نوشته لولا اوگوئن– ۲۶ اگوست ۲۰۲۲؛ ۴ شهریور ۱۴۰۱

در روز پنجشنبه ۲۵ اگوست، اسپانیا به طور قطعی به قانون “تنها یک بله، بله است” رای داد و الزام رضایت صریح طی روابط جنسی را معرفی کرد. در مقایسه، قوانین فرانسه هنوز راه زیادی در پیش دارند.

خشونت جنسی – این یک پیشرفت اجتماعی بزرگ است که صفحه اول روزنامه ال پاییس، در اسپانیا، جمعه ۲۶ اگوست، به آن اختصاص گرفته است. قانون تضمین کامل آزادی جنسی که به آن لقب « تنها یک بله، بله است» داده شده است، دیروز پنجشنبه ۴ شهریورماه در کنگره نمایندگان با ۲۰۵ رای موافق و ۱۴۱مخالف (و سه رای ممتنع) به تصویب نهایی رسید.

این قانون، الزام به رضایت صریح در روابط جنسی را اجباری می کند، به این معنی که هرگونه عمل جنسی بدون رضایت به عنوان تجاوز جنسی تلقی می شود. این متن که در ماه می گذشته، در اولین قرائت مجلس تصویب شد، در ماه ژوئیه توسط سنا اصلاح شد و نیاز به رای جدید نمایندگان داشت.

یونا میرالس، عضو هماهنگی جمع «همه ما» به هاف پست گفت: «این کاملاً نحوه درک ما از خشونت را معکوس می کند. برای بسیاری از فمینیست ها، این تعریف جدید از تجاوز جنسی، که حول رضایت متمرکز است، در واقع برای کمک به زنان قربانی و مبارزه با بازنمایی های کلیشه ای تجاوز جنسی، ضروری است. موریل سالمونا، رئیس انجمن حافظه آسیب شناسی و قربانی شناسی، از آن حمایت می کند: “ما مدت ها است که آن را درخواست می کردیم“.

رضایت “آزاد، آگاهانه، داوطلبانه” است

قانونی تضمین کامل آزادی جنسی که تصویب شد، به طور قابل توجهی قانون مجازات اسپانیا را اصلاح می کند. در حالی که تاکنون مفهوم خشونت یا ارعاب برای واجد شرایط بودن تجاوز ضروری بود، متن جدید ترجیح می‌دهد بر مفهوم رضایت تمرکز کند.

این مسئله در قلب اسپانیا، در پرونده موسوم به “لا موت” مطرح شد؛ تجاوز گروهی به یک زن ۱۸ ساله توسط پنج مرد در جشن های سن فرمین در پامپلونا، در سال ۲۰۱۶.

آنها در سال ۲۰۱۸ به ۹ سال زندان محکوم شدند، نه به دلیل تجاوز جنسی، بلکه به دلیل “سوء استفاده جنسی“؛ زیرا تعریف تجاوز به وجود خشونت یا ارعاب تعریف می شد و در صورت فقدان خشونت، یک جرم ساده تعریف می شد.

با قانون جدید این تخلف از بین می رود. پنج شنبه، ایرنه مونترو، وزیر برابری، با لبخندی پیروزمندانه گفت: «در نهایت، کشور ما در قانون تشخیص می دهد که رضایت چیزی است که باید در قلب همه روابط جنسی ما باشد. از این پس، هیچ زنی نباید ثابت کند که در یک تجاوز جنسی، خشونت یا ارعاب وجود داشته است تا جرم تجاوز جنسی تلقی شود.»

موریل سالمونا تأکید می کند: «این قانون به وضوح بیان می کند که باید الزام صریح رضایت وجود داشته باشد، این به معنای رضایت تعریف شده توسط کنوانسیون استانبول شورای اروپا است: رضایتی آزاد، روشن، آگاهانه، که بر اساس شرایط ارزیابی می شود.» دولت اسپانیا در واقع گفته است که از این معاهده بین المللی برای مبارزه با خشونت علیه زنان الهام گرفته است که فرانسه نیز آن را تصویب کرده است.

روانپزشک ادامه می دهد: « این باعث می‌شود که از مشکل ماتم گرفتگی خلاص شویم، برای مثال، جایی که از زنان می‌خواهیم این واقعیت را که به دلیل ضربه ای که دیده اند به ماتم گرفتگی دچار شده اند، توضیح و حساب پس دهند، و بدینخاطر نتیجه می گیریم که در این موارد، تجاوز جنسی صورت نگرفته است.»

در اسپانیا، متن قانون می گوید که رضایت باید “آزادانه با اعمالی بیان شود که با در نظر گرفتن شرایط، اراده شخص را به وضوح بیان می کند”.

ایزابل والدس روزنامه‌نگار در روزنامه ال پایس به یاد می‌آورد: «رضایت فقط با یک بله داده می‌شود: نه با تردید، نه با سکوت».

تعریف مجدد قانون تجاوز جنسی: یک گام “ضروری“

یونا میرالس ادامه می دهد: «تعریف جدید تجاوز یک گام اول، اما یک گام اساسی در جامعه ای است که با فرهنگ تجاوز به عنف مواجه است». او توضیح می‌دهد: «لازم است شیوه نام‌گذاری و تعریف تجاوز را تغییر دهیم، زیرا همه چیز را در مورد نحوه درک جامعه از این خشونت نشان می‌دهد».

در فرانسه، تجاوز جنسی از نظر قانونی به عنوان «هر عمل دخول جنسی بر شخص دیگری، که با خشونت، محدودیت، تهدید یا غافلگیری انجام شود» تعریف شده است.

اما برای یونا میرالس و برای موریل سالمونا، این تعریف ناکافی است:«بسیاری از فمینیست‌ها این واقعیت را مطرح می‌کنند که نحوه تعریف ما از تجاوز جنسی در فرانسه یک مشکل ایجاد می‌کند، اولاً به این دلیل که مفهوم رضایت وجود ندارد. با این تعریف، کمی شبیه این است که به طور ضمنی فکر می کنیم که زنان همیشه به یک عمل جنسی رضایت می دهند». در ادامه، موریل سالمونا می گوید: «بر این اساس است، یعنی باید ثابت کرد که خشونت، تهدید، محدودیت یا غافلگیری وجود داشته است». برعکس، به گفته روانپزشک، قانون اسپانیا “به ما امکان می دهد از بازنمایی روابط جنسی بین زن و مرد، جایی که زن شیئی است که باید از آن کامیاب شد، خارج شویم“. موریل سالمونا اضافه می کند: در این قانون « باید بتوان اثبات کرد که متجاوز رضایت را دریافت کرده است». او به یاد می آورد که «در فرانسه، همیشه قربانی است که باید ثابت کند.»

دو فمینیست بر آن تأکید می‌کنند: تجاوز جنسی در فرانسه به ندرت محکوم می‌شود. در سال ۲۰۲۰، ۰،۶ درصد از تجاوزهای گزارش شده توسط بزرگسالان جرم شناخته شدند. موریل سالمونا می‌گوید: بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱، ۳۰ درصد محکومیت‌های کمتری داشتیم که نشان می‌دهد قانون کاملاً بی‌اثر است.

مفهوم رضایت صریح هنوز در اقلیت است

در اروپا، مفهوم رضایت صریح هنوز در اقلیت است. طبق مطالعه عفو بین‌الملل در پایان سال ۲۰۲۰، به نقل از خبرگزاری فرانسه، ۱۲ کشور اروپایی – از جمله بلژیک، دانمارک، سوئد و بریتانیا – از ۳۱ کشور مورد تجزیه و تحلیل این سازمان غیردولتی، عدم رضایت را، فراتر از وجود اجبار و یا آسیب پذیری، وارد تعریف تجاوز جنسی کرده اند.

اسپانیا همچنان مرجعی در زمینه مبارزه با خشونت جنسی است. یونا میرالس می گوید: «اسپانیا تنها به وضع این قانون بسنده نکرده است، بلکه، یک اقدامی، بین اقدامات دیگر است. در فرانسه هم باید همینطور بشود: اگر فقط تعریف تجاوز عوض شود، کافی نخواهد بود.»

نسخه اسپانیایی HuffPost در مقاله خود به این موضوع اشاره می کند که قانون جدید اسپانیا با بسیاری از اقدامات دیگر همراه است. از جمله: تشدید جرم در صورت استفاده از مواد شیمیایی برای سوء استفاده، تقویت آموزش روابط جنسی در مدارس و یا ایجاد مرکز بحران در هر منطقه از جمله این قوانین هستند.