در قانون برنامه هفتم توسعه کاهش سالانه ۲۰ درصدی بافت‌های فرسوده هدف گذاری شده و طبق قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها باید ۲۵ درصد تسهیلات پرداختی خود به بخش مسکن را به بافت‌های فرسوده اختصاص دهند؛ البته در سال‌های گذشته بانک‌ها تمایل چندانی به پرداخت تسهیلات حوزه مسکن نشان نداده‌اند.
به گزارش ایسنا، حدود ۲.۵ میلیون بنای ناپایدار در کشور وجود دارد و چنانچه بجای هر بنا ٣ واحد ساخته شود، ۷.۵ میلیون واحد مسکونی جدید خواهیم داشت. مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان این مطلب گفته است: در صورت همکاری بانک ها این چشم‌انداز قابل تحقق خواهد بود و دور از دسترس نیست.
مسأله این است که بانک‌ها در سال‌های گذشته تمایلی به پرداخت تسهیلات مسکن از خود نشان نداده‌اند. بانک‌ها طبق قانون باید ۲۰ درصد از کل تسهیلات خود را به بخش مسکن اختصاص دهند، اما در سال‌های گذشته میزان پرداختی بانک‌ها به حوزه مسکن حدود ۵ درصد بوده است.
در بیش از ۵ سال گذشته ۲۲۴ همت برای اجرای طرح‌های مسکن پرداخت شده که ۶۳ همت از این مبلغ مربوط به ۶ ماهه دولت چهاردهم است و هم‌اکنون قراردادهای منعقد شده مسکن به بیش از یک میلیون واحد رسیده است. این در حالی است که باید در ۵ سال گذشته ۵ میلیون واحد مسکونی احداث می‌شد.
از سوی دیگر بانک‌ها باید ۲۵ درصد از تسهیلات مسکن را به بافت‌های فرسوده اختصاص دهند. بافت‌های فرسوده به دلیل برخورداری از امکانات و زیرساخت‌های شهری از موقعیت مناسبی برای تأمین مسکن خانوارها برخوردارند. بنابراین لازم است تا بیشتر به این بخش پرداخته شود.
در قانون برنامه هفتم توسعه کاهش سالانه ۲۰ درصد از بافت های فرسوده، تولید صنعتی ساختمان و ساخت سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در بافت‌های ناکارآمد شهری، هدف‌گذاری شده است. دولت برای تحقق این هدف برنامه‌هایی مثل مشوق های ۱۹ گانه، تخفیف ۵۰ تا ۱۰۰ درصد صدور پروانه در بافت و طرح کلید به کلید را اجرا می‌کند.
عبدالرضا گلپایگانی – مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران – با اشاره به طرح کلید به کلید گفته است: بر اساس این طرح مالکان در محلات فرسوده که ملکشان در مسیر گذر یا پروژه‌های تأمین سرانه‌های خدماتی قرار دارد، با واگذاری به دولت یا شهرداری می‌توانند زمین یا واحد نوسازی شده با ۴۰ درصد تخفیف دریافت کنند که پس از بررسی کارشناسی و اولویت‌بندی محدوده‌ها بزودی عملیات اجرایی آن در کشور آغاز می‌شود. اکنون مقدمات اجرایی شدن این طرح در دست انجام است و به محض آماده شدن، اجرای طرح آغاز خواهد شد.
دستگاه های مختلفی مانند شهرداری‌ها، وزارتخانه‌های دیگر و… در برنامه نوسازی دخیل هستند. برآوردها از سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نشان می دهند حدود ۱۰ میلیون نفر در بافت فرسوده ساکن هستند. این تعداد در ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد زندگی می‌کنند که ٢.٧ میلیون واحد نیاز به مقاوم سازی و نوسازی دارد. قانون گذار نوسازی سالانه ۱۰۰ هزار واحد را تکلیف کرده است. طبق آمار شهرداری‌ها در یک سال گذشته (آبان سال قبل تا آبان امسال) حدود ۵۰ هزار واحد مسکونی در بافت، پروانه ساخت گرفتند، اما لزوماً تمام این پروانه‌ها منجر به ساخت و ساز و پایان کار نشده است. سال گذشته و امسال در کل محدوده‌های شهری آمار صدور پروانه سیر نزولی دارد. وضعیت رکود بر ساختمان‌سازی حاکم است که این وضعیت در بافت‌ها هم خودش را نشان داده است.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری با اشاره به ۵ برنامه دولت چهاردهم برای نوسازی بافت‌های فرسوده گفت: با توجه به اینکه اهداف برنامه نوسازی در سال‌های گذشته محقق نشده، اکنون نوسازی ۶۰۰ هزار واحد ناپایدار در بافت‌های فرسوده شهری، یکی از تکالیف نهضت ملی مسکن است.
بازنگری طرح‌های ویژه بافت‌های تاریخی اردبیل، شیراز و مشهد با رویکرد نوین در وزارت راه و شهرسازی در همراهی وزرات میراث فرهنگی و نهادهای شهری تهیه شد. بهمن امسال، گلپایگانی با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: رویکردی که در سال‌های گذشته در خصوص بازآفرینی وجود داشت صرفا با نگاه کالبدی و تخریب و نوسازی بافت‌ها بود که عملاً به نادیده گرفتن ارزش‌های تاریخی منجر شد. پروژه‌هایی که در شیراز و مشهد در خصوص بافت‌های پیرامون حرم های مطهر مصوب شده بود آسیب‌های جدی به آثار تاریخی پیرامون حرم‌های مطهر وارد کرد.
به گفته گلپایگانی، سیاست شرکت بازآفرینی شهری ایران این است که پروژه‌های دارای بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی در اولویت تأمین اعتبار قرار بگیرند تا در ۶ ماه اول سال آینده به بهره‌برداری برسند و مردم شیرینی بهره مندی از آن ها را بچشند.
خبرنگار: مجید انتظاری،
دبیر: فرزانه حسینی‌پور