از آغاز سال جاری میلادی در بلاروس تدابیری وضع شده است که در مقیاسی گسترده به حکومت اجازه می‌دهد کودکانی را که والدین‌شان هرگونه مخالفت با رژیم لوکاشنکو ابراز کرده‌ه‌اند، به یتیم‌خانه بفرستد.
بسیاری از افرادی که طی سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در اعتراض‌های خیابانی علیه رژیم بازداشت و به‌اتهام «افراط‌گرایی» زندانی شده‌اند، اکنون با تهدید از دست دادن فرزندان خود روبه‌رو هستند.
مطابق مقررات جدید، کسانی که متهم به «انتشار مطالب افراط‌گرایانه» می‌شوند نیز ممکن است از حق نگه داشتن فرزند خود محروم شوند.
هرگونه ارجاع به مطالبی که در رسانه‌های مخالف رژیم منتشر شده و یا لایک کردن پستی در شبکه‌های اجتماعی که توسط یک فرد «افراطی» نوشته شده باشد، از مواردی است که جنایت کیفری در بلاروس به شمار می‌رود.
فهرست «منابع افراطی» که توسط وزارت کشور بلاروس تدوین می‌شود، دارای هزاران مدخل است و روزانه نیز به آن افزوده می‌شود.
اعضای چند خانواده که از سوی حکومت «خانواده‌های در وضعیت خطرناک اجتماعی» اعلام و به سلب حقوق والدین تهدید شده‌اند، در مصاحبه با بخش بلاروس رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد با اطمینان گفته‌اند که در آستانهٔ انتخابات جدید ریاست‌جمهوری، رژیم لوکاشنکو از کودکان به‌عنوان ابزار جدیدی برای تحت فشار گذاشتن مخالفان خود استفاده می‌کند.
«خانواده‌های در وضعیت خطرناک اجتماعی» به خانواده‌هایی گفته می‌شد که در آن‌ها کودکان عمدتاً به‌دلیل اعتیاد والدین به الکل یا مواد مخدر از شرایط مراقبت لازم محروم هستند و یا جان و سلامت‌شان در خطر است، اما حتی در این‌گونه خانواده‌ها نیز سلب حقوق والدین بین شش ماه تا یک سال به درازا می‌کشید.
به گزارش بخش بلاروس رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد، اکنون صدها خانواده در این فهرست هستند و اگر والدین از سوی رژیم یک تهدید تلقی شوند، مراحل سلب حقوق والدین ممکن است ظرف چند ساعت انجام گیرد.
«بازجویان بلاروس خوشحال‌اند»
سرگئی و ایرینا (اسامی مستعار به‌دلیل حفظ امنیت) در سال گذشتهٔ میلادی به‌دلیل انتشار عکسی از شرکت در راهپیمایی مخالفت با رژیم در سال ۲۰۲۰ بازداشت شدند و پس از سه ماه در بازداشتگاه، به حبس خانگی و دورهٔ کار اجباری محکوم شدند.
آن‌ها می‌گویند زمانی که از بازجویان شنیدند قرار است دو فرزند خردسال‌شان به یتیم‌خانه فرستاده شوند، این تهدید را یک ابزار فشار روانی تلقی کردند، اما بعداً متوجه شدند که خانواده‌شان به فهرست «خانواده‌های دارای وضعیت خطرناک اجتماعی» افزوده شده و روند سلب حقوق والدین از آن‌ها آغاز شده است.
این در حالی بود که در آن زمان فرزندان‌شان در خانهٔ پدربزرگ و مادربزرگ‌شان زندگی می‌کردند.
پس از چند ماه که این خانواده آن را «دورهٔ کابوس» توصیف می‌کند، آن‌ها از سوی رژیم تبرئه شدند و فوراً بلاروس را ترک کردند. سرگئی به بخش بلاروس رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد می‌گوید به‌رغم شرایط امن کنونی، پسر کوچکش هنوز ترس و اضطراب دارد که پدر و مادرش دوباره «گم شوند».
«زانو بزنید و التماس کنید»
آلینا، که در سال ۲۰۲۲ به دلیل شرکت در راهپیمایی‌های علیه لوکاشنکو بازداشت شد، می‌گوید نه‌تنها خودش مدام تحت فشار این تهدید بود که از حقوق والدین محروم می‌شود بلکه همسر پیشینش هم که از دخترشان مراقبت می‌کرد نیز با تهدید روبه‌رو شده بود.
آلینا می‌گوید که پس از آزاد شدن، هیچ مدرکی به او پس نداده‌اند و به همین دلیل نمی‌توانست دختر خود را به مدرسه یا پیش پزشک ببرد. او می‌گوید قاضی که سرانجام حکم داد تا مدارک او بازگردانده شود، شرط گذاشت که او برای تبرئه شدن «زانو بزند و التماس کند».
در حال حاضر، آلینا با دخترش در خارج از بلاروس زندگی می‌کنند.
«از دید لوکاشنکو، هر روشی برای سرکوب مجاز است»
در گزارش بخش بلاروس رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد به موارد دیگری از «باج‌گیری با کودکان» نیز اشاره شده و آمده است که این روند به سال‌ها پیش بازمی‌گردد.
در سال ۲۰۱۰، خانوادهٔ آلکساندر ساننیکوف، که خود را به‌عنوان رقیب لوکاشنکو در آن دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری بلاروس معرفی کرد، و ایرینا هالیپ، خبرنگار سرشناس، تهدید شدند که پسر سه‌ساله‌شان به یتیم‌خانه فرستاده خواهد شد و تنها مقاومت والدین ایرینا مانع این اتفاق شد.
در سال ۲۰۲۰، پسر شش‌سالهٔ النا لازارچیک، که هنگام اعتراضات به تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری در مینسک بازداشت شده بود، به مدت دو ماه و نیم به یتیم‌خانه فرستاده شد.
براساس این گزارش، از آن زمان به بعد، این موارد بیشتر شده است.
بلاروس در سال ۲۰۲۰ برای ششمین بار در تاریخ نوین خود انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار کرد. صحت برگزاری انتخابات در این کشور همواره مورد اعتراض قرار داشته، اما در آن سال برای نخستین بار قدرت آلکساندر لوکاشنکو به‌طور جدی به چالش کشیده شد.
با این حال، دولت اعلام کرد لوکاشنکو، که رسانه‌ها اغلب از او با لقب «آخرین دیکتاتور اروپا» یاد می‌کنند، با ۸۰ درصد آرا پیروز انتخابات شده است.
سوتلانا تیخانوفسکایا، رقیب اصلی او در این انتخابات، طرفداران خود را به خیابان آورد. به‌رغم سرکوب شدید تظاهرات که طی آن هزاران نفر بازداشت شدند و ده‌ها تن مورد ضرب‌وشتم و شکنجه قرار گرفتند، تجمعات گسترده حدود یک سال ادامه یافت.
به برآورد سازمان حقوق بشر «ویاسنا»، که ناظر بر امور بلاروس است، بیش از ۵۰ هزار نفر طی چهار سال گذشته در این کشور به دلایل سیاسی بازداشت شده‌اند.
در سال ۲۰۲۰، کرملین به رژیم لوکاشنکو کمک کرد تا معترضانِ به تقلب در انتخابات را سرکوب کند. اکنون بلاروس، در کنار چین، ایران و کرهٔ شمالی، از متحدان اصلی روسیه در جنگ علیه اوکراین به‌شمار می‌رود.
آلکساندر لوکاشنکو، که حدود ۳۰ سال بی‌وقفه در قدرت بوده است، اتهام سرکوب مخالفان را تکذیب می‌کند.
«انتخابات» جدید ریاست‌جمهوری بلاروس برای ۲۶ ژانویه (۷ بهمن)، شش ماه پیش از موعد قانونی، برنامه‌ریزی شده است.
اتحادیهٔ اروپا در بیانیه‌ای پیشاپیش اقدامات دولت بلاروس را «تلاش برای تثبیت رژیم دیکتاتوری» اعلام کرده و از مخالفان لوکاشنکو نقل کرده است که از مردم خواسته‌اند این «انتخابات» را بایکوت کنند و اگر مجبور به شرکت در رأی‌گیری هستند، «علیه همه» نامزدها رأی دهند.
.
رادیو فردا