قسمتهایی از مقاله اشپیگل شماره ۴۸ بتاریخ ۲۳ تا ۳۰ ماه نوامبر ۲۰۲۰

نویسندگان مقاله: Alexander Chernyshev; Georg Fahrion; Jens Glüsing

ترجمه : علی شفیعی

جغرافیای سیاسی: اولین واکسن ضد کرونا نزدیک به گرفتن مجوز قانونی است. دولتهای ثروتمند جهان از هم اکنون مقدمات تهیه میلیاردها سروم آنرا برای خویش تأمین کرده اند. در حالیکه کشورهای فقیر در خطر وابستگی شدید به کشورهای قدرتمندی چون چین و یا روسیه قرار دارند.

کار بر روی بزرگترین پروژه بشریت تا چند هفته دیگر آغاز خواهد گشت. این پروژه همه دولتهای جهان را موظف میکند، هر چه زودتر مشکلات مربوط به واکسیناسیون خود را حل کنند. این مشکلات از این قرار هستند:

تولید هر چه سریعتر واکسنهای ضد کووید ـ ۱۹، توزیع و تزریق آنها به میلیاردها انسان در سراسر کره زمین ـ از کشورهای مادر شهر غرب با مدرنترین و مجهزترین بیمارستان گرفته تا حلبی آباد های موجود در کشورهای آفریقایی، آمریکای لاتین و دیگر جاهای جهان، بعلاوه رساندن واکسن ضد کرونا به دورترین نقاط مسکونی صعب العبور وال ورود در همه جای دنیا. ( برجسته کردن کلمات و جمله ها همه جا از مترجم است. )

تدارکات و سازماندهی یک چنین حمل و نقل بسیار سخت در جلو پای بشریت قرار دارد. برنامه کاری بسیار پر مشقت، با چنان ابعاد وسیعی که بشریت شبیه به آنرا تا بحال تجربه نکرده است.

هر کشوری در جهان که در توزیع و تزریق مواد پیش گیری کووید ـ ۱۹زودتر از دیگران موفقیت بدست آورد، همه از کار افتادن سازمانهای اجتماعی خویش را به اتمام خواهد رساند. برای مثال مدارس و آموزشگاه های تعلیم و تربیت دوباره بکار خود ادامه خواهند داد. هتل ها و رستورانها و کارخانه ها بار دیگر اشتغال خویش را براه خواهند انداخت. یک چنین کشوری قادر خواهد گشت، اقتصاد از کار افتاده خویش را راه اندازند و پیش برد:

هر دولتی که دسترسی به بهترین مواد پیشگیری از مبتلا شدن به ویروس کرونا را تحت کنترل و مهار خویش درآورد، صاحب قدرت خواهد گشت. طوریکه دمیتریج ترنین، رئیس مرکز کارنیجی در مسکو، که یک اطاق فکری Thinktanks برای کرملین محسوب میشود، پیش بینی میکند:

« پاندمی برای بعضی از کشورها چنان موقعیتی را فراهم آورده است که اگر بتوانند خود تولید و عرضه کننده این کالاهای تجارتی عمومی گردند، چنان نفوذی در جهان بدست می آورند که ایده ئولوژی ها شبیه به آنرا در قرن بیستم، حاصل خویش کرده بودند. »

حال برعکس، دیگر کشورهای فقیر و شهروندان آنها ( مثل مردم میهن ما در ایران که اسیر در دست مستبدین سخت نا توان و نا لایق قرار دارند: مترجم ) بایستی به خود بیشترین زحمت ها را بدهند تا اصلاً مواد پیشگیری مبتلا گشتن به ویروس کرونا را بدست آورند.

خانم کارلینا کلیجر، هماهنگ کننده ابزارها و مواد اضطراری از سازمان جهانی کمک رسانی پزشکان بی مرز، در ماه ژولای امسال چنین گفته بود:

« اگر کووید ـ ۱۹ یک چیز را به ما آموخت، آن هم این بود، که تا چه اندازه جهان کنونی ما خود خواه، و تنها به فکر منافع خویش است. من تنها برای فراهم آوردن ماسک حفاظت از مبتلا شدن به کرونا در ماه های گذشته، تا بحال یک چنین خلق و خوی کثیف مافیایی که شباهت زیادی به جنگهای خیابانی گانگسترها را داشت، هرگز تجربه نکرده بودم. »

حال آنکه تهیه و تدارکات ماسک حفاظتی در مقایسه با واکسن مواد پیشگیری از کرونا، خیلی راحت و ساده تر بود.

بهر حال این امید وجود دارد که در زمانی کوتاه نه تنها یک مواد پیشگیری از ویروس کرونا قابل دسترسی قرار خواهد گرفت، بلکه در زمان کنونی بنابر داده های سازمان بهداشت جهانی ( WHO) ۴۸ مواد پیشگیری کاندیدا در سطح جهان به صورت کلینیکی در حال تست و آزمون پزشکی هستند.

تعداد ۱۱ نوع از این مواد پیشگیری در آخرین مرحله، یعنی فاز سوم آزمون خویش هستند. تولید کننده گان این مواد در کشورهای چین، آمریکا، چندین کشور اروپایی، و روسیه و هندوستان قرار دارند.

توزیع این مواد در سطح جهان بسیار مشکل و پیچیده، حتی برای کشورهای پیشرفته در جهان است. اولین مشکل سرد نگاه داشتن این مواد است. برای مثال واکسن ساخت دو کارخانه بیون تک ( آلمانی) و فایزر ( در آمریکا)، که کیفیت بسیار بالائی دارد، بایستی در دمای ۷۰ درجه زیر صفر نگاهداری و حمل و نقل شود. این شرایطی است که عمل طبق آن، حتی برای بیمارستانهای بسیار مدرن و مجهز در غرب نیز مشکل ایجاد خواهد کرد.

بعضی دیگر از مواد پیشگیری در کشورهای دیگر از این جنبه مشکل کمتری دارند. تعدادی از آنان حتی تا دو تا هشت درجه زیر صفر قادر به نگهداری و حمل و نقل هستند. ولی بنابر تخمین شرکت بزرگ جهانی حمل و نقل DHL از همه مشکل تر، سازماندهی۱۵ هزار پرواز هواپیما جهت حمل و نقل و توزیع واکسن ها در سطح جهان است. گذشته از ایجاد بخش های پزشکی مخصوص جهت زدن واکسن کرونا با داشتن پرسنل پزشکی متخصص که به اندازه کافی شایستگی داشته باشند، واکسن ها را به مردم تزریق کنند.

بنابر تحقیقات Duke Glo­bal Health In­no­va­ti­on Cen­ter دهها کشور صنعتی پیشرفته و یا در حال پیشرفت، تا هم اکنون میلیاردها سروم از مواد پیشگیری را برای خودشان تهیه و تأمین کرده اند ـ حتی قبل از آنکه اطلاع یافته باشند، مواد پیشگیری کاندیدا که تهیه کرده اند، قادر به اخذ مجوز قانونی هست و یا نیست.

هم اتحادیه اروپا و هم آمریکا و هندوستان هر کدام بیش از یک میلیارد سروم مواد پیشگیری را سفارش داده اند. کشور چین که خود تولید کننده واکسن کرونا است، در صدد است تا پایان ماه دسامبر امسال صاحب ۶۱۰ میلیون سروم گردد.

کارشناسان نگران این امر نیز هستند، که بخاطر محدود بودن توانائی تولید واکسن کرونا، بسیاری از کشورهای فقیر و عقب مانده، ( مثل کشور ایران: مترجم ) در بدترین حالت، تا سال ۲۰۲۴ قادر به دستیابی به واکسن کرونا نگردند.

جهت مانع این وضعیت بد شدن، یک ابتکار جهانی تحت نام »Co­vax« برای رعایت مقدار کمی عدالتخواهی در سطح جهان، درست کرده اند. اندیشه موجود در پشت این ابتکار این است: جهت دستیابی به منابع مالی دولتی و یا خصوصی صندوقی جهت جمع آوری پول برای خریدن مواد پیشگیری کرونا و توزیع آن در سطح جهان ایجاد کرده اند. هدف از اینکار اینست که هر کشور که عضو این صندوق میشود، قادر است، سلامتی دستکم ۲۰درصد از شهروندان خویش را با تزریق واکسن ضد کرونا، تأمین کند.

بنابر محاسباتی که صورت گرفته است، ۹۲ کشور فقیر و عقب مانده میتوانند به عضویت این صندوق در آیند و مواد پیشگیری ارزان بدست آورند. تا هم اکنون مبلغ دو میلیارد دلار پول برای این صندوق تهیه و تأمین شده است.

از همه مشکلات بالا که بگذریم، از هم اکنون پیدا است که در جهان بلوک های گوناگون تزریق واکسن ایجاد خواهند گشت. واکسن mRNA از دو کارخانه بیون تک و فایزر، با کیفیت بسیار بالا را بیش از همه، کشورهای صنعتی مرفه قادرند استعمال کنند. نه تنها بخاطر نگهداری آن در ۷۰درجه زیر صفر، بلکه به جهت بالا بودن قیمت آن که مابین ۲۰ تا ۲۵ دلار هر سروم پول آن میشود. بنابر نظر محققین: « غالب کشورهای جهان قادر نیستند، این بهای بالا را بپردازند.»

از هم اکنون دولت چین از هر فرصتی استفاده میکند تا به کمک واکسن ضد کرونا، فضای نفوذ خویش را در غالب کشورهای جهان توسعه دهد. برای مثال پکن تقریباً به همه کشورهای آمریکای لاتین وام جهت خریدن مواد پیشگیری ساخت چین را عرضه کرده است. علاوه بر آن به کشورهای آفریقایی و فیلیپین وعده اولویت دادن در تحویل واکسن را داده است.

برای مثال رئیس جمهور فیلیپین، Ro­d­ri­go Du­ter­te با یک چنین کلماتی از چین قدردانی کرده است:

« رفتار بسیار مفیدی که چین میکند، این است که دیگر کشورها نباید از چین گدایی و یا به او التماس کنند. در صورتیکه کشورهای غربی تمام حواس شان تنها متوجه سود، سود و فقط سود بیشتر است.»

چون پاندومی در کشور چین در حال حاضر محدود گشته است و خطر مبتلا گشتن به آن میل به صفر میکند، شرکتهای بزرگ تولید کننده در این کشور مثل Si­no­pharm, Si­no­vac, Can­Si­no نمیتوانند تأثیر واکسنهای محصول خود را نسبت به شهروندان چین بطور مؤثر آزمون کنند. بهمین دلیل قراردادهای تحویل واکسن و آزمون آنرا در کشور خریدار با بیش از یک دوجین از کشورهای دیگر منعقد کرده اند.

در کنار کشور برزیل، عربستان سعودی و پرو که جزء کشورهای خریدار مواد پیشگیری بشمار میروند، حکومتهایی که با پکن روابط دوستانه ای دارند، مثل سربها و پاکستان مهمترین خریداران واکسن کرونا از چین محسوب میشوند.