۱۴۰۲.۱۰.۰۱- بی بی سی فارسی- مرلین تامس: بر اساس آمار وزارت بهداشت غزه، از زمان آغاز بمباران این منطقه بعد از حملات ۷ اکتبر حماس تا الان دست کم ۲۰ هزار نفر کشته شده‌اند. «بی‌بی‌سی وریفای» بررسی کرده است که این آمار چه واقعیت‌هایی را درباره جنگ روشن می‌کند.
آمار و ارقام وزارت بهداشت غزه که تحت کنترل حماس است، نشان می‌دهد که از زمان آغاز درگیری‌ها -به جز هفت روزی که آتش‌بس برقرار بود- روزانه به طور میانگین حدود ۳۰۰ نفر کشته شده‌اند. ریچارد برنان، مدیر منطقه‌ای برنامه‌های اضطراری سازمان بهداشت جهانی می‌گوید آمار اعلام‌شده از تلفات غزه را قابل اعتماد می‌داند.
شمارش کشته‌ها در هر جنگی کار دشواری است و پزشکان در غزه می‌گویند که آمار واقعی احتمالا بسیار بیشتر از ارقامی است که اعلام شده، چون اجسادی را که زیر آوار ساختمان‌ها مانده‌اند و آنها را که به بیمارستان‌ها منتقل نشده‌اند، در بر نمی‌گیرد.
بی‌بی‌سی وریفای با مرور جزئیات آمار ارائه‌شده، آن را با جنگ‌های دیگر مقایسه کرده و تاثیر آن را بر جمعیت کودک و جوان غزه بررسی کرده است.
تلفات بسیار بالا:
پروفسور مایکل اسپاگات، که درباره تلفات جنگ در نقاط مختلف جهان تحقیق می‌کند، می‌گوید سرعت کشتار در این جنگ «به شکل استثنایی بالا است». او درباره جنگ سال ۲۰۰۳ عراق، درگیری‌های داخلی کلمبیا، جنگ‌های جمهوری دموکراتیک کنگو و همین طور جنگ‌های قبلی اسرائیل و غزه تحقیق کرده است.
او می‌گوید: «در میان جنگ‌های غزه از سال ۲۰۰۸ تا الان، این جنگ از نظر تعداد کشته‌ها و همین طور کور بودن کشتارها [تفاوت قائل نشدن بین نظامیان و غیرنظامیان] بی‌سابقه است.»
۲۰ هزار کشته معادل حدود یک درصد از جمعیت ۲/۲ میلیون نفری نوار غزه است.
بی‌بی‌سی با کارشناسان نظامی صحبت کرده که درباره انواع گوناگون بمب‌هایی که اسرائیل روی غزه ریخته -از بمب‌های ۱۰۰ پوندی (۴۵ کیلوگرم) تا ۲۰۰۰ پوندی (۹۰۰ کیلوگرم)- و تاثیر مستقیم آنها روی میزان تلفات جنگ غزه توضیح داده‌اند.
مارک گارلاسکو، تحلیلگر ارشد اطلاعاتی سابق در پنتاگون و بازرس پیشین سازمان ملل متحد در امور جنایات جنگی است که با قربانیان و شاهدان بمباران‌ها در جنگ‌های مختلف صحبت کرده است. او می‌گوید اگر کسی نزدیک محل اصابت بزرگترین بمب‌هایی که استفاده شده باشد احساس می‌کند «روی زمین سوار بر موج شده است، چون موج انفجار در آن لحظه سطح زمین را به شکلی در می‌آورد که انگار آب مواج است».
آنچه ویرانگری این بمب‌ها را بیشتر می‌کند، تراکم بالای جمعیت است. نوار غزه منطقه‌ای است که تنها ۴۱ کیلومتر طول و ۱۰ کیلومتر عرض دارد. قبل از جنگ به طور متوسط بیش از ۵۷۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع ساکن بودند که بسیار شبیه تراکم جمعیت در شهر لندن است.
اسرائیل حملات خود به نوار غزه را بعد از حملات حماس در روز ۷ اکتبر آغاز کرد. اسرائیل می‌گوید در حملات حماس ۱۲۰۰ نفر کشته شدند که بیشتر آنها غیرنظامی بودند. دو ماه و نیم بعد از شروع بمباران‌ها، اسرائیل به دلیل افزایش آمار تلفات غیرنظامیان در غزه با فشاری روزافزون روبرو است.
به گفته گروه «اقدام علیه خشونت مسلحانه» در جریان جنگ‌هایی که بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ در نقاط مختلف جهان رخ داده و در مواردی که تسلیحات انفجاری در مناطق پرجمعیت به کار رفته، به طور متوسط حدود ۹۰ درصد تلفات را غیرنظامیان تشکیل داده‌اند.
بر اساس برآورد اطلاعاتی آمریکا که شبکه خبری سی‌ان‌ان درباره آن گزارش داده، از زمان آغاز جنگ تا اوایل ماه دسامبر، اسرائیل بیش از ۲۹ هزار بمب روی غزه ریخته که بین ۴۰ تا ۴۵ درصد از آنها هدایت‌پذیر نبوده است.
آقای گارلاسکو که روی سه جنگ قبلی غزه کار کرده و اکنون مشاور نظامی پکس، یک سازمان صلح هلندی است، می‌گوید این بمب‌های هدایت‌ناپذیر «ممکن است تا حدود ۳۰ متر در تشخیص هدف خطا داشته باشند که می‌تواند فاصله بین یک مقر نیروهای حماس با یک مجتمع مسکونی پر از افراد غیرنظامی باشد».
ارتش اسرائیل می‌گوید تدابیر احتیاطی را برای اجتناب از آسیب زدن به جمعیت غیرنظامی در نظر می‌گیرد.
به گفته ارتش اسرائیل از جمله این تدابیر هشدارهای قبل از حمله است در مواردی که امکان آن وجود داشته باشد. اسرائیل همچنین اصرار دارد که کارنامه‌اش در زمینه کشتن غیرنظامیان بهتر از جنگ‌هایی است که در نقاط دیگر جهان رخ داده است.
ارتش اسرائیل می‌گوید: «وقتی متوجه حضور غیرمنتظره نظامیان می‌شویم، حمله را لغو می‌کنیم. ما درباره مهمات مناسب برای هر یک از اهداف تصمیم‌گیری می‌کنیم تا باعث آسیب‌های غیرضروری نشود.»
چند غیرنظامی کشته شده اند؟:
به گفته وزارت بهداشت غزه حدود ۷۰ درصد از کسانی که در جریان این جنگ کشته شده‌اند، زن و کودک هستند.
اما مشخص نشده است که از میان مردانی که کشته شده‌اند، چه تعداد غیرنظامی هستند و چند نفر از آنها را افراد مسلح و جنگجو تشکیل می‌دهند.
دفتر رسانه‌ای دولت حماس در غزه، روز ۱۹ دسامبر اعلام کرد که در میان ۱۹۶۶۷ کشته تا آن روز، بیش از ۸۰۰۰ کودک و ۶۲۰۰ زن وجود دارند. همچنین اعلام شد که ۳۱۰ نفر از کادر درمان، ۳۵ نفر از کارکنان غیر نظامی بخش دفاعی و همین طور ۹۷ روزنامه‌نگار کشته شده‌اند، که همه غیرنظامی بوده‌اند.
این جنگ به ویژه برای کودکان غزه پیامدهای ویرانگری دارد. بر اساس آماری که وزارت بهداشت و درمان غزه در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد، سن حدود نیمی از جمعیت این منطقه زیر ۱۸ سال است.
به گفته این وزارتخانه تاکنون ۵۲ هزار نفر در این جنگ زخمی شده‌اند. هر چند که آمار به‌روزی از تعداد کودکان مجروح وجود ندارد اما در تاریخ سوم نوامبر گزارش شد که ۲۴ هزار نفر تا آن روز زخمی شده‌اند که شامل بیش از ۸ هزار کودک، نزدیک به شش هزار زن و حدود ۱۰ هزار مرد می‌شد.
بنا بر اعلام یونیسف، صندوق کودکان سازمان ملل متحد، غزه در حال حاضر «خطرناک‌ترین جای زمین برای کودکان است».
ادل خودر، مدیر منطقه‌ای یونیسف در خاورمیانه و شمال آفریقا گفته است: «تمام محله‌ها و جاهایی که کودکان در آن بازی می‌کردند یا به مدرسه می‌رفتند، اکنون به کپه‌هایی از ویرانه تبدیل شده و نشانی از زندگی در آن دیده نمی‌شود.»
آمار تلفات در مقایسه با جنگ های دیگر چگونه است؟:
جنگ ها در موقعیت و شرایط متفاوتی از یکدیگر رخ می‌دهند، اما کارشناسانی که بی‌بی‌سی با آنها صحبت کرده، اتفاق نظر دارند که سرعت کشته شدن فلسطینیان در جنگ غزه به مراتب بیشتر از جنگ‌های دیگری است که در دوره‌های اخیر رخ داده است.
امیلی تریپ، مدیر ایرویز، سازمانی که از سال ۲۰۱۴ آمار کشته‌های غیرنظامی در جنگ‌ها را رصد می‌کند، می‌گوید: « آنچه از نظر کشته‌های غیرنظامی شاهد آن هستیم، این جنگ تا همین الان هم هر جنگ دیگری را که آمار آن ثبت و مستند شده، با فاصله زیادی پشت سر گذاشته است.»
مارک گارلاسکو، تحلیلگر ارشد پیشین در پنتاگون می‌گوید: «برای یافتن میزان مشابه مواد منفجره‌ای که در مناطق کوچک پرجمعیت استفاده شده و مقایسه آن با جنگ غزه، شاید مجبور باشیم به زمان جنگ ویتنام برگردیم، مانند آنچه که در بمباران کریسمس سال ۱۹۷۲ رخ داد و در جریان عملیات لاین‌بکر ۲ حدود ۲۰هزار تن بمب روی شهر هانوی ریخته شد.» برآورد شد که در آن بمباران حدود ۱۶۰۰ غیرنظامی کشته شدند.
در مقایسه‌ای دیگر با موردی متفاوت، در جریان حملات چهار ماهه ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا برای بیرون راندن نیروهای گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) از شهر رقه سوریه در سال ۲۰۱۷، روزانه به طور متوسط کمتر از ۲۰ غیرنظامی کشته شدند. این آمار را سازمان عفو بین‌الملل ارائه کرده است. مشخص نیست که در آن زمان چه تعداد غیرنظامی در آن منطقه زندگی می‌کردند اما مقام‌های سازمان ملل متحد برآورد کرده‌اند که تعداد آنها بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر بوده است. علاوه بر این گزارش شده بود که بیش از ۱۶۰ هزار غیرنظامی در آن زمان از محل زندگی‌شان گریخته و در داخل سوریه آواره شده بودند.
یک گزارش تحقیقی خبرگزاری آسوشیتدپرس نشان می‌دهد که در نبرد ۹ ماهه میان نیروهای عراقی مورد حمایت آمریکا با نیروهای داعش در شهر موصل که سال ۲۰۱۷ به پایان رسید، بین ۹ تا ۱۱ هزار غیرنظامی کشته شدند.
این میزان معادل کمتر از ۴۰ کشته غیرنظامی در روز است. زمانی که داعش در سال ۲۰۱۴ به موصل حمله کرد، جمعیت این شهر کمتر از دو میلیون نفر برآورد می‌شد.
سازمان ملل متحد گزارش داده است که در طول حدود دو سال جنگ اوکراین دست کم ۱۰ هزار غیرنظامی جانشان را از دست داده‌اند. هر چند که نهاد ناظر بر حقوق بشر سازمان ملل متحد گفته است که با در نظر گرفتن موانع و زمانی که برای تایید آمار لازم است، میزان واقعی تلفات ممکن است بسیار بیشتر از این تعداد باشد.
البته این موضوع را هم باید در نظر داشت که به دلیل استفاده از شیوه‌های متفاوت در شمارش تلفات، مقایسه آمار کشته‌ها در جنگ‌های مختلف کار دشواری است.
چند جنگجوی حماس کشته شده اند؟:
اسرائیل می‌گوید هدفش این است که حماس را نابود کند، اما تا الان آمار مشخصی از کشته‌های حماس در این جنگ ارائه نداده است. مقام‌های رسمی اسرائیل پیش از این در جایی به «هزاران نفر» و در جایی دیگر به عدد «هفت هزار» اشاره کرده‌اند.
حماس در آمریکا، بریتانیا و کشورهای دیگر به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود.
ارتش اسرائیل در پاسخ به سوال بی‌بی‌سی گفت که «آمار دقیق تعداد ترویست‌های کشته‌شده حماس را در اختیار ندارد».
خبرگزاری فرانسه گزارش داده است که مقام‌های ارشد اسرائیلی مدعی شده‌اند که اسرائیل به ازای هر دو فلسطینی غیرنظامی، یک عضو حماس را کشته است. یوناتان کونریکوس، سخنگوی ارتش اسرائیل در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان، نسبت کشته‌شدگان غیرنظامی به نظامی را «بسیار مثبت» توصیف کرد.
بی‌بی‌سی به شیوه دقیق تایید هویت جنگجویان کشته شده دسترسی ندارد.
پروفسور مایکل اسپاگات می‌گوید اگر اعلام شود که حدود ۸۰ درصد کشته‌های این جنگ غیرنظامی بوده‌اند «به هیچ وجه تعجب نخواهد کرد».
به گفته او ارقامی که ارتش اسرائیل از پیکارجویان کشته‌شده اعلام کرده «گیج‌کننده و فاقد جزییات و توضیحات است».
هامیت دارداگان و جان اسلوبودا از سازمان «شمارش اجساد عراق» که آمار کشته‌های جنگ عراق را تهیه می‌کرد، می‌گویند «هیچ رقم قابل اعتمادی» از نسبت کشته‌شدگان غیرنظامی به کشته‌های مسلح در جنگ غزه وجود ندارد.