طبقاتی و تمرکز و تکاثر بلغزانند ، و در تاریکیهای شرک و تضاد و تلاشی ، بی یار و یاور و بی رشد و تکامل بمانی .
وَ ما هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ (52)
ذکر: در پیش نظرو عمل داشتن با یاد آوری و در هدف داشتن و در نظر داشتن چیزی رذهن و عمل. عالمین جمع عالم است. نظام و همبستگى هر سلسلهاى از موجودات که در تحت قوانین مخصوص مىباشند عالم گویند زیرا این نظم و همبستگى است که مورد تعلق علم میگردد: مانند عالم جمادات، نباتات، حیوانات، ستارگان، فرشتگان. اینگونه جمع- با یاء و نون- براى اندیشندگان است، در اینجا یا مقصود موجودات صاحب عقل و اندیشه است، یا همه موجودات و عوالم آنهاست از جهت یک نوع شعور یا استعدادى که در همه است، یا از این نظر که سیر کمالى همه موجودات رسیدن بعقل و ظهور آنست و این با کلمه رب سازگار است که نظر بنهایت تربیت باشد . (پرتوی از قران ) «عالم» اسم است براى صاحبان علم از قبیل فرشتگان و جنّ و انس. و گفته شده «عالم» اسم است براى جواهر و اعراض و اجسامى که بدانها صانع شناخته مىشود. «عالم» گرچه اسم است نه صفت ولى چون دلالت بر معناى علم دارد با واو نون [عالمون] نیز جمع بسته شده است تا، شامل آنچه که «عالم» نامیده مىشود، بشود. [مانند عالم حیوانات و غیره].جوامع ، و العالمین هم الخلق أجمعین .
– واین هیچ نیست مگر بیان روش های تراشیده شدن و تراشیدن هستی و انسان :
در برابری و رشد و
یا در نابرابری و برتری طلبی و تضاد ،
و تاکید بر تنها راه رشد ، که ناشی از برانگیختگی برای تراشیده شدن در خود آگاهی و وجدان به برابری و آزادی و استقلال انسانها است.
یاد آوری است ، و در برابر ذهن و عمل نگاهداشتن ، و هدف قرار دادن فکری و عملیِ این مسیر به عنوان تنها راه رشد همه ی موجودات هستی است.
برای خواندن دو بخش پیشین ( کلیک کنید)