در آستانه سفر نتانیاهو به واشنگتن لحن سخن گفتن درباره ایران تندی گرفته است. قطعنامه‌ای برای مهار برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به کنگره ارائه شده است.
بنابر پیش‌نویس قطعنامه‌ای که گروهی از اعضای کنگره آمریکا، شامل دموکرات و جمهوری‌خواه، ارائه کرده‌اند، ایالات متحده، اسرائیل و متحدان آنها باید «همه گزینه‌ها» را روی میز نگه دارند تا مانع از آن شوند که حکومت ایران بتواند به سلاح هسته‌ای دست یابد. نمایندگانی که به موضع تند علیه ایران شهرت دارند، از جمله لیندسی گراهام، جان فتر من و کیتی بریت از جمله آنان هستند. در این پیش‌نویس آمده که تداوم برنامه دستیابی به سلاح هسته‌ای در ایران یک تهدید جدی برای آمریکا و یک «تهدید وجودی» برای اسرائیل و سایر متحدان و شریکان آمریکا در خاورمیانه است.
بنابر تصریح مبتکران پیش‌نویس قطعنامه هدف آن است که از دولت ایران خواسته شود «بلافاصله به همه فعالیت‌هایی پایان دهد که امنیت ملی ایالات متحده، اسرائیل و متحدان و شریکان آمریکا را تهدید می‌کند، از جمله: غنی‌سازی اورانیوم، توسعه یا داشتن ابزارهای قادر به حمل کلاهک‌های هسته‌ای و توسعه یا داشتن کلاهک هسته‌ای».
سناتور جمهوری‌خواه لیندسی گراهام، از مبتکران اصلی تهیه این پیش‌نویس، در بیانیه‌ای گفته است که هدف، مجاز کردن استفاده از نیروی نظامی علیه ایران نیست، بلکه تمرکز بر «اهداف و توانایی هسته ای ایران» است:
این قطعنامه به وضوح نشان می‌دهد که رژیم ایران وقتی می‌گوید فقط انرژی هسته‌ای می‌خواهند و نه سلاح هسته‌ای، دروغ می‌گوید. این مجوزی برای استفاده از نیروی نظامی نیست، بلکه قطعنامه‌ای است که حقیقت را در مورد اهداف و توانایی هسته‌ای ایران تعیین می‌کند.
سناتور دموکرات فترمن هم در توضیح این قطعنامه گفته است:
ادامه برنامه ایران برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای تهدیدی آشکار علیه ایالات متحده، اسرائیل و متحدان ماست. ما اکنون بیش از هر زمان دیگری باید در برابر ایران بایستیم و از هر ابزاری در جعبه ابزار خود برای رفع این تهدیدها استفاده کنیم. صلح از طریق قدرت حاصل می‌شود، و قطعنامه ما یک پیام مهم دو حزب [جمهوری‌خواه و دموکرات] را به ایران ارسال می‌کند که ایالات متحده آمریکا تجاوز تهران را تحمل نخواهد کرد.
نماینده دموکرات موسکوویتز نیز تأکیدهایی این چنین کرده است:
ایران اکنون باید برنامه هسته‌ای خود را از بین ببرد. این قطعنامه روشن می‌کند که ایالات متحده چیزی کمتر از این نمی‌خواهد و همه گزینه‌ها را برای محافظت از امنیت ملی ما در نظر خواهد گرفت. ما باید یک پیام دو طرفه و واضح بفرستیم که در کنار متحد خود اسرائیل ایستاده‌ایم و ادامه برنامه هسته‌ای در ایران یک امر مطلقاً غیرقانونی است.
تند شدن لحن واشنگتن
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در مصاحبه‌ای در ۲۳ ژانویه با شبکه «فاکس‌نیوز» در مورد ایران تنها بر این نکته تأکید کرد که این کشور نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. اینکه او به موضوع‌های مورد اختلاف دیگر با حکومت ایران، از جمله دخالت آن در امور منطقه، اشاره‌ای نکرد، تعبیر به گرفتن یک موضع نرم شد. اما در روزهای اخیر لحن واشنگتن، در مورد درستی این تعبیر شک ایجاد کرده است.
پیش‌نویس قطعنامه ارائه شده به کنگره در مورد فعالیت‌های هسته‌ای دولت ایران راستای دور تازه برخورد واشنگتن به تهران را تعیین می‌کند.
ترامپ در گفت‌وگوی تازه‌اش با خبرنگاران مستقیماً به فعالیت‌های منطقه‌ای دولت ایران پرداخت و گفت اگر او به جای بایدن در کاخ سفید بود چنان ایران را زیر فشار قرار می‌داد که دست حماس را برای هر اقدامی علیه اسرائیل می‌بست.
در همین راستا سخنگوی کاخ سفید گفته است اگر اختلالی در روند آتش‌بس میان حماس و اسرائیل پیش آید، آن را باید از چشم ایران دید.
روز سه‌شنبه، ۴ فوریه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به دعوت ترامپ وارد واشنگتن می‌شود. تندتر شدن لحن نسبت به ایران بی‌ربط به این سفر نیست و انتظار می‌رود در دوره حضور نتانیاهو در واشنگتن مدام نام ایران شنیده شود. سیاست اسرائیل قلمداد کردن حکومت ایران به عنوان ریشه همه مشکلات کنونی منطقه است.
مصاحبه عراقچی
عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در مصاحبه‌ای با الجزیره، کوشش کرده که به آمریکا پیام بفرستد و برای مذاکره شرط بگذارد. او در این مصاحبه به صورت غیرمستقیم آمادگی برای مذاکره با آمریکا را اعلام کرده و گفته است که همه چیز بستگی به موضع دولت آمریکا دارد. او گفته: «باید دلیلی برای گشودن صفحه جدیدی در گفت‌وگو با دولت آمریکا وجود داشته باشد»، و در ادامه افزوده: «من در حال حاضر زمینه‌ای برای این اتفاق نمی‌بینم ولی باید ببینیم که طرف مقابل چه سیاست‌هایی اتخاذ می‌کند و آیا زمینه‌ای ایجاد خواهد شد که گفت‌وگوهایی صورت بگیرد یا خیر.»
شرطی که عراقچی در این مصاحبه گذاشته این است: رفع انسداد از پول‌های بلوکه شده ایران در جاهای مختلف.
عراقچی گفت‌وگوی مجدد درباره برنامه هسته‌ای را رد نکرده، و اشکال در زمینه مذاکره هسته‌ای را به آمریکا برگردانده است. او با اشاره به مذاکرات «برجام» گفته است:
آن مذاکرات از لحاظ اینکه به یک توافق رسیدیم، موفق بود ولی غربی‌ها در اجرای آن توافق مشکلات بسیار زیادی به وجود آوردند و نهایتاً هم آمریکا از این توافق خارج شد. بنابراین ما تجربه خوبی از مذاکرات قبلی نداریم، اگر این بار تجربه خوبی از یک مذاکرات ایجاد شود، طبیعتاً بر اعتماد ایران اثرات خود را خواهد گذاشت و در چنین شرایطی گام‌های دیگر هم متصور باشد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در این مصاحبه برنامه هسته‌ای ایران را غیرنظامی خوانده و تأکید کرده است: «سلاح‌های هسته‌ای جزو دکترین نظامی ایران نیستند.» او به موضوع امکان حمله از طرف آمریکا و اسرائیل به مراکز هسته‌ای ایران هم پرداخته و گفته است که پاسخ ایران قاطع خواهد بود:
برخلاف دفعات گذشته، اگر به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله شود، واکنش ما فوری و قاطع خواهد بود. آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها می‌دانند که ما چه اهدافی را می‌توانیم مورد هدف قرار دهیم. در آن صورت، تصور من این است که ما وارد یک جنگ فراگیر در منطقه خواهیم شد؛ فاجعه‌ای که هیچ‌کس نه در منطقه و نه در خارج از منطقه، طالب آن نیست. بعید می‌دانم که آمریکایی‌ها چنین اشتباه محاسباتی بزرگی را انجام دهند.
به سوی تعیین تکلیف
همچنان که از پیش‌نویس قطعنامه‌ای که در مورد برنامه هسته‌ای ایران به کنگره آمریکا عرضه شده برمی‌آید، آنچه واشنگتن از تهران می‌خواهد صراحت دارد. شرط‌های صریح واشنگتن جایی برای کلی‌گویی و مبهم‌گویی و شرط‌گذاری متقابل در تهران باقی نمی‌گذارد.
خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، آن چنانکه از یک سخنرانی اخیر او برمی‌آید، اجازه‌ای کلی برای مذاکره با آمریکا صادر کرده، با این قید که باید بسیار مواظب بود. اینکه او در خلوت چه به مسئولانش گفته، مشخص نیست. کلی‌گویی او اما باعث شده که بر سر تعبیر آن، مثل موارد دیگر اختلاف پدید آید. افرادی از وابستگان به رژیم در آن نهی دیده‌اند، افرادی دیگر امر.
بازی همیشگی میان امر و نهی دیگر میسر نیست. به نظر می‌رسد روزهای آینده عرصه این بازی تنگ‌تر شود.
منبع: رادیو زمانه