خبرگزاری هرانا: آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی شهریور ماه ۱۴۰۳ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش، تصویری گسترده و تکان‌دهنده از نقض حقوق بشر در ابعاد مختلف ارائه می‌دهد. از اجرای حکم اعدام تا نقض آزادی‌های فردی و اجتماعی، از خشونت نظامی و قضایی تا مشکلات کارگری و اعتراضات، همگی نشان‌دهنده چالش‌های جدی در زمینه رعایت حقوق بشر در ایران هستند. این گزارش همچنین بر میزان بالای اعدام‌ها، بازداشت‌ها، و محکومیت‌های سنگین بر اساس اتهامات مختلف تاکید دارد و نشان می‌دهد که این رویدادها در سراسر کشور گسترده‌اند.
خلاصه اجرایی:
در طول شهریور ماه ۱۴۰۳، شاهد گستره‌ای از نقض‌های حقوق بشر در سراسر ایران بودیم. با ارزیابی‌های دقیق و گزارش‌های دریافتی، مجموعاً صدها مورد نقض حقوق بشر شناسایی و ثبت شده است که شامل نقض حقوق زندانیان، آزادی بیان، حق تحصیل، حقوق کودک، خشونت‌های خانگی، خشونت مبتنی بر جنسیت، بهداشت و محیط زیست، حقوق کار، و خشونت نظامی و قضایی میشود.
یافته‌های کلیدی این گزارش عبارت‌اند از:
⚫️ اجرای حکم اعدام در مواردی که فرآیندهای عدالتی منصفانه رعایت نشده است.
⚫️ سرکوب گسترده آزادی بیان و بازداشت‌های خودسرانه.
⚫️ نقض گسترده حق تحصیل از طریق تعلیق دانشجویان.
⚫️ خودکشی‌های ناشی از فشار و ناامیدی در بین کودکان و نوجوانان.
⚫️ افزایش نگران‌کننده قتل‌های ناموسی و خشونت علیه زنان.
⚫️ تداوم نقض حقوق کار و شرایط کاری ناعادلانه.
⚫️ استفاده بی‌رویه از زور توسط نیروهای انتظامی و امنیتی
دوره گزارش‌دهی این گزارش شهریور ۱۴۰۳ است و تعداد کل موارد نقض گزارش شده بیانگر یک وضعیت نگران‌کننده و فوریت برای توجه جامعه بین‌المللی و دولت ایران به این مسائل است.
مقدمه:
هدف از تهیه و انتشار این گزارش، افزایش آگاهی و فراهم آوردن شواهد مستدل برای تاثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات ملی و بین‌المللی به منظور مقابله با نقض حقوق بشر در ایران است. مجموعه فعالان حقوق بشر بر این باور است که نظارت دقیق و مستمر بر وضعیت حقوق بشر و انتشار گزارش‌هایی از این دست، زمینه‌ساز ایجاد تغییر و پاسخگویی در برابر نقض‌های رخ داده است. از این رو، ما بر اهمیت اطلاع‌رسانی مستقل و دقیق تاکید داریم تا از طریق آگاهی‌بخشی و فشارهای بین‌المللی، شاهد بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران باشیم.
تحلیل دقیق نقض حقوق بشر:
حق حیات (اعدام):
تعریف اجمالی: حق اساسی هر فرد برای داشتن زندگی، بدون تهدید به مرگ به دست دیگران یا دولت. این حق شامل حمایت از افراد در برابر اعمالی است که می‌تواند منجر به مرگ غیرقانونی شود، از جمله قتل عمد، مرگ‌های ناشی از نادیده گرفتن معیارهای ایمنی، و اعدام‌های بدون دادرسی منصفانه است.
گزارش تخلفات: هرانا در شهریور ۱۴۰۳، ۵۶ مورد را ثبت کرد که شامل ۵۲ مورد اجرای حکم، ۱۴ مورد محکومیت و ۴ مورد تایید حکم اعدام است.
نمونه‌ها:
حکم یک زندانی که پیشتر از بابت اتهام قتل یک وکیل دادگستری، به اعدام در ملاعام محکوم شده بود، در شهرستان شاهرود اجرا شد.
سید محمدجواد وفایی ثانی، زندانی سیاسی محبوس در زندان وکیل آباد مشهد با حکم دادگاه انقلاب این شهر، برای سومین بار به اعدام محکوم شد.
بهروز احسانی و مهدی حسنی، زندانیان سیاسی به اعدام محکوم شدند. این احکام توسط قاضی ایمان افشاری، رئیس شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران صادر شده است.
حکم شش زندانی که پیشتر از بابت جرائم غیر سیاسی همچون اتهامات مرتبط با جرائم مواد مخدر به اعدام محکوم شده بودند، در زندان زاهدان به اجرا در آمد.
تأثیر: نقض حق حیات می‌تواند پیامدهای ویرانگری برای جامعه داشته باشد، از جمله ایجاد حس ناامنی و بی‌ثباتی. این نقض‌ها می‌توانند به فرهنگ خشونت دامن بزنند و اعتماد عمومی به دستگاه‌های حکومتی و قضایی را کاهش دهند. هنگامی که حق حیات تضمین نمی‌شود، افراد ممکن است در سایه هراس از بهره برداری از حقوق دیگر خود خودداری کنند.
آزادی اندیشه و بیان:
آزادی بیان: حق ابراز آزادانه اندیشه و عقاید از طریق گفتار، نوشتار و سایر اشکال ارتباط بدون ترس از انتقام یا مجازات قانونی است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۸۸ مورد نقض آزادی بیان را ثبت کرد که شامل ۴۵ مورد بازداشت، صدور ۹۰۱ ماه حبس برای ۳۱ شهروند، هشت مورد اجرای حکم، یک مورد مجرم شناختن نشریه، ۲۹ مورد احضار به مراجع قضایی و محاکمه ۷ نفر است.
نمونه ها:
محمد حسن زاده در بوکان، آرین شیرپیشه در تهران و فردین مصطفایی در سقز بازداشت شدند.
همزمان با دومین سالگرد درگذشت مهسا (ژینا) امینی، نیروهای امنیتی از برگزاری مراسم گرامیداشت او و حضور خانواده امینی بر سر مزار فرزندشان جلوگیری کردند.
امید ایزدی صادق آبادی، شهروند دارای معلولیت جهت تحمل دوران محکومیت خود، بازداشت و به زندان شهرکرد منتقل شد. این در حالی است که وی از مشکلات جسمانی متعددی رنج میبرد.
نسیم غلامی سیمیاری، حمیدرضا سهل آبادی، احسان روازژیان، امین سخنور، امیر شاه ولایتی، علی هراتی مختاری، شاهین زحمت کش و حسین محمدحسینی، در یک پرونده مشترک توسط دادگاه انقلاب به ریاست قاضی ایمان افشاری، مجموعا به ۴۲ سال و سه ماه حبس، ۲۵ سال تبعید و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شدند. میزان محکومیت امیر شاه ولایتی و حسین محمدحسینی که هر کدام به دو سال حبس محکوم بودند، به جزای نقدی تبدیل شده است.
آخرین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات طاهر نقوی، آیاز سیف خواه و کرم مردانه، متهمین سیاسی محبوس در زندان اوین، در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران برگزار شد.
تاثیر: این نقض‌ها نه تنها صدای افراد را سرکوب میکند، بلکه فضایی از ترس ایجاد کرده و مانع از بحث‌های آزاد و انتقادی میشود که برای یک جامعه سالم ضروری است.
زندان:
حقوق زندانیان: تضمین کرامت و حقوق اساسی افراد زندانی، از جمله دسترسی به درمان مناسب و عدالت. این شامل حمایت از زندانیان در برابر شکنجه، بی‌عدالتی و شرایط نامناسب نگهداری است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۸۶ مورد نقض حقوق را در بخش زندانیان ثبت کرد که شامل یک مورد خودکشی زندانی، دو مورد قتل زندانی، سه مورد عدم تفکیک جرایم زندانی، ۱۱ مورد انتقال زندانی به انفرادی، ۱۱ مورد بی خبری از سرنوشت بازداشت شده، ۵۸ مورد بلاتکلیفی، چهار مورد اعتصاب غذای زندانی، چهار مورد عدم دسترسی به وکیل، ۳۶ مورد عدم رسیدگی پزشکی، ۲۹ مورد اعمال فشار، ۱۸ مورد محرومیت از حق تماس زندانی و ۱۳ مورد مرخصی استعلاجی است.
نمونه ها:
کاظم علی نژاد، زندانی سیاسی در اعتراض به تراکم بالای جمعیت در زندان اوین و عدم رعایت اصل تفکیک جرائم، دست به خودسوزی زد.
محمود صادقی، زندانی سیاسی محبوس در زندان عادل‌آباد شیراز از طریق بریدن رگ دست خود اقدام به خودکشی کرد. این زندانی پس از مداوا به صورت تنبیهی و بدون رعایت اصل تفکیک جرائم، در کنار زندانیان جرائم خشن نگهداری میشود.
حمزه درویش، زندانی سنی مذهب بیش از ۱۰ روز است که در اعتراض به عدم رسیدگی به مطالبات خود، دست به اعتصاب زده و هم اکنون در یکی از سلول های انفرادی زندان لاکان رشت نگهداری میشود.
سیامک امینی، زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین با بهانه تراشی مسئولان زندان از اعزام به بیمارستان و رسیدگی پزشکی محروم ماند. جلوگیری از اعزام آقای امینی به بیمارستان به بهانه نپوشیدن لباس زندان در زمان انتقال وی صورت گرفته است.
محمد نجفی، وکیل دادگستری محبوس در زندان اوین، علیرغم داشتن بیماری قلبی، فشار خون بالا و دیابت از دریافت درمان تخصصی و اعزام به بیمارستان محروم مانده است. این وضعیت نگرانی‌هایی برای خانواده و نزدیکان او ایجاد کرده است.
تأثیر: نقض حقوق زندانیان می‌تواند به تضعیف حاکمیت قانون و اعتماد به نهادهای عدالت منجر شود. این نقض‌ها می‌توانند بر سلامت و بهبود زندانیان تأثیر منفی گذارده و چشم‌انداز بازگشت موفقیت‌آمیز آنها به جامعه را کاهش دهند.
اقلیت های ملی:
حقوق اتنیک ها: حفاظت از اقلیت‌های قومی یا اتنیک ها در برابر تبعیض و ارتقاء حقوق برابر برای آنها. این شامل حفظ فرهنگ، زبان و هویت آنها است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۵ مورد نقض را در بخش اقلیت های ملی ثبت کرد که شامل سه مورد بازداشت، سه مورد تفتیش منزل و چهار مورد محاکمه میباشد.
نمونه ها:
عباس لسانی، فعال ترک (آذربایجانی)، توسط نیروهای امنیتی در اردبیل بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
سالار طاهرافشار، فعال ترک (آذربایجانی) که دوران محکومیت خود را تحت نظارت پابند الکترونیکی سپری میکند، به دلیل آنچه که در سایت اسنپ، “عدم تایید صلاحیت توسط فراجا ” درج شده است، از اشتغال در سایت مذکور محروم شد.
آخرین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات آیدین محمدی، فعال ترک (آذربایجانی)، در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران برگزار شد.
تأثیر: چنین نقض‌هایی می‌تواند منجر به از دست دادن زمین، استحاله فرهنگی، به حاشیه رانده شدن، فقر و درگیری شود و بافت اجتماعی و هویت جوامع بومی را از بین ببرد.
آزادی مذهب:
حقوق اقلیت‌های مذهبی: تأمین آزادی مذهبی و حمایت از افراد برای پیروی از اعتقادات مذهبی خود بدون ترس از تبعیض یا آزار.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۲ مورد نقض را در این بخش ثبت کرد که شامل ۱۸ مورد بازداشت، ۱۰ مورد احضار به مراجع قضایی، ۷۳ ماه حبس و ۱۶۰۰۲۰۰۰۰ میلیون جزای نقدی برای سه نفر و چهار مورد تفتیش منزل است.
نمونه ها:
سینا اقدسی، ایرج نورسته و اعظم آزموده، شهروندان بهائی ساکن تبریز، توسط نیروهای اداره اطلاعات در این شهر بازداشت شدند.
۱۰ شهروند بهائی ساکن اصفهان به نام‌های ندا بدخش، آرزو سبحانیان، یگانه روح بخش، مژگان شاهرضایی، پرستو حکیم، یگانه آگاهی، بهاره لطفی، شانا شوقی فر، نگین خادمی و ندا عمادی با دریافت ابلاغیه ای به دادسرای عمومی و انقلاب اصفهان احضار شدند.
شیوا کاشانی نژاد (سمیعیان) و مژگان صمیمی، شهروندان بهائی ساکن رشت، توسط شعبه سوم دادگاه انقلاب این شهر هر کدام به تحمل دو سال و یک روز حبس تعزیری، پرداخت جزای نقدی و مجازات های تکمیلی محکوم شدند.
تأثیر: نقض آزادی مذهبی می‌تواند منجر به شکاف اجتماعی، درگیری و به حاشیه‌نشینی جوامع مذهبی شود. این امر اصول تنوع و مدارا را در جامعه تضعیف میکند.
حق تحصیل:
حق تحصیل: دسترسی برابر و فراگیر به آموزش با کیفیت برای همه افراد، بدون تبعیض. این حق همچنین شامل دسترسی به آموزش ابتدایی رایگان و اجباری است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۳ مورد نقض را در این بخش ثبت کرد که پنج مورد تعلیق از تحصیل و چهار مورد تجمع را شامل می شود.
نمونه ها:
صدف حیدری، دانشجوی دانشگاه تبریز، توسط کمیته انضباطی این دانشگاه به دو ترم محرومیت از تحصیل محکوم شد.
حکم اخراج صحرا رضایی، دانشجوی رشته روزنامه نگاری در دانشگاه علامه طباطبایی، توسط دیوان عدالت اداری تایید شد.
شقایق اکبری، دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه تربیت‌مدرس، توسط کمیته انضباطی مرکزی وزارت علوم، به چهار ترم محرومیت از تحصیل با احتساب سنوات محکوم شد. این دانشجو در مرحله اولیه توسط کمیته انضباطی دانشگاه تربیت‌مدرس با حکم اخراج مواجه شده بود.
تأثیر: محرومیت از آموزش می‌تواند بر رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه تأثیر منفی گذارد، فقر را تشدید کند و مانع از رسیدن افراد به پتانسیل کامل خود شود. آموزش نقش کلیدی در توسعه شهروندان آگاه و مسئول دارد.
حقوق کودک:
حق سلامت و امنیت کودکان: اطمینان از حمایت و حفاظت کودکان از هرگونه آزار، بهره‌کشی و خطرات بهداشتی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۲۱ مورد نقض را در بخش حقوق کودک ثبت کرد که شامل چهار مورد بازداشت، دو مورد قتل کودک، دو مورد مرگ کودک کار، دو مورد مرگ کودکان در پی سهل انگاری مسئولان، یک مورد خودسوزی و سه مورد خودکشی است.
نمونه ها:
یک دختر ۱۷ ساله در شهرستان باغملک، از طریق حلق آویز کردن خود، خودکشی کرد.
یک دختر ۱۷ ساله قربانی کودک همسری در ایرانشهر دست به خودسوزی زد و به بیمارستان منتقل شد.
یک نوزاد رها شده در داخل یک سطل زباله واقع در یکی از خیابان های بوشهر، توسط کارگران شهرداری این شهر پیدا شد.
به تازگی ویدیویی مبنی بر ضرب و شتم یک کودک در یک مرکز نگهداری از کودکان کار و خیابان در کرج منتشر شد. سازمان بهزیستی کشور با انتشار اطلاعیه ای از تعطیلی این مرکز و بازداشت مدیر و نگهبان آن خبر داد.
امیرمحمد ایراندگانی، نوجوان ۱۶ ساله اهل شهرستان خاش توسط ماموران اداره اطلاعات در ارومیه بازداشت و به بازداشتگاه این نهاد امنیتی در زاهدان منتقل شد.
تأثیر: عدم تأمین سلامت و امنیت کودکان می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر رشد و توسعه آنها داشته باشد، مانع از دستیابی به پتانسیل کامل آنها شود و به چرخه‌های فقر و بی‌عدالتی دامن بزند.
قتل های ناموسی:
قتل‌های ناموسی: حفاظت از افراد، به ویژه زنان و دختران، در برابر خشونت و قتل به بهانه‌های ناموسی و حفظ حیثیت خانوادگی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه چهار مورد قتل ناموسی که شامل قتل چهار مرد میشود را ثبت کرد.
نمونه ها:
سه مرد در پی یک نزاع دسته جمعی با انگیزه ناموسی در یکی از روستاهای شهرستان سردشت، به قتل رسیدند.
یک پزشک در یکی از روستاهای شهرستان آق قلا، با انگیزه ناموسی توسط برادر منشی خود به قتل رسید.
تأثیر: قتل‌های ناموسی نه تنها جان افراد را می‌گیرند بلکه نشان‌دهنده عمیق‌ترین سطوح تبعیض جنسیتی هستند، ترس و محدودیت‌های شدیدی بر زنان و دختران تحمیل می‌کنند و به نقض فراگیر حقوق بشر منجر می‌شوند.
خشونت خانگی:
خشونت‌های خانگی: پیشگیری از خشونت در خانه و محافظت از قربانیان آن. شامل حمایت قانونی و اجتماعی برای زنان، کودکان و سایر اعضای آسیب‌پذیر خانواده است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه هفت مورد قتل زنان ناشی از خشونت خانگی را ثبت کرد.
نمونه ها:
مردی در شهرستان بناب، همسر و دو تن از اعضای خانواده او را به قتل رساند. متهم پس از بازداشت، انگیزه خود از این اقدام را اختلافات خانوادگی عنوان کرد.
یک دختر ۱۸ ساله در دره شهر توسط پدر خود به قتل رسید. متهم پس از بازداشت، انگیزه خود از این اقدام را اختلافات خانوادگی عنوان کرد.
مردی در اراک همسر خود را به دلیل اختلاف بر سر مهریه با اسلحه به قتل رساند. در این واقعه دو شهروند دیگر مصدوم شدند و متهم نیز در پی درگیری با پلیس، مصدوم و بازداشت شد.
تأثیر: خشونت خانگی می‌تواند پایه‌های اساسی خانواده و جامعه را تضعیف کند، باعث آسیب‌های جسمی و روانی بلندمدت بر قربانیان شود و الگوهای خشونت‌آمیز را برای نسل‌های آینده تکرار کند.
زنان:
خشونت مبتنی بر جنسیت: خشونت علیه فرد به دلیل جنسیت او یا خشونت که عمدتاً بر افراد با جنسیت خاص تأثیر می‌گذارد.
گزارش تخلفات: علاوه بر نقض های سیستماتیک ناشی از وجود قوانین تبعیض آمیز، هرانا در این ماه، ۱۴ مورد نقض را در این بخش ثبت کرد که شامل شش مورد تجاوز، دو مورد بدحجابی و پلمپ دو محل کسب در رابطه با حجاب اجباری است.
نمونه ها:
دادستان تهران علیه باران کوثری، بازیگر سینما و تلویزیون ایران و رخشان بنی اعتماد، کارگردان، فیلمنامه نویس و مستندساز، به دلیل عدم رعایت حجاب در یک نشست هنری، اعلام جرم کرد. این افراد با تشکیل پرونده قضایی در دادسرای عمومی و انقلاب تهران مواجه شده‌اند.
مردی در تهران که متهم است پس از تعقیب یک زن جوان با ورود به خانه وی، او را مورد ضرب و شتم و آزار جنسی قرار داده، توسط پلیس بازداشت شد.
دو مرد به اتهام تعرض به زنان در استان البرز شناسایی و بازداشت شدند. آنها در پوشش مسافرکش، زنان را مورد تعرض قرار می دادند.
تأثیر: این نقض می‌تواند منجر به آزار و اذیت فیزیکی، جنسی، روانی یا رنج، از جمله تهدید، اجبار و محرومیت خودسرانه از آزادی، چه در ملاء عام و چه در زندگی خصوصی شود. این امر نابرابری جنسیتی را تداوم می‌بخشد، مانع توسعه میشود و می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی و روانی بلندمدت شود.
بهداشت و محیط زیست:
بهداشت و محیط زیست: در معرض قرار دادن ناعادلانه جوامع در برابر خطرات زیست‌محیطی و انکار حق دسترسی به منابع طبیعی، اغلب بر اساس نژاد یا وضعیت اجتماعی و اقتصادی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۶۴ مورد نقض را در بخش بهداشت و محیط زیست ثبت کرد که ۲۸ مورد حیوان آزاری، ۵۵ مورد آلودگی محیط زیستی و هشت مورد مجروح شدن محیط بان است.
نمونه ها:
در پی آتش سوزی در منطقه حفاظت شده سفیدکوه خرم‌آباد، یک محیط بان در حین اطفا حریق، به دلیل ریزشی بودن منطقه و سقوط سنگ از ارتفاع، دچار مصدومیت شد.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، از دستگیری عامل ضرب و شتم جنگلبان یاسوجی خبر داد. این فرد متهم است که روز دوشنبه ۱۹ شهریورماه جنگلبان مذکور را حین انجام وظیفه با پرتاب سنگ مجروح کرده است.
شماری از ساکنان منطقه طرق رود نطنز در اصفهان دست به تجمع زدند. این شهروندان معتقدند که کارگزاران برای تاسیس معدن در محدوده مناطق مسکونی، به مرور درختان منطقه را خشکانده و بخشی از محیط‌زیست شهرستان را به بیابان تبدیل کرده اند.
تاثیر: بی‌عدالتی زیست‌محیطی می‌تواند منجر به مشکلات بهداشتی، نابرابری‌های اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی شود. این امر به طور نامتناسبی جوامع به حاشیه رانده شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نابرابری‌ها را تشدید میکند و آنها را از حق داشتن محیط زیستی سالم و ایمن محروم میکند.
حقوق کار:
حقوق کار: نقض حقوق کارگران، از جمله شرایط کاری ناایمن، دستمزد ناعادلانه، ساعات کاری غیرمنطقی و انکار حق سازماندهی و چانه‌زنی جمعی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۲۹۷ مورد نقض را در بخش کارگران و اصناف ثبت کرد که شامل ۲۹ مورد مرگ به دلیل نبود ایمنی در محیط کار و ۴۳ مورد مصدومیت کارگر، ۲۳۶ مورد تجمع، هشت مورد بازداشت، دو مورد احضار به مراجع قضایی، ۱۴ مورد اعتصاب، ۲۸ ماه معوقات مزدی برای ۱۰۷۱۵ نفر، ۲۰۰ مورد اخراج و تعدیل و پنج مورد پلمپ اماکن است.
نمونه ها:
در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط نامناسب کار، پنج کارگر از جمله دو آتش نشان در تهران، کاشمر و مشهد دچار حادثه شدند.
بیش از ۲۸،۰۰۰ کارگر ساختمانی در استان آذربایجان غربی، بیشتر از پنج سال است که در انتظار بیمه شدن هستند.
سه کارگر کارخانه لاستیک بارز کرمان در جریان اعتراضات صنفی کارگران این کارخانه، بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
شماری از کارگران شاغل در معدن سامان کاوش، شماری از کارگران شاغل در شرکت شمش انزلی و جمعی از کامیون‌داران شاغل در شرکت مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب دست به اعتصاب زدند.
شماری از کارگران مجتمع گاز پارس جنوبی در کنگان و عسلویه، نیروهای خدماتی آموزش و پرورش در تهران، بازنشستگان کشوری، تامین اجتماعی و صنایع فولاد در مقابل ساختمان صندوق بازنشستگی کشوری در کرمانشاه، رانندگان خودروهای سنگین در زابل و شماری از نیروهای نهضت سوادآموزی دست به تجمع اعتراضی ردند.
تاثیر: نقض حقوق کار می‌تواند منجر به استثمار، فقر و نابرابری شود. این امر سلامت، عزت نفس و توانایی کارگران برای حمایت از خود و خانواده‌شان را تضعیف میکند.
خشونت نظامی و امنیت شهروندان:
استفاده بیش از حد پلیس یا مرزبانی از زور و سلاح: اطمینان از اینکه نیروهای اجرایی قانون در استفاده از زور متناسب و مسئولانه عمل کنند، به منظور حفاظت از حقوق شهروندان.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۷ گزارش از نقض را دراین بخش ثبت کرد که شامل یک مورد مرگ کولبر، سه مورد مجروحیت کولبر، سه مورد مرگ سوختبر، هفت مورد زخمی شدن سوختبر، پنج مورد قتل شهروندان و چهار مورد زخمی شدن شهروندان بر اثر تیراندازی نیروهای امنیتی است.
نمونه ها:
یک سوختبر در شهرستان راسک در پی تیراندازی نیروهای نظامی مصدوم شد.
یک کولبر توسط نیروهای نظامی در مناطق مرزی هورامان مورد ضرب و شتم قرار گرفت و دچار مصدومیت شد.
روز جمعه ۹ شهریورماه، تیراندازی نیروهای نظامی در نوار مرزی بانه به سمت یک خودرو حامل کولبران، به زخمی شدن یک کولبر منجر شد.
شش متهم یک پرونده به دلیل “تحصیل مال مسروقه” توسط دادگاه کیفری استان تهران، هر یک به تحمل ۷۴ ضربه شلاق و دو متهم اصلی این پرونده به قطع انگشتان دست محکوم شدند.
تأثیر: استفاده بی‌رویه از زور توسط پلیس یا مرزبانی می‌تواند به نقض گسترده حقوق بشر منجر شود، اعتماد عمومی به نهادهای اجرایی قانون را کاهش دهد و منجر به نارضایتی و ناآرامی‌های اجتماعی شود. این عملکردها ضرورت بازبینی در رویه‌ها و آموزش‌های نیروهای اجرایی را نشان می‌دهد.
واکنش های دولتی و نهادی:
در پاسخ به افزایش نقض حقوق بشر گزارش‌شده در شهریور ماه ۱۴۰۳، موضع رسمی و اقدامات دولت ایران و نهادهای آن متفاوت بوده است، هرچند عمدتاً در رسیدگی به ریشه‌های مشکلات یا تضمین پاسخگویی ناکافی بوده‌اند.
محمود علیزاده طباطبایی، وکیل پرونده جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی در مصاحبه ای با انصاف نیوز عنوان کرد که پس از طرح شکایت او علیه رای دادگاه نظامی در خصوص این پرونده، رای صادره با ۱۲ ایراد جدی در شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور نقض شده است. علیزاده طباطبایی در ادامه گفت: “بعضی ایرادات دیوان عالی کشور اتهام متهمان اصلی را به سطح محاربه می‌رساند. استقرار سامانه پدافند بین دو فرودگاه و عدم اطلاع به قرارگاه خاتم‌الانبیا به عنوان هماهنگ‌کننده نیروهای مسلح، مصداق محاربه تلقی میشود.”
ریحانه صبورنژاد، کارشناس صداوسیما در برنامه “سلام صبح بخیر” مدعی شد، زنانی که حجاب اجباری را رعایت نمی‌کنند “دارای اختلالات روانی هستند و ممکن است رفتار پرخاشگرانه از خود نشان دهند یا حتی با پلیس درگیر شوند.”
زهرا نژاد بهرام، عضو سابق شورای شهر تهران با انتقاد از موضوع فیلترینگ گفت: زنان بیش از ۱۰ میلیون شغل در اینستاگرام ایجاد کرده و مشغول به کار و کسب درآمد بودند. این مهم تا قبل از فیلترینگ در جریان بود و ۱۰ میلیون شغل رقم قابل توجهی است، اما متاسفانه می‌بینید که با فیلترینگ این فرصت از زنان گرفته شد. یعنی نه تنها برای آنها ظرفیت ایجاد نکردیم، بلکه ظرفیت را از آنها گرفتیم.
واکنش های بین المللی:
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران به همراه شماری دیگر از گزارشگران سازمان ملل با انتشار بیانیه ای صدور احکام اعدام با اتهامات سیاسی-امنیتی و جرایم مرتبط با مواد مخدر را “نقض واضح” استانداردهای بین المللی عنوان کردند و از حکومت ایران خواستند “فورا” اجرای احکام اعدام را متوقف کند.
پنی وانگ، وزیر امور خارجه استرالیا همزمان با دومین سالگرد جانباختن مهسا (ژینا) امینی اعلام کرد که این دولت پنج تن از مقامات ارشد امنیتی و انتظامی ایرانی که در نقض حقوق بشر و سرکوب معترضان در کشور مشارکت یا مسئولیت داشته اند، را تحریم کرده است.
همزمان با سالگرد جانباختن مهسا امینی، وزارت خزانه‌داری آمریکا ۱۲ مقام ایرانی را به دلیل نقش در نقض حقوق بشر، سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات و تجمعات مسالمت‌آمیز، بازداشت‌های خودسرانه و اعمال محدودیت‌های شدید بر آزادی بیان، تحریم کرد.
وزارت خارجه کانادا روز گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد: “در هماهنگی با ایالات متحده و استرالیا، به مناسبت دومین سالگرد جانباختن مهسا (ژینا) امینی و در اعتراض به طراحی و اجرای سیاست‌های سرکوبگرانه و خشونت‌آمیز علیه معترضان، تصمیم به تحریم پنج مقام ایرانی گرفته‌ایم. این تحریم‌ها در راستای تعهدات کانادا به حقوق بشر و مقابله با نقض‌های آشکار آن اتخاذ شده است.”
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران (مجموعه فعالان) از اقدامات هماهنگ ایالات متحده و متحدانش برای اعمال تحریم‌های هدفمند علیه مقامات ایرانی که در نقض حقوق بشر دخیل بوده‌اند استقبال میکند. این تحریم‌ها به ویژه مقامات سیستم‌های زندان ایران را هدف قرار می‌دهد که مسئول نقض حقوق بشر در زندان‌ها، از جمله استفاده از شکنجه و تعرض‌های جنسی علیه زندانیان، محروم کردن زندانیان سیاسی از مراقبت‌های پزشکی هستند، همینطور عواملی که در سرکوب خشونت‌آمیز معترضان به شرایط خود و ربودن منتقدان رژیم در خارج از کشور ایفای نقش کرده اند.
نتیجه گیری:
گزارش ماهانه مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در شهریور ماه ۱۴۰۳، چشم‌اندازی نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در ایران را ارائه داده است. شاهد نقض گسترده حقوق از جمله اجرای حکم اعدام بدون رعایت دادرسی منصفانه، سرکوب آزادی بیان، بازداشت‌های خودسرانه، نقض حق تحصیل، خودکشی کودکان و نوجوانان، خشونت‌های خانگی و ناموسی علیه زنان، نقض حقوق کارگران و استفاده بی‌رویه از زور توسط نیروهای امنیتی بوده‌ایم. این گزارش بر اساس شواهد موثق و گزارش‌های دقیق، تصویری واضح از الگوهای نقض حقوق بشر و تأثیر عمیق آن بر جامعه ایران را به نمایش می‌گذارد.
نتایج به‌دست آمده بر ضرورت اقدامات فوری و مؤثر بین‌المللی و داخلی برای رسیدگی به این نقض‌ها و حمایت از قربانیان تأکید می‌کنند. از جمله یافته‌های کلیدی، افزایش موارد خشونت نظامی و قضایی، به‌ویژه علیه زنان و اقلیت‌ها، نگرانی‌های عمیقی را در مورد تعهد ایران به رعایت حقوق بشر بین‌المللی ایجاد میکند. این گزارش بر اهمیت ایجاد تغییر از طریق مکانیزم‌های نظارتی مستقل، افزایش آگاهی عمومی، و فشارهای بین‌المللی به منظور ارتقاء حقوق بشر و حاکمیت قانون در ایران تأکید دارد.
در نهایت، این گزارش ماهانه نه تنها به عنوان یک اسناد تاریخی از وضعیت حقوق بشر در ایران عمل میکند بلکه به عنوان یک فراخوان عملی برای همه ذینفعان به منظور اتخاذ اقدامات فوری و مسئولانه در جهت بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران محسوب میشود.