«ایران‌وایر» اطلاع یافته شیوه‌های جدیدی در الزام به حجاب و فشار برای فرزندآوری در دانشگاه‌های ایران به اجرا گذاشته شده که پیش از این سابقه نداشته؛ این گزارش درباره این شیوه‌های تازه در تحمیل خواسته‌های حکومت بر دانشجویان است.
پس از مرگ «مهسا (ژینا) امینی» در بازداشت ماموران نیروی انتظامی در شهریور۱۴۰۱ و آغاز موج اعتراضات در دانشگاه‌ها، فضای علمی بیش از پیش تحت سرکوب و کنترل قرار گرفت.
علاوه‌بر فشارهایی که دانشجویان، به‌ویژه دختران را برای تن دادن به حجاب اجباری مورد هدف قرار داد، در جدیدترین نوع تحمیل سیاست‌های حکومتی، اجرای طرح «جوانی جمعیت» نیز راه خود را به دانشگاه پیدا کرده و اعطای نمره در ازای رعایت حجاب اجباری و ازدواج و فرزندآوری، دانشگاه را به عرصه‌ای برای اجرای سیاست‌های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی تبدیل کرده است.
پنج نمره برای حجاب اجباری
براساس اطلاعات رسیده به ایران‌وایر از چند دانشگاه ایران، در ماه‌های گذشته، تغییرشکلی آشکار برای تحمیل حجاب اجباری بر دانشجویان، به‌خصوص دانشجویان دختر اعمال شده است. برخی از اساتید در این دانشگاه‌ها با درنظر گرفتن نمره برای «پوشش اسلامی و اخلاقی»، دانشجویان را وادار به رعایت حجاب مدنظر حاکمیت می‌کنند. این اساتید که اغلب دروس تخصصی و کارگاهی را آموزش می‌دهند، گاه تا پنج نمره از نمرات میان‌ترم و آزمون‌های عملی را منوط بر پوشش اجباری دانشجویان می‌کنند.
یک دانشجو هنرهای تجسمی در استان تهران که اطلاعات خود را در‌این‌باره با ایران‌وایر به اشتراک گذاشته، می‌گوید: «در تمام این دو سال، به شکل‌های مختلف موضوع سرکوب دانشجویان در دستور کار دانشگاه بود، تا اینکه به‌مرور برخی از اساتید در اولین روز کلاس‌ها و در جلسه معارفه، به‌صورت علنی نمره امتحان میان‌ترم و یا امتحان عملی کارگاهی را از ۱۵ یا ۱۶ عنوان می‌کردند و مابقی نمره را به رعایت حجاب اختصاص می‌دادند. این موضوع اما از شروع سال تحصیلی جدید بیشتر و شدیدتر شده و در رشته ما که عموم درس‌ها عملی و کارگاهی است، تاثیر بسیار زیادی در آینده تحصیلی ما می‌گذارد.»
ابراز نگرانی دانشجویان از سیستم نمره‌دهی این اساتید که خلاف دستورالعمل‌های موجود در وزارت علوم است اما راه به‌جایی نبرده، واحد آموزش این دانشگاه بعد از مراجعه دانشجویان با جملاتی مشابه از آن‌ها خواسته‌اند مشکل را با خود استاد حل کنند و یا عنوان کردند «نحوه تخصیص نمرات در طول ترم بر مبنای روش تدریس اساتید است»؛ موضوعی که مشخصا ارتباطی با بار علمی دانشجویان ندارد.
دانشجو دیگری از استان یزد نیز از افزایش فشارها و نصب دوربین‌های نظارتی در خوابگاه دخترانه می‌گوید می‌گوید: «من دانشجو بومی نیستم، از شهر دیگری به یزد آمدم و فکر می‌کردم حداقل در محیط خوابگاه تماما دخترانه دیگر خبری از دستورالعمل و پوشش اجباری نباشد، اما به‌صورت مشخص از شروع سال تحصیلی جدید پوشیدن شلوارک و حتی آرایش داشتن در داخل خوابگاه هم توسط مسوول خوابگاه ممنوع شده. در هفته گذشته هم دو دوربین جدید در راهرو اصلی نصب شده که ما حتی نمی‌دانیم توسط چه کسی و برای چه منظوری استفاده می‌شود.»
این دانشجو می‌گوید به‌صورت غیررسمی و با تهدید به دانشجویان مستقر در دو خوابگاه این استان گفته شده «رعایت شئونات اسلامی در خوابگاه» تحت‌عنوان گزارشی به دانشگاه ارائه و در آینده تحصیلی آن‌ها، به‌خصوص دانشجویانی که پایان‌نامه دارند، تاثیر خواهد گذاشت.
چندی پیش، «علی کرمی»، دبیر انجمن اسلامی دانشگاه صنعتی شریف نیز، از نصب دوربین تشخیص چهره در برخی از محل‌های این دانشگاه، ازجمله ورودی خوابگاه دختران خبر داده بود. طبق گفته کریمی، این دوربین‌ها برای «کنترل حجاب اجباری» و رصد کردن «ساعت تردد» دانشجویان اضافه شده است.
ازدواج و بارداری در ازای نمره و تایید پایان‌نامه
علاوه‌بر این، در تازه‌ترین شکل دخالت حکومت در زندگی غیرتحصیلی دانشجویان خارج از محیط دانشگاه و در راستای اجرای سیاست جوانی جمعیت که مورد تایید و تاکید «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی است، برخی از اساتید در برخی از دانشگاه‌ها برای دانشجویانی که در طول ترم ازدواج کنند و یا باردار شوند، امتیازات ویژه‌ای در نظر گرفتند.
ازجمله این امتیازات، «عدم حضور در کلاس»، «تخصیص پنج تا ده نمره میان‌ترم»، «نمره کامل دروس کارگاهی» و از همه مهم‌تر، «آسان‌گیری در مراحل پایان‌نامه و دفاع» است که بیشتر مختص دانشجویان دوره فوق‌لیسانس و دکتری است.دانشجویی که در این خصوص با ایران‌وایر صحبت کرده می‌گوید: «این اساتید الزاما هم اساتید معارف، اخلاص اسلامی و .. نیستند، اتفاقا اغلب اساتید دروس تاثیرگذار در معدل و مسیر علمی دانشجویان هستند. آن‌ها گاهی تا نیمی از نمره آزمون‌ها را به کسانی که ازدواج می‌کنند، به‌عنوان هدیه ازدواج ارفاق می‌کنند، یا اگر در طول سال تحصیلی دانشجو باردار شود، نیاز به شرکت در کلاس و حتی آزمون‌های عملی را ندارد و نمره کامل می‌گیرد.»
این دانشجو همچنین ارائه سند ازدواج و برگه تایید بارداری را جزو شروطی عنوان کرد که برخی اساتید در ازای آن، این امتیازات را به دانشجویان پیشنهاد می‌کنند.
نکته نگران‌کننده اما تفاوتی است که برخی از اساتید راهنما و هیات داوری پایان‌نامه برای دانشجویان در مقاطع فوق‌لیسانس و دکتری قائل می‌شوند. براساس اطلاعات رسیده به ایران‌وایر، حداقل در پنج دانشگاه ایران برای دانشجویان این مقطع که ازدواج کرده و یا صاحب فرزند شوند، امتیازات ویژه‌ای ازجمله «سهل گیری» جلسه دفاع و «همکاری اساتید و برخی از دانشجویان مورداعتماد» آن‌ها در نوشتن پایان‌نامه لحاظ می‌شود.یک دانشجو دانشگاه آزاد هشتگرد کرج نیز درباره بازگشت مادران در هر مقطع و رشته تحصیلی بعد از زایمان به دانشگاه می‌گوید: «حداقل در سه مورد در سال تحصیلی جدید، دانشجویانی که مرخصی بارداری گرفتند، از قول مساعد دانشگاه برای قبولی در امتحانات با نمره ممتاز بعد از بازگشت به دانشگاه خبر دادند.
آموزش به آن‌ها گفته نگران امتحانات نباشند، چون می‌توانند به‌بهانه شیردهی نوزاد در اتاق‌های واحد آموزش امتحان بدهند و از مساعدت اساتید بهره‌مند باشد و صرفا حضور آن‌ها در جلسه امتحان، تضمین‌کننده قبولی با نمره عالی خواهد بود.»
هم‌دستی برخی نهادهای دانشگاهی با حکومت در این عرصه، به‌همراه اخراج و تعلیق اساتید برجسته در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی» و جایگزینی آنان با افرادی همسو با حکومت که فاقد شایستگی‌های علمی لازم هستند، فضای علمی را به‌شدت مسموم کرده و آینده جوانان را به مخاطره انداخته است. این تغییرات نه‌تنها به اعتبار و استقلال دانشگاه‌ها آسیب می‌زند، بلکه نسل آینده را در معرض خطر قرار می‌دهد و حق تحصیل و رشد علمی را از آن‌ها سلب می‌کند.
همه‌چیز فدای ایدئولوژی خامنه‌ای
علی خامنه‌ای، ۶شهریور۱۴۰۳ در دیداری که با «مسعود پزشکیان»، رییس‌جمهور و اعضای کابینه او داشت، خطاب به «محمدرضا ظفرقندی»، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: «من از آقای دکتر ظفرقندی می‌خواهم شخصا موضوع جوانی جمعیت و برطرف کردن موانع آن را به‌طور جدی پیگیری کنند.» خامنه‌ای همچنین درباره «خطر پیری زودرس جمعیت» نیز تذکر داد.
قانون جوانی جمعیت در دوره ریاست‌جمهوری «ابراهیم رئیسی»، در۲۴مهر۱۴۰۰ تصویب شد. قانونی که در راستای آن، فروش آزاد و عرضه وسایل جلوگیری از بارداری ممنوع، توزیع رایگان این محصولات در مراکز بهداشتی دانشگاه‌ها و خانه‌های بهداشت روستایی متوقف و هرگونه توصیه به استفاده از این وسایل توسط پزشکان به‌عنوان جرم تلقی می‌شود. در کنار این اقدامات، انجام عمل عقیم‌سازی برای زنان و مردان نیز به‌طور کامل ممنوع شده است.
همچنین ۲۸مهر۱۴۰۳ با تایید رسمی سخنگو شورای نگهبان درباره تصویب لایحه موسوم به «عفاف و حجاب» توسط این شورا، نگرانی‌ها از بابت داشتن پشتوانه قانونی و فراگیر شدن فشارها بر شهروندان، به‌خصوص دانشجویان و دانش‌آموزان در محیط‌های آموزشی افزایش یافته است.
در میان تنش‌های منطقه‌ای و زیر سایه اخبار جنگ جمهوری اسلامی با اسراییل، حکومت به‌اشکال گوناگون و در زمینه‌های مختلف، عرصه را بر شهروندان تنگ‌تر کرده است. تفکری که با هدف قرار دادن نتیجه سال‌ها تحصیل و در خطر قرار دادن افق‌های آینده دانشجویان، دانشگاه‌ها را از پادگان سابق، به زمینی برای اجرای منویات و تحمیل سبک زندگی اسلامی مدنظر رهبر جمهوری اسلامی تبدیل کرده است