۱۳۹۳/۰۲/۰۴- انقلاب اسلامی در هجرت : دو شنیده برآنمان داشت که «توافق تهاتری نفت در ازای کالا» میان ایران و روسیه را بررسی کنیم که هنوز امضاء نشده‌است:

٭نخست اطلاع‌ها و داده‌ها در باره توافق نفتی ایران و روسیه را یادآور شویم:

1 – نخست رویتر در تاریخ 10 ژانویه 2014 (20 دی 92) گزارش کرد که ایران و روسیه برای عقد یک قرارداد نفتی بزرگ گفتگو می‌کنند.

2 –  از فروردین 93 بدین سو، سکوت شد. واپسین خبری که در باره توافق ایران و روسیه انتشار یافته، به تاریخ 30 فروردین 1393 است. وگرنه سکوت است.

3 – برابر گزارش مورخ 29 فروردین 93 رویترز، قرارداد تهاتری است یعنی دادن نفت به روسیه و گرفتن کالا (مواد غذائی و فرآورده‌های صنعتی غیر نظامی) و مبلغ آن را 15 تا 20 میلیارد دلار گفته‌اند. در صورت امضای توافق، قرار بر صدور روزانه 500 هزار بشکه نفت به روسیه است: 300 هزار بشکه از طریق دریای خزر و 200 هزار بشکه از راه خلیج فارس. قیمت هنوز تعیین نشده‌است اما زیر قیمت نفت در بازار خواهد بود. در 14 فروردین 93، رویتر گزارش کرد امضای قرارداد منتظر تعیین قیمت است.

4 – در 24 اسفند 1392، بیژن زنگنه به مسکو رفت و خبرگزاری مهر گزارش کرد: روسیه و ایران، در طول حدود یکسال گذشته تاکنون مذاکرات متعددی به منظور امضای یک تفاهم نامه و در نهایت قرارداد تهاتر نفت خام با کالا انجام داده‌اند به طوری که در طول 6 ماه گذشته وزرای نفت و انرژی ایران و روسیه دو بار در مسکو در این باره بحث و تبادل نظر کردند.

     بر اساس اظهارات وزیر نفت ایران برخی اختلافات برای امضای این تفاهم نامه بزرگ اقتصادی و نفتی بین تهران – مسکو به طور کامل حل و فصل شده است.

     قرار بود به زودی آلکسی اولیاکایف وزیر اقتصاد روسیه برای امضای توافق نامه اولیه تهاتر نفت در برابر کالا وارد تهران شود که این سفر تاکنون انجام نگرفته است.

     بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت در مسکو و پس از پایان مذاکرات با الکساندر نوواک وزیر فدراسیون انرژی روسیه، گفت: یادداشت تفاهم توسعه همکاری ها میان تهران و مسکو اوایل سال آینده نهایی می شود.

4 –  باوجود این، در 20 فروردین 93، بیژن زنگنه، وزیر نفت گفته‌است: نه این قرارداد را تأیید و نه تکذیب می‌کند.

5 – در 26 فروردین به گزارش ایسنا، علی ماجدی، معاون وزارت نفت گفته‌است:  توافق ایران و روسیه در زمینه نفت و گاز بسیار سخت خواهد بود زیرا این دو کشور در بازارهای نفت و گاز رقیب یکدیگر هستند.

6 – در باره واکنش امریکا نسبت به این توافق، ایسنا به تاریخ 20 فروردین 93، این گزارش را انتشار داده‌است:

● جون کری، وزیر خارجه آمریکا، در کمیته روابط خارجی سنا، گفته‌است: اگر قرارداد تهاتر نفت و کالا بین ایران و روسیه تایید شود، خرید نفت ایران توسط روسیه احتمالا تحریم‌های اقتصادی آمریکا را به همراه خواهد داشت.آمریکا نگرانی عمیق خود درباره توافق تهاتر نفت و کالا را صراحتا” ،هم به ایران و هم به روسیه اعلام کرده است.

●روزنامه اقتصادی کامرسانت روسیه چند روز پیش گزارش داده‌بود: روسیه و ایران در حال پیشرفت درخصوص عقد قرارداد تهاتر نفت در برابر کالا به ارزش 20 میلیارد دلار هستند که براساس آن روسیه روزانه 500 هزار بشکه از نفت ایران را در ازای صادرات کالا به ایران وارد خواهد کرد. کابینه این کشور در حال بررسی طرحی تازه برای دریافت نفت ایران از طریق یک شرکت تجاری مستقل به جای شرکت روسنفت است. این شرکت ممکن است در روسیه ثبت شود اما در بازارهای جهانی فعالیت نخواهد کرد.

● دیوید کوهن از وزارت خزانه‌ داری آمریکا که بر تحریمهای آمریکا نظارت دارد، هفته گذشته در مجلس سنا گفت: خرید نفت روسیه از ایران تحریمها را به همراه خواهد داشت.

7 – پس از آن، خبر بوجود آمدن اشکالها و اختلالها در عقد قرارداد انتشار یافت:

● دو قول متناقض بیژن زنگنه (اختلافها رفع شدند و یادداشت تفاهم امضا می‌شود از سوئی و وجود توافق را نه تأیید و نه تکذیب می‌کنم از سوی دیگر و این واقعیت که توافق تا این تاریخ (4 اردیبهشت 93) امضاء نشده‌است. گویای وجود اشکالها و اختلالها و اختلافها است.

٭ امضای توافق به ضرر ایران است:

● گفتگوها با بحران اوکراین  همزمان طی طریق کرده‌اند. پس از الحاق کریمه به روسیه، دو طرف در باره آن سخن گفته و معاون وزارت خارجه روسیه گفته‌است: ما از تهدیدهای امریکا نمی‌ترسیم. معنای امضای چنین توافقی، این‌است که روسیه می‌خواهد ایران را وجه‌المصالحه کند.

● وقتی کشوری وجه‌المصالحه شد، البته بازنده می‌شود. زیرا زیان معامله دو قدرت را او باید بپردازد. افزون براین‌که تحریم کننده ایران غرب است. توافق با روسیه، می‌تواند سبب تشدید تحریمها بگردد. بنابراین، سه وضعیت پیش می‌آید:

1 – تحریمهای جدید وضع می‌شوند. و روسیه هم تحریم می‌شود. باتوجه به این واقعیت که روسیه کالاهای مورد نیاز ایران را ندارد، زیان ایران بسیار بزرگ می‌شود. 

2 – تحریمهای جدید برضد ایران وضع می‌شوند اما روسیه می‌‎تواند از بازارهای دنیا خرید کند و در ازای نفتی که از ایران دریافت می‌کند، آنها را به ایران بفروشد. بدیهی است قیمت نفت پائین و قیمت کالاها بالا حساب می‌شوند. زیرا دست ایران بسته‌است.

3 – تحریمهای جدید وضع نمی‌شوند و این قرارداد، سنگ اندازی بر سر راه توافق اتمی (ناگزیر کردن طرف امریکائی از سرباز زدن از توافق) نیست. ایران نیازی به امضای چنین توافقی که درهرحال برایش زیانمند است، ندارد.

● قرار داد تهاتری با کشوری که خود رقیب ایران در فروش نفت است، یعنی حذف شدن از رقابت و بازگذاشتن میدان رقابت برای رقیب. معاون وزارت نفت جرأت نکرده‌است این واقعیت را با صراحت بگوید. اما توانسته‌است نگرانی خود را اظهار کند.

● قراردادهای تهاتری، وقتی یک طرف دستش زیر سنگ تحریمها است، فروش ارزان ثروت و خرید گران کالا می‌شود. جز این نیز نمی‌تواند معنی دهد. هم اکنون گزارشها می‌گویند: قیمت نفت زیر قیمت بین‌المللی تعیین می‌شود اما تنها چند دلار! سابقه معامله گاز روسیه با ایران می‌گوید روسها قیمتی در حدود نصف قیمت بین‌المللی را تعیین خواهند کرد. در عوض، کالای خود را با کیفیت کمتر اما به قیمت بین‌المللی به ایران خواهند فروخت.

٭ دو شنیده که با توجه به ارزیابی بالا، بسیار گویائی دارند:

● زنگنه در جمع مدیران ارشد شرکت نفت گفته‌است: تا من زنده‌ام و وزیر نفت، این قرارداد ننگین نفتى با روسیه را إمضاء نخواهم کرد و اگر بخواهند مجبورم کنند استعفاء میدهم.

● محمد على جعفرى «فرمانده» کل سپاه: اگر با توافق هسته‌یی پاى شرکتهاى نفتى خارجى به ایران باز شود و پروژه ها را از سپاه بگیرند کل توافق را بهم خواهیم زد.

   شنیده اول با بررسی «توافق» ما خوانائی دارد. الا این‌که هیچ معلوم نیست  که اگر زنگنه را مجبور کنند او توافق را امضاء نخواهد کرد. و صحت شنیده دوم را دو استراتژی سپاه (موضوع تحلیل مورخ 3 اردیبهشت انقلاب اسلامی) تصدیق می‌کند.