هنگام پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات، به نظر میرسید که اجماع مشترکی در خاورمیانه به دست آمده است؛ همۀ طرفها موافق بودند که دورۀ دوم ترامپ، سیاست آمریکا در خاورمیانه را بهطور کلی تغییر خواهد داد. اما اینکه تغییر و تحولات در چه مسیری باشد، هنوز همگان در مورد آن تردید دارند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفته است که در چهار روز اول اعلام پیروزی ترامپ، «سه بار» با او تلفنی گفتوگو کرده و هر دو در مورد تهدیدات ناشی از ایران «متفقالقول» هستند.
اما بهنوشتۀ روزنامه اسرائیلی گلوبز، سیاستی که آقای ترامپ انتخاب خواهد کرد، بستگی به اطرافیان او دارد؛ اینکه چه کسی به نجوا کردن در گوش او نزدیکتر است.
در دولت نخست ترامپ، جرد کوشنر و همسرش ایوانکا ترامپ بهعنوان مشاوران ارشد رئیسجمهور مورد توجه بودند و نقش زیادی در عملی شدن پیمانهای صلح ابراهیم ایفا کردند، اما این بار نگاهها در خاورمیانه به داماد و بهویژه به پدر داماد جدید آقای ترامپ در راه برقراری صلح دوخته شده است.
چند روز پس از پیروزی دونالد ترامپ، در اقامتگاه او در فلوریدا، بررسیها برای انتصابات دولت تازه در جریان است و رسانههای آمریکایی از نقش دونالد جونیور، پسر بزرگ آقای ترامپ، در چینش مقامات ارشد در دولت جدید خبر میدهند.
دو سال پیش، در اوج درگیریهای متعدد دونالد ترامپ با پروندههای قضایی، تیفانی دختر دوم و فرزند چهارم آقای ترامپ که ۲۹ ساله بود، در یک عروسی مجلل در عمارت مجلل پدریاش در پالم بیچ با مایکل بولوس ۲۵ ساله، پسر یک میلیاردر لبنانیالاصل، ازدواج کرد.
دوستی تیفانی و مایکل در دوران ریاستجمهوری اول پدرش شکل گرفته و مایکل چند باری هم به کاخ سفید رفته بود.
با افزوده شدن داماد لبنانیالاصل به خانوادۀ ترامپ و افزایش نفوذ مسعد بولوس در حلقۀ درونی دونالد ترامپ، لبنانیهای بسیاری منتظر فرارسیدن دورهای بودند که شاید خانوادۀ سرشناس بولوس بتواند در راه رفاه کشور خاستگاه خود نقشی مؤثر در سیاست آمریکا ایفا کند؛ همانگونه که جرد کوشنر، فرزند یک خانوادۀ سرشناس یهودی آمریکایی، به پیشبرد اهداف اسرائیل مانند دستیابی به صلح با چند کشور عربی، به رسمیت شناخته شدن اورشلیم بهعنوان پایتخت اسرائیل و رسمیت یافتن حاکمیت اسرائیل بر ارتفاعات جولان کمک کرد.
به نوشتۀ گلوبز، مشورتهای مسعد بولوس به ترامپ از دو سال پیش که دو خانواده با یکدیگر وصلت کردند، به علاقهمندی و آگاهی ترامپ در قبال لبنان افزوده است.
مسعد بولوس که در یک خانوادۀ مسیحی لبنانی به دنیا آمده، سه دهه در آمریکا یک جمهوریخواه قاطع بوده، ثروت میلیاردیاش را از دههها فعالیت در خودروسازی، املاک و همچنین در صنعت نفت در نیجریه و صادرات و واردات با آفریقا کسب کرده و مدیرعامل شرکتهای خاندان بولوس است.
آقای بولوس، دانشآموختۀ حقوق از دانشگاه هیوستون، جاهطلبی سیاسی خود را از ۱۵ سال پیش نشان داد؛ زمانی که به فکر افتاد در سرزمین مادری خود در انتخابات پارلمانی، در کنار دوست نزدیکش سلیمان فرنجیه، رهبر جریان المرده، شرکت کند.
اما نامزدیاش از منطقه «کوره» لبنان را در رقابتهای انتخاباتی سال ۲۰۰۹ پس گرفت و در عین حال، با وجود زندگی و کار در نیجریه و آمریکا، به روابط حسنه با رهبران مسیحی لبنان ادامه داد.
آقای بولوس رابطۀ دیرینه با شخصیتهای کلیدی در جامعۀ آمریکاییهای عربتبار دارد؛ از لبنانیها و مصریها گرفته تا عراقیها، سوریها و یمنیهای آمریکایی. او در یک مصاحبه گفته است پنج شش ماه آخر دورۀ کارزار آقای ترامپ را در تماس دائم با این گروه از آمریکاییها سپری کرد تا آنها را به حمایت از نامزد جمهوریخواهان تشویق کند.
آقای ترامپ در هفتههای پایانی کارزارش در تلاش برای جلب آرای آمریکاییهای مسلمان و عربتبار گفت برای پایان دادن به جنگ در غزه و برقراری صلح در لبنان فعالیت خواهد کرد و در این راستا دائم با لبنانیهای زیادی در اطراف خود در ارتباط است.
مسعد بولوس بر صحنه
مسعد بولوس تاکنون کار خود را در صحنۀ سیاست بیسروصدا و دور از چشم دوربینها پیش برده است.
او اما بعد از پیروزی دونالد ترامپ در گفتوگو با شبکۀ لبنانی البیسی از قصدش برای سفر قریبالوقوع به لبنان در یکی دو هفتۀ آتی خبر داد و گفت که رئیسجمهور منتخب در راستای قولش برای پایان دادن به ویرانی و رنج و مرگ در لبنان اقدام خواهد کرد.
او گفت آقای ترامپ نسبت به رنج مردم حساس است و برای برقراری صلح در خاورمیانه، در غزه و مخصوصاً در لبنان، «انشاءالله» و «فوراً» آستینها را بالا خواهد زد.
مسعد بولوس نگفته که آیا قرار است بهعنوان مشاور ترامپ به لبنان سفر کند یا نه، اما سایت نیوعرب احتمال داده که او در دولت ترامپ نمایندۀ ویژه در امور لبنان شود؛ همان مأموریتی که هنوز آموس هوکشتاین در دولت بایدن دارد و پس از تشدید جنگ اسرائیل و حزبالله از اواخر تابستان امسال، در تردد دائم بین اورشلیم و بیروت بوده است.
آمریکاییهای لبنانی به سایت اماراتی «ارمنیوز» گفتهاند دونالد ترامپ برای پیشبرد طرحهای پیچیدهای که نیاز به تمرکز زیاد و کار مداوم در درازمدت دارد، به حلقۀ محدود خانوادگی خود تکیه میکند؛ مانند تجربۀ قبلیاش در کمک گرفتن از جرد کوشنر در پیشبرد اهداف دولتش در قبال خاورمیانه.
این گروه از آمریکاییها افزودهاند پس از تصمیم ایوانکا برای کنارهگیری از فعالیت سیاسی و عدم مشارکتش در دولت جدید پدر خود، «اطمینان زیادی» وجود دارد که دونالد ترامپ از مسعد و مایکل بولوس برای مدیریت اهداف خود نه تنها در قبال لبنان بلکه برای همۀ خاورمیانه استفاده کند، بهویژه که مسعد بولوس تمامی ابزار لازم را برای چنین مأموریتی دارد؛ عربی را هنوز بهراحتی سخن میگوید و میخواند و به پیچیدگیهای منطقه، اتحادها و گسستها و مشکلات و آرمانهای مردمان خاورمیانه واقف است.
نزدیکان بولوس به «ارمنیوز» گفتهاند انتخاب آقای ترامپ اینبار «یک نقطهعطف در تاریخ عربهای آمریکایی خواهد بود».
شبکۀ ترکیهای تیآرتی نیز نوشته است ارتباطات مسعد بولوس با جامعۀ آمریکایی عربتبار فرصتی تازه برای دوران تازه همکاری میان آمریکا و کشورهای عربی است.
این شبکه نوشت مسعد بولوس با احزاب بانفوذ مسیحی لبنان، از جمله جریان المرده و جنبش میهنی آزاد که هر دو نمایندگان مسیحیان این کشور هستند، رابطه دارد. اما در صحنۀ پیچیدۀ سیاست لبنان، جنبش ملی آزاد به رهبری جبران باسیل و المرده دارای روابط نزدیک با حزبالله هستند.
همچنین تایمز اسرائیل ۲۰ آبان به نقل از یک مقام بلندپایۀ تشکیلات فلسطینی نوشت آقای بولوس روابطِ بهشدت تیرۀ محمود عباس با دونالد ترامپ را جوش داده است.
پای دیگرانی هم در میان است
غیر از خانوادۀ بولوس، در میان اطرافیان آقای ترامپ در دورۀ جدید چهرههای دیگری نیز که تبار خاورمیانهای دارند، دیده میشوند.
نام آلینا هابا (صعد حبه)، زن ۴۰ سالۀ زادۀ نیوجرسی از والدینی از کلدانیهای کاتولیکهای گریخته از عراق، نیز در تیم مشاوران حقوقی رئیسجمهور منتخب بهعنوان سخنگوی احتمالی کاخ سفید مطرح است. خانم آلینا یک سخنور زبردست برای دونالد ترامپ در جریان مبارزات حقوقی او بوده است.
بهگفتۀ جکی خوگی، مفسر امور اعراب در رادیو ارتش اسرائیل، با بودن بولوس و هابا در میان اطرافیان نزدیک آقای ترامپ و نظر به حمایت گرم متقابل خانواده حاکم عربستان سعودی و آقای ترامپ، چشمانداز مواضع دولت جدید آمریکا در قبال خاورمیانه شاید تا حدی از هماینک روشن به نظر برسد؛ چشماندازی که با امیدهای دیرینۀ اسرائیل به دستیابی به پیمان صلح با عربستان تضادی ندارد.
.
رادیو فردا