در دوران های ابتدایی تاریخ بشر، آدمیان کشتن یکدیگر را برای زنده ماندن لازم و ضروری می دانستند. ظلم و ستم و تجاوز، شجاعت محسوب می گردید. کینه توزی و انتقام جویی ازجمله فضایل بود و جنگ و کشورگشایی شریف ترین پیشه ها به شمار می رفت وسرداران جنگ سرداران ملی لقب می گرفتند وجوامع بشری از آنها به نیکی یاد می کردند .”کانوی هندرسون ” درکتاب خود می نویسد : که در بین سالهای ۳۵۰۰ پیش از میلاد تا اواخر سده ۲۰میلادی حدودا ۱۴۵۰۰ جنگ رخ داده و ۳/۵ میلیارد نفر براثر جنگ جان خود را از دست داده اند و تنها ۳۰۰سال از تاریخ بشر در صلح رفته است. نیچه یکی از فیلسوفان معروف می گوید.: اگر آدمی جنگ را فراموش کند از او می باید امید برید . وقتی که در ماه اوت 1914جنگ اعلام شد میلیونها تن از مردم شادمان درخیابانهای شهرهای اروپا شروع به رقص و پایکوبی نمودند و مردم تصمیم حاکمان خودرا برای رفتن به جنگ موردحمایت قراردادند. مردان داوطلب، برای جنگیدن هجوم می آوردند . پس از جنگ جهانی بود که دید مردم به جنگ تغییرکرد و این تصور که برای بقا راه آسانتری هم وجود دارد و آن همکاری و معاونت است قوت گرفت .  بتدریج مفهوم عدالت به میان آمد  و لزوم  برقراری عدالت درجوامع بشری مطرح گردید و با پیوستن به سازمان ملل دولتها با هدف بی اعتباری جنگ درسیاست خارجی خود تجدید نظر کرده و وزارت جنگ را به وزارت دفاع تغییر نام دادند.پس از انقلاب کبیر فرانسه و برای پیشگیری از حوادث تلخ گذشته دانشمندان فرانسوی پس ازیک انقلاب خونین درسال 1948 در مجلس موسسان اجتماع نموده و مقرراتی را بنام اعلامیه جهانی حقوق بشر وضع و تدوین نمودند و سازمان ملل پس از بررسی و تکمیل، آنرا در”سی” ماده به تصویب رساند که در ماده اول آن آمده است: تمامی افراد بشر آزاد بدنیا می آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند و همه دارای عقل و وجدانند و باید با همدیگر با  روح برادری رفتار نمایند و تایید این اعلامیه آغاز رنساس درجهان گردید و ملتها که تا آن روز رعیت خوانده می شدند هویت بشری خویش را باز یافتند وجنگ وجنگ طلبی که تا آن روز ممدوح شمرده  می شد مذموم گردید وصلح طلبی که نشانه ترس وبی غیرتی بود و مذموم شمرده می شد ممدوح گردید . جهان امروز برخلاف گذشته که به جنگ طلبان و جنگ افروزان مدال افتخار می دادند ، اکنون این مدال افتخار را به کسانی می دهند که درجهت صلح و آرامش درجهان گام برمی دارند و منفورترین افراد درجهان کسانی هستند که برطبل جنگ می کوبند و شعارمرگ سرمی دهند و کسانی که درجهت صلح و آرامش و ایجادعدالت درجهان گام برمی دارند محبوب جهانیان هستند و مورد تقدیر قرار می گیرند. چرا که امروز جهانیان بیش ازگذشته به صلح وآرامش نیازمندند وهمین نیازاست که موجب می شود حس صلح طلبی و عدالتخواهی  رشد وتوسعه یابد  و  همکاریهای اجتماعی افزون گردد و قوانین جنگ جای خود را به اصول صلح بدهند. و باید باورداشت  که بدون جنگ وخونریزی و نفی دیگران می توان به زندگی شرافتمندانه ادامه داد. امروزه تنها خود کامگانند که از عدم مشروعیت رنج می برند و برطبل جنگ می کوبند . اسپینوزا می گوید :غرض ازحیات آن است که آدمی ازراه خوشبخت ساختن دیگران برخوشبختی خود بیفزاید. مردحکیم برای خود چیزی آرزو نمی کند مگرآنکه آنرا برای همنوعان خود نیز آرزو کند. به  اندک خرسند باش و نفرت را بامحبت تلافی کن.

 بزرگترین هنرانسان دوست داشتن همنوعان خویش است. اگر بشر ازچنین هنری برخوردار می بود و بجای دشمنی و عداوت ، دوستی وصمیمیت را برمی گزید و بجای شعارمرگ،  شعار زندگی و زنده باد را سرمی داد امروزه شاهد آن نبودیم که نیمی از درآمد های سرانه  هر فرد خرج نابودی همنوعان خود گردد. امرسن درمقاله دوستی خود می نویسد هنردوستی را در قلب خود پرورش ده تا به قلب حقیقت نزدیک تر شوی. اگردردل انسان تخم لطیف محبت به دیگران کاشته شود شگرف ترین تغییرات در دنیای بشریت پدید خواهدآمد،  چادرها برافراشته خواهد شد ونیزه های زوبین صید مرد ماهی گیر خواهد گشت، ستمگر ومتجاوز ازتخت به زیر کشیده خواهد شد و هنگ های سپاهیان به کاروانی از زائران یا پیشگامان صلح مبدل خواهد شد . یادآور  می شوم که امروزه برخلاف گذشته مدال افتخار را برگردن  سرداران جنگ افروز نمی اندازند بلکه این مدال افتخار را به گردن کسانی می آویزند که درجهت صلح وآشتی و برادری وایجاد رفاه وآسایش وصلح درجوامع بشر گام برمی دارند چرا که مهمترین وجه امتیاز انسان قوه ادراک است نه چنگ وشاخ و دندان و کسانی که می خواهند با مشت و لگد برمشکلات غالب شوند بویی از انسانیت نبرده اند.

 

ابراهیم ملکی ۹آبان ۱۴۰۲