«این گزارش درباره «علی لاریجانی»، یکی از تازه حذف‌شدگان از قدرت در جمهوری اسلامی ایران است که پس از سابقه‌ای طولانی در ایستادن کنار قدرت سرکوبگر و در برابر اراده ملی ایرانیان به تحول و تغییر در سه دهه اخیر، اینک با بیانی محافظه کار و غیرمستقیم، سرانجام به انتقاد از حکمرانی «علی خامنه‌ای» رسیده است.»
«علی لاریجانی» در اولین سخنان خود پس از انتخابات مجلس، درباره خطر «عبور از عقلانیت برای انقلاب اسلامی» هشدار داده است. با توجه به قدرت متمرکز و رهبری علی خامنه‌ای در ترسیم وضعیت کنونی ایران، مخاطب غیرمستقیم انتقادات او، کسی رهبر جمهوری نمی‌تواند باشد.
علی لاریجانی سیاستمداری است که توانسته از عضو اصلی «ستاد ضد اصلاحات» در دولت محمد خاتمی، به نامزد گروهی از اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ تغییر وضعیت دهد، اما همچنان سخنانش از فضای محافظه‌کارانه خود خارج نشده و بیشتر از آنکه توصیه از سر دلسوزی به حکومت باشد، نشانی از ناخرسندی‌اش از حذف خود از قدرت است.
حضور جدی لاریجانی در فضای سیاسی تصدی وزارت ارشاد، پس از استعفای محمد خاتمی بود. ریاست علی لاریجانی در صداوسیما، ازجمله اقدامات اولیه خامنه‌ای برای کاهش قدرت هاشمی رفسنجانی بود، اما او سعی کرد روابط خود را با هاشمی حفظ کند و در دوره ریاست جمهوری و پس از آن، دیدارهای مختلفی با او داشت.
هاشمی رفسنجانی نوشته که لاریجانی پس از انتخابات مجلس پنجم، از شایعات اختلاف او و آیت‌الله خامنه‌ای اظهار نگرانی کرده است.
یکی از جنجالی‌ترین برنامه‌های سال‌های ابتدایی مدیریت لاریجانی که هنوز حاشیه‌های آن ادامه دارد، «هویت» بود که علیه نویسندگان و فعالان سیاسی دگراندیش ساخته شده بود. لاریجانی در آن روزها در دفاع از این برنامه گفت که روشنفکران و نویسندگانی که به آن‌ها حمله شده، همه آثارشان «زیرشکمی» است.
با‌این‌حال او در دوره نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ گفت: «پخش برنامه هویت اشتباه بود، با اینکه مسوول بودم، مطلع نبودم و کار زیردستان بود. بعد با ساخت برنامه چهره‌های ماندگار، خواستم جبران کنم.»
در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۷۶، برنامه‌های صداوسیما به‌نفع علی اکبر ناطق نوری بود و در این فضا افشای مذاکرات «محمدجواد لاریجانی» با «نیک براون»، رییس اداره خاورمیانه وزارت خارجه انگلیس، جنجال‌برانگیز شد و لاریجانی از هاشمی رفسنجانی برای کاهش فشار به برادرش، کمک خواست.
در بهار آن سال، نظرسنجی‌های صداوسیما، حاکی از افزایش اقبال به محمد خاتمی بود و در این فضا، فیلم ویدیویی «عصر عاشورا» پخش شد که صداوسیما متهم به ساخت آن بود.
«علی کردان»، معاون مالی وقت صداوسیما، گفته بود که لاریجانی پس از دوم خرداد روحیه خود را باخته بود و گفته بود که «دوم‌خردادی‌ها همه منابع مالی، تجهیزات و سایر نیازهای ما را می‌بندند و ما نمی‌توانیم کار کنیم.»
با‌این‌حال، لاریجانی مدتی بعد روحیه خود را تجدید کرد و در جریانات پشت‌پرده علیه دولت خاتمی، نقش داشت. خاطرات هاشمی رفسنجانی در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷، مملو از دیدارهای لاریجانی با او و سخن گفتن علیه دولت خاتمی و برنامه‌ریزی علیه دولت وقت است.
ازجمله او در خاطرات ۱۳مرداد۱۳۷۶ نوشته است: «آقای دکتر [علی] لاریجانی، [رییس سازمان صداوسیما] آمد. از چپ بودن اکثریت اعضای کابینه آقای خاتمی، اظهار نگرانی‌کرد. خواست به‌نحوی در بحث‌های شورای عالی امنیت ملی، نظرش مطرح شود.»
او در ۱۸بهمن۱۳۷۶ نیز نوشت: «آقای لاریجانی، [رییس سازمان صداوسیما]، از تلاش‌های جناح چپ برای تضعیف رهبری اظهار نگرانی کرد.»
لاریجانی یکی از چند نفری بوده که در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شده که قرار شده موضوع «احمد آذری قمی» را بررسی کنند که می‌تواند به معنای تدارک اقدامات علیه او باشد.
هاشمی رفسنجانی نوشته است: «جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام داشتیم. قبل از جلسه، آقای [محمد] یزدی، [رییس قوه‌قضاییه]، مساله برخوردهای منفی و مضر آقای آذری [قمی] با رهبری و نامه‌های به من، وزیر اطلاعات و رییس‌جمهور را مطرح کرد و خواستار اقدام مناسب شد. خبر تظاهرات طلاب قم علیه او و درخواست اخراج او از جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] را داد. دیگران هم صحبت کردند. قرار شد آقای [محمد] یزدی و آقایان [محمدی] ری‌شهری، [قربانعلی] دُری [نجف‌آبادی]، [مرتضی] مقتدایی و [علی] لاریجانی بررسی کنند.»
۲ آذر همین سال، لاریجانی باز به دیدار هاشمی رفته و گزارشی از سفر به یونان داده و گفته که «مسوولان اروپا خیال می‌کنند انقلاب اسلامی در ایران، رو به زوال است و به‌زودی ارزش‌های انقلاب از قبیل حجاب منسوخ می‌شود و نیز از آثار سوء مراسم نشست رییس‌جمهور با دانشجویان در دانشگاه گفت.»
یکی از اقدامات متفاوت صداوسیما در دوره لاریجانی، پخش جلسات دادگاه «غلامحسین کرباسچی» بود که بازتاب گسترده‌ای در فضای جامعه داشت. پخش این دادگاه در آن فضا، اقدامی علیه دولت محسوب نمی‌شد.
با‌این‌حال، به‌مرور برنامه‌های صداوسیما علیه دولت آغاز شد و ازجمله «روح‌الله حسینیان»، از مقام‌های وزارت اطلاعات در برنامه «چراغ»، قتل‌های زنجیره‌ای را به اصلاح‌طلبان منتسب می‌کرد.
هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود نوشته است «خاتمی به من گفت که دیشب در هنگام پخش برنامه به رهبری پیغام داده است که بنا دارد اعلامیه علیه صداوسیما بدهد، ولی رهبری ضمن حق‌دادن به ایشان، از دادن اعلامیه منع کرده‌اند. به رهبری گفته است که حداقل جبران این است که آقای لاریجانی از ریاست سازمان صداوسیما عزل شود که انصافا ضربه محکمی است.»
پس‌از این اتفاقات، لاریجانی در بیانیه‌ای اعلام کرد بخش‌هایی از برنامه چراغ، «در جهت خلاف سیاست این سازمان در ایجاد وفاق و عزم ملی و پرهیز از فضای اتهام و سیاسی شدن مساله قتل‌ها بوده است.»
لاریجانی گفته که از محتوای سخنانی که قرار است حسینیان بگوید اطلاعی نداشته، اما «مصطفی تاجزاده» نوشت که در آن روز حسینیان در مصاحبه اختصاصی با «کیهان»، عین همان اتهامات را علیه اطرافیان رییس‌جمهور مطرح کرده بود و پذیرفته نیست که لاریجانی و دیگر مدیران صداوسیما، از نظریات حسینیان خبر نداشتند.
یکی از اقدامات اصلی، پخش کنفرانس برلین از صداوسیما بود که پس‌از آن نیز، توقیف مطبوعات شکل گرفت و به‌نوعی کودتا خوانده می‌شد.
لاریجانی برخلاف روال معمول خود در بخش خبری حاضر شد و از پخش این کنفرانس دفاع کرد. افرادی چون «عزت‌الله سحابی»، از چهره‌های طیف ملی–مذهبی، اصل بر هم زدن این کنفرانس را به نهادهای امنیتی و صداوسیما نسبت داده‌اند.
سحابی نوشته که «علی آقا محمدی»، معاون صداوسیما، پیش از تشکیل کنفرانس برلین، «مدتی را در آلمان گذرانده است و دانستم که وی از سوی کمیته‌ای متشکل از آقایان لاریجانی، شریعتمداری و مهندس باهنر و کسانی دیگر بدین کار مامور شده است.»
برخلاف برنامه هویت، علی لاریجانی بعدها نیز از پخش کنفرانس برلین دفاع کرد و گفت که این کنفرانس دوباره پخش شده تا مردم بدانند «مسوولی نیستم که از زیربار موضوع فرار کند.»
دولت خاتمی و اصلاح‌طلبان در مقابل این اقدامات صداوسیما، اقدام خاصی انجام ندادند و تنها اقدام علمی جدی تهیه گزارش تحقیق و تفحص از صداوسیما بود. لاریجانی این گزارش را «کشکی» خواند و این تنش، مدتی ادامه یافت.
لاریجانی در مدت ریاست بر صداوسیما و پس از آن با راه‌اندازی هرگونه تلویزیون خصوصی شدیدا مخالفت می‌کرد، به گونه‌ای که حتی تلویزیون کابلی کوی دانشگاه تهران با درخواست او و دستور «سعید مرتضوی»، دادستان تهران توقیف شد. او در سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی هم از راه‌اندازی تلویزیون ماهواره‌ای صبا، وابسته به «مهدی کروبی» جلوگیری کرد.
صداوسیما در دوره لاریجانی، نقش مهمی در تبلیغ جریان موسوم به ایثارگران و پس از آن اقدامات «محمود احمدی‌نژاد»، در دوره شهرداری داشت.
«عبدالله رمضان زاده»، سخنگو دولت خاتمی، گفته بود که صداوسیما افتتاح پل عابر پیاده هفت تیر را ۱۵ دقیقه در پنج بخش خبری پخش کرد و افتتاح کارخانه توربین‌سازی با حضور معاون اول خاتمی را، در ۴۵ ثانیه پوشش داد.
در این دوره، اصلاح‌طلبان لاریجانی را از اعضای اصلی «ستاد ضد اصلاحات» و در کنار افرادی چون «حسین شریعتمداری» می‌خواندند.
دبیری لاریجانی در سمت شورای عالی امنیت ملی نیز چندان نپایید و او مجبور به استعفا شد. او به‌نوعی در مذاکرات جدی گرفته نمی‌شد و ازجمله وقتی در حال گفت‌وگو با دولت‌های اروپایی بود، محمود احمدی‌نژاد دائما می‌گفت که پرونده هسته‌‌ای «تمام شده و کسی حق مذاکره درباره حقوق ملت ایران را ندارد.»
لاریجانی در دوره ریاست مجلس و پس از آن تلاش کرده که رفتار اکبر هاشمی رفسنجانی را تقلید کند. ۱۲ سال رییس مجلس شورای اسلامی شد و این رکورد را در جمهوری اسلامی به نام خود ثبت کرد با‌این‌حال، او هرگز جایگاه هاشمی را نیافت. نه اعتباری چندانی در حکومت برای او باقی مانده است و نه هیچ محبوبیتی در میان شهروندان ایران دارد.
منبع: سایت ایران وایر