( تحلیلی بر افتخارآفرینی ورزشکاران پارالمپیک ایرانی در ریو)
پانزدهمین دوره بازی‌های پارالمپیک ۲۰۱۶ ریو از ۱۸ شهریور ماه با حضور چهار هزار و ۳۵۰ ورزشکار از ۱۵۹ کشور جهان به ‌میزبانی شهر ریودوژانیروی برزیل آغاز شد و روز ۲۸ شهریورماه با برپایی مراسم اختتامیه و با احترام و تاسف همگانی نسبت به درگذشت ملی پوش ایران بهمن گلبارنژاد پایان یافت. مسابقات حماسه آفرین پارالمپین های کشورم به پایان رسید- مسابقاتی خاطره انگیز و آموزنده ای که ماندگار شدند.
علیرغم عملکرد ناموفق ورزشکاران ایرانی در المپیک ریو که خود نشاندهنده عدم برنامه ریزی، مدیریت و آماده سازی می باشد. آنان توانستند با سه مدال طلا، یک نقره و چهار برنز در جایگاه بیست و پنجم جدول مدال‌های المپیک ریو قرار بگیرند. در المپیک ریو ایران چه از نظر کیفی و چه از نظر تعداد، مدال‌های کمتری در مقایسه با لندن به دست آورد. ایران در المپیک لندن با ۵۳ ورزشکار در ۱۴ رشته ورزشی با ۱۲ مدال در جایگاه هفدهم ایستاد و بهترین نتیجه‌ را از نظر تعداد مدال در تاریخ حضور در المپیک به دست آورد.  
 اما ورزشکاران ایرانی دارای معلولیت علیرغم تبعیض ها و کمبودها و نبود شرایط مناسب اجتماعی و پایشگاه های ورزشی مناسب و امکانات لازم و با بودجه ای ناچیز و بی توجهی مسئولین در پارالمپیک ریو از جان مایه گذاشتند و توانستند ۲۴ مدال بدست آورند. پیروزی تیم فوتبال هفت نفره نشسته، کسب دو مدال طلای توسط  ساره جوانمردی در رقابت‌های مختلط تپانچه و شکستن رکورد جهان که او را به اسطوره‌ای در تاریخ ورزش ایران و تنها ورزشکاری که دو مدال طلا از یک دوره پاراالمپیک/المپیک کسب کرده رساند. به تاریخ پیوستن اسطوره سیامند رحمان بعنوان نمادی افسانه ای در وزنه برداری بطوریکه سایت رسمی کمیته بین‌المللی پاراالمپیک به سیامند لقب Legend (افسانه) را داد و نوشت که سیامند رکورد خودش را سه بار شکست و با وزنه ۳۱۰ کیلویی تمام کرد. پارالمپین های ایرانی با چنین صحنه‌های تحسین برانگیزی خاطرات فراموش نشدنی را برای جهان ورزش و جهانیان ایجاد کردند. صحنه‌هایی شگفت انگیز و دیدنی از تلاش و تقلای پر امید و انگیزه آنان.  این ورزشکاران با کسب مدال های مختلف در پارالمپیک ریو توانائی باورنکردنی از خود نشان دادند.
مدال‌های ایران:
طلا: ساره جوانمردی (۲ طلا در تیراندازی)، مجید فرزین (وزنه‌برداری)، محمد خالوندی (پرتاب نیزه) و غلامرضا رحیمی (تیراندازی با کمان)، سیامند رحمان (وزنه برداری) و زهرا نعمتی (تیراندازی با کمان) و والیبال نشسته
نقره: سامان پاکباز (پرتاب وزنه)، علیرضا قلعه‌ناصری (پرتاب دیسک)، نعمتی و رنجبر (میکس ریکرو تیمی)، سجاد محمدیان (پرتاب وزنه) و عبدالله حیدری (پرتاب نیزه)، سجاد نیک پرست (پرتاب نیزه)، حامد امیری (پرتاب وزنه) ، فوتبال هفت نفره و فوتبال پنج نفره
برنز: پیمان نصیری (دوی ۱۵۰۰ متر)، ابراهیم رنجبر (تیراندازی با کمان)، علی صادق زاده (وزنه برداری)، اسدالله عظیمی (پرتاب وزنه)، جواد حردانی (پرتاب نیزه)، محسن کائیدی (پرتاب نیزه) و جاوید احسانی شکیب (پرتاب وزنه).
برای افراد دارای معلولیت ورزش جایگاه مهمی دارد. با توجه به قسمت آسیب دیده بدن و نوع معلولیتی که آنان دارند ورزش معلولان ، در انطباق با شرایط جسمانی شان شیوه خاص خود را طلب می کند، مثلاً یک نابینا نمی‌تواند همانند یک ناشنوا ورزش کند و بالعکس نوع معلولیت، شدت معلولیت، نوع داروهای مصرفی و تأثیر آن روی عملکرد اندام عضلانی بدن و…. مسائلی هستند که یک فرد دارای معلولیت با آن روبرو می شود. این افراد برای ورزش کردن نیاز به امکانات خاصی دارند از قبیل سالن‌های ورزشی مناسب‌سازی شده، مربی، روانشناس و فیزیوتراپ‌های متخصص و کاربلد و… .
بنابراین فرد دارای معلولیت همچون افراد عادی نیست که تنها با پشت سر گذاشتن مسائل و سختی‌های بسیار راه ورزش را انتخاب کند. تصورکنید تعدادی از این قشر عمدتاً با هزینه خود وسایل مورد نیاز و گران و گاهی نایاب را تهیه می کنند و همه سختی‌ها را پشت سر می گذرانند و ورزش را برای معنا دادن به زندگی خود انتخاب می کنند و به صورت تخصصی به‌ ورزش روی می آورند تا جایی که امروز بنام و عنوان قهرمانان و مدال آوران کشورمان به پارالمپیک ریو اعزام شوند تا نامشان برای همیشه در تاریخ پرافتخار کشورمان حک شود.
این ورزشکاران با درخشش در میادین ورزشی مرزها ساخته شده توسط نگرش و دنیای انگار و ترحمی جامعه نسبت به معلولان را می شکنند و حتی می توان به جرات گفت که علیرغم امکانات محدود و عدم پشتوانه سازی مناسب قادر می باشند اراده توانمند تری از خود ارائه دهند و بیشتر از ورزشکاران غیر معلول بازده داشته باشند و افتخار کسب کنند. این اراده ناشی از انگیزه درونی آنان می باشد. انگیزه ای که از امید و داشتن هدفی برای رسیدن به توانائی و توانستن ختم شده است. در چارچوب این اندیشه است که افراد دارای معلولیت علیرغم محدودیت های جسمانی به توانائی خود باورمند می شوند. موانع را یکی پس از دیگر پشت سر می گذارند تا هیچ مانعی قادر به سد کردن کامیابی آنان نگردد. چون می دانند انگیزه عامل رشد و شکوفائی آنان است و انسان بدون انگیزه بجائی نمی رسد. اینرا حتی با خواندن زندگی فردی این افراد بخوبی می توان دریافت.
خانم زهرا نعمتی درباره سرگذشت خود می گوید: بعد از تصادفی که برایم رخ داد مادرم بسیار بی تابی می کرد بخاطر اینکه به او نشان دهم حتی با داشتن معلولیت انسان توانائی هستم و می توانم بر خودم تکیه کنم به ورزش رو آوردم و می افزاید این انگیزه ای شد تا توانائی خود را نشان دهم.
خانم ساره جوانمردی می گوید: وقتی هجده ساله بودم، حس می‌کردم زندگی‌ام راکد است و نشاط خاصی در آن وجود ندارد در نتیجه با هدف تحرک، شادابی و ایجاد نشاط در زندگی تصمیم گرفتم ورزشکار شوم، ایجاد شادابی و نشاط‌ عامل اصلی ورودم به ورزش معلولان بود. احساس کردم در ورزش می‌توانم خیلی توانمندتر باشم و انگیزه بالایی داشتم.
افراد دارای معلولیت در پارالمپیک ثابت کردند که اگر جامعه امکانات بایسته را در اختیار آنان قرار دهد می توانند حضور پررنگ و نقش بسیار موثری در جامعه داشته باشند و در پیشرفت همه جانبه کشورمان مثمرثمر باشند. حضور شورانگیز آنان در میدانهای ورزشی و در زندگی عادی و  شرکت در پارالمپیک نبردی فرهنگی و اجتماعی است. آنها بطور عملی با این باور و ذهنیت نادرست به نبرد بر خاسته اند که محدودیت های حرکتی مانع فعالیت های جسمانی نیست و نشان دادند که معلولیت نمی تواند همیشه محدودیت باشد.
همه می‌دانیم این ورزشکاران بویژه دختران ورزشکار دارای معلولیت با سختی‌ها و کمبودهای زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند و می کنند وهمه می‌دانیم پاراالمپین‌هایمان همواره نتایج بهتری از سایر ورزشکاران کسب کرده‌اند ولی متأسفانه به دلیل برخورد تبعیض آمیز و فقر فرهنگی رسانه ای و مسئولین کمتر دیده میشوند.  با وجود موفقیت های خیره کننده در ریو، وزیر ورزش برای استقبال از کاروان پارالکپیک ایران به فرودگاه نرفت. رسانه ها اغلب تلاش ورزشی معلولان را کمتر مورد توجه قرار می دهند. بطور مثال کسی بازیکنان بسکتبال با ویلچر را نمی شناسد. متاسفانه بازتاب نتایج کاروان پارالمپیک در مقایسه با بازتاب نتایج ورزشکاران المپیک بسیار کم بوده و می باشد. چنین برخوردهائی زحمات ورزشکاران دارای معلولیت را کم اهمیت و کمرنگ جلوه می دهد و مانع پویائی هر چه بیشتر آنان می گردد.
خانم ساره جوانمردی در مصاحبه با جام جم می گوید: «همیشه این را گفتم که مگر ورزشکاران سالمی که مدال می‌گیرند چه کار خارق‌العاده‌ای انجام می‌دهند که ما نتوانیم انجام بدهیم؟ بله، افتخارآفرینی آنها هم ارزشمند است، اما به واقع رقابت آنها یک رقابت سبک و عادی است که از نقطه نظر جسمی با هیچ محدودیتی مواجه نیستند.‌ اما معلول چطور؟ نمی‌دانند و درک نمی‌کنند یک معلول با چه سختی با ویلچر یا با عصا و هزار و یک‌جور مشکل برای مسابقه و تمرین رفت و آمد می‌کند، همین رفت و آمد خود کار بزرگی است، دیگر مدال گرفتن جای خود دارد».
چه خوب است که رسانه های مختلف و شبکه های دیجیتالی در راستای فرهنگ سازی در خصوص معلولان و آشنائی مردم با دشواریها و قابلیت های آنان و با هدف تغییر نگرش مردم نسبت به پدیده معلولیت و افراد دارای معلولیت قدری فعال ترعمل کنند و توجه بیشتری مبذول دارند.  ایجاد انگیزه و بستری برای رشد و شکوفائی استعدادها ی آنان یک مسئولیت همگانی می باشد و از وظایف انگارناپذیر نهاد های دولتی و جامعه است. هر دولتی با اختصاص بودجه ای کافی باید تسهیلات و امکانات ویژه‌ای را برای هر نوع ورزش معلولان در نظر گیرد تا آنان بتوانند به‌ راحتی در میادین ورزشی حضور یابند و امکان مشارکت داشته باشند. ورزشکاران معلول ایرانی علی الخصوص زنان با افتخارآفرینی ثابت کرده اند که اگر مسئولین و دولت برای ورزش معلولان ارزش قائل باشند و آنرا جدی بگیرند ، موفقیتشان روز افزون خواهد بود.

فرید انصاری دزفولی:  فعال حقوق افراد دارای معلولیت، بنیانگذار و رئیس انجمن حمایت از معلولین ایرانی، رئیس کمیته نظارت و سرپرست کمیسیون سازمان ملل اتحادیه جهانی معلولین.عضو ناظر کمیته کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت سازمان ملل متحد.
faridansari@hotmail.co.uk