تروئیکای اروپا در ادامه مواضع ضدایرانی خود در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل اعلام کردند که در صورت لزوم آماده هستند با فعال کردن «مکانیسم ماشه»، بازگشت فوری تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را کلید بزنند.

در این نامه ادعا شده است که ایران باید فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش دهد تا شرایط لازم برای پیشرفت سیاسی و یک راه‌حل مبتنی بر گفت‌وگو ایجاد شود.

این سه کشور اروپایی با تکرار برخی ادعاها درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، اعلام کرده‌اند که از همه ابزارهای دیپلماتیک، از جمله مکانیسم ماشه، برای ممانعت از «دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» استفاده خواهند کرد.

منبع:ایلنا

انقلاب اسلامی در هجرت: مکانیسم ماشه یک ابزار حقوقی است که آمریکا موفق شد در مذاکرات برجامی وارد تعهدات برجامی از سوی ایران بکند که بنا بر آن، کشورهای عضو برجام می توانند به طور خودکار تمامی تحریم های سازمان ملل علیه ایران را بازگردانند.

۱. تعریف مکانیسم ماشه

مکانیسم ماشه یا Snapback Mechanism در واقع یک فرآیند حل اختلاف و بازگرداندن تحریم‌هاست که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پیش‌بینی شده است. این مکانیزم برای رفع نگرانی کشورهای مذاکره‌کننده، به‌ویژه ایالات متحده، طراحی شد تا در صورت نقض توافق از سوی ایران، تحریم‌های بین‌المللی بدون نیاز به تأیید مجدد شورای امنیت بازگردند.

این ابزار حقوقی به اعضای برجام، شامل ایالات متحده (تا پیش از خروج از توافق)، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین، اجازه می‌دهد در صورت تشخیص نقض توافق توسط ایران، تحریم‌های تعلیق‌شده سازمان ملل متحد را به حالت اولیه بازگردانند.

۲. نحوه عملکرد مکانیسم ماشه

فرایند مکانیسم ماشه به صورت زیر طراحی شده است:

تشخیص نقض: اگر یکی از کشورهای عضو برجام معتقد باشد که ایران به تعهدات خود پایبند نیست، می‌تواند شکایت خود را به کمیسیون مشترک برجام ارائه دهد. این کمیسیون از نمایندگان ایران و کشورهای عضو تشکیل شده است.

حل اختلاف: پس از ثبت شکایت، کمیسیون مشترک ۱۵ روز فرصت دارد تا اختلاف را حل کند. این مدت می‌تواند با توافق طرفین تمدید شود.

ارجاع به شورای امنیت: اگر حل اختلاف در کمیسیون مشترک ممکن نشود، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده می‌شود.

تصمیم‌گیری شورای امنیت: در این مرحله، شورای امنیت باید در مورد ادامه تعلیق تحریم‌ها تصمیم‌گیری کند. اگر قطعنامه‌ای برای تمدید تعلیق تحریم‌ها تصویب نشود (که نیاز به موافقت ۹ عضو و عدم وتوی اعضای دائم دارد)، تحریم‌های سازمان ملل به‌طور خودکار بازگردانده می‌شوند.

۳. اهمیت حقوقی و سیاسی مکانیسم ماشه

مکانیسم ماشه ابزاری بی‌سابقه در نظام حقوق بین‌الملل است و از نظر حقوقی و سیاسی ویژگی‌های خاصی دارد:

بازگشت خودکار تحریم‌ها: یکی از جنبه‌های منحصر به فرد این مکانیزم، خودکار بودن بازگشت تحریم‌ها است. این بدان معناست که حتی اگر اکثریت اعضای شورای امنیت با بازگشت تحریم‌ها مخالف باشند، این مکانیزم همچنان اجرا می‌شود، مگر اینکه قطعنامه جدیدی برای ادامه تعلیق تحریم‌ها تصویب شود.

جلوگیری از حق وتو: مکانیسم ماشه عملاً از حق وتوی اعضای دائم شورای امنیت جلوگیری می‌کند. برای مثال، اگر یکی از اعضای دائم (مانند روسیه یا چین) بخواهد بازگشت تحریم‌ها را متوقف کند، نمی‌تواند از حق وتوی خود استفاده کند.

ابزار فشار سیاسی: این مکانیسم به کشورهای عضو برجام، به‌ویژه کشورهای غربی، ابزاری برای فشار بر ایران در صورت نقض تعهدات می‌دهد.