چند سالی است روز 17 مرداد هر سال با عنوان روزنامهنگار شناخته میشود. مطابق با عرف و عادت در این روز شهروندان ایرانی به آشنایان خبرنگار خود تبریک میگویند و برخی نهادهای دولتی و غیردولتی نیز از خبرنگاران با روشهای گوناگون تجلیل میکنند و مراسمی نیز برپا میشود.
به نظر میرسد اما در همین روز که روز خبرنگار نامیده شده است زندگی سخت این حرفه و شغل کمتر مورد توجه قرار میگیرد و درباره دشواریهای فعالیت این قشر در جامعه ایرانی کمتر گفتوگو میشود. واقعیت این است که خبرنگاران در ایران در محاصره انواع انحصارها قرار دارند و شیوهای بدیع از روزنامهنگاری و رسانهنگاری در دنیای امروز ایران پدیدار شده است. نخستین انحصار و ترسناکترین آنها سیطره کامل دولت و دیگر نهادهای حاکمیتی بر زمین بازی خبرنگاران و رسانهنگاران است. زمین بازی رسانهنگاران که باید در آن راههای تهیه خبر، نوشتن گزارش و گفتوگو باز باشد را صدها موسسه، شرکت، سازمان و نهادهای مسوول در انحصار کامل خود قرار دادهاند. در ایران پیدا کردن خبری که به درد شهروندان بخورد و انتشار آن با یورش انحصارگران روبهرو نشود بسیار دشوار است. انحصار دیگر و ترسناکتر این است که در ایران انحصار دادن امتیاز هنوز در اختیار نهاد دولت است. یک وزارتخانه وجود دارد که به مردم میگوید شما میتوانی رسانه در بیاوری و به دیگری میگوید نمیتوانی. اقتصاد دولتی و متمرکز ایران یکی دیگر از بدترین انحصارهاست. این انحصار موجب شده است روزنامهها و دیگر رسانهها از نظر کسب درآمد به دولت وابسته شوند و نتوانند از نظر مالی استقلال داشته باشند و همین مساله موجب میشود که درآمد خبرنگاران در کف قرار گیرد. انحصار آگهیها و دادن یا ندادن آن به روزنامهها گونهای است که خبرنگاران در معرض تهدید مالی قرار میگیرند.
انحصارهای دیگری نیز وجود دارند که خبرنگاران ایرانی را وادار میکنند روزبهروز در خودتپیدهتر باشند و دنبال خبرهای درجه یک و داغ و به درد بخور نروند. با این همه خبرنگاران ایرانی نشان دادهاند میتوانند اولا زمین بازی را به نفع خود تغییر دهند و از سوی دیگر اعتماد شهروندان را به خود جلب کنند اما این همه وضعیت نیست.
خبرنگاران ایرانی شوربختانه با کارفرماهایی طرف هستند که آنها نیز با دشواری دخل و خرج میکنند و نمیتوانند مزدهای مناسب پرداخت کنند. اینگونه شده است که مزد خبرنگاران در میان همه مزدهای دیگر در حداقلها قرار دارد.
چه باید کرد؟ اگر نظام سیاسی حاکم بر کشور میخواهد مرجع خبرها، گزارشها و گفتوگوها در هر زمینه و در هر فضایی منابع داخلی کنترل شده باشد باید به خبرنگاران آزادی بدهد و این مقوله را جدی بپندارد. آزادی را نباید از خبرنگاران دریغ کرد.
.
ساعت 24