بی بی سی فارسی: امجد امینی، پدر مهسا امینی، در واکنش به اعطای جایزه برتر حقوق بشر اتحادیه اروپا به دخترش و جنبش «زن، زندگی، آزادی» گفته که «نام ژینا به نماد آزادیخواهی و برابریطلبی در جهان تبدیل شده است».
کشته شدن خانم امینی در ۲۵ شهریور سال ۱۴۰۱ در پی بازداشت گشت ارشاد، به اعتراضات سراسری بیسابقهای در ایران منجر شد.
جایزه سالانه «ساخاروف برای آزادی اندیشه» به فعالان حقوق بشر و ناراضیان سیاسی اعطا میشود.
روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا، بعد از اعلام خبر اعطای جایزه به خانم امینی گفت که روز مرگ او به عنوان یک روز تلخ در تاریخ ثبت خواهد شد.
خانم متسولا گفت: «قتل بی رحمانه ژینا مهسا امینی ۲۲ ساله یک نقطه عطف بود و به یک جنبش تاریخساز تحت هدایت زنان منجر شد».
امجد امینی در واکنش به اعطای این جایزه به دخترش نوشت: «نام ژینا به نماد آزادیخواهی و برابریطلبی در جهان تبدیل شد».
آقای امینی در یک استوری اینستاگرام خطاب به نمایندگان پارلمان اروپا و هیات داوران جایزه ساخاروف گفت: «خبر انتخاب دخترمان ژینا به عنوان برنده معتبرترین جایزه حقوق بشری اتحادیه اروپا، بیانگر توجه شما و جامعه جهانی به مظلومیت ژینا و بسیاری از همنسلان اوست که تنها به خاطر میل به زندگی آزاد، مظلومانه جانشان را از دست دادند».
او نوشت: «ژینا دختر ما نمرده است. ما با او زندگی میکنیم. خوشحالیم که نام او به نماد آزادیخواهی و برابریطلبی در جهان تبدیل شد و احساس میکنیم او هم مانند ما خرسند و خشنود است.»
کمی قبل هم مژگان افتخاری، مادر مهسا پس از اعطای جایزه ساخاروف به دخترش در استوری اینستاگرامش نوشت: «ژینا گیان دختر شیرینم، از خواب برخیز تا ببینی امروز نامت در سراسر جهان طنین انداز شده است. چشمانت را باز کن تا ببینی امروز خانواده ای به بزرگی همه مردم دنیا داری».
خانم امینی از اقلیت کرد اهل سقز شهریور ماه سال گذشته در جریان سفر به تهران برای نوع پوشش دستگیر شد.
جاوید رحمان، گزارشگر مستقل حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، روز ۱۴ مهر – ۷ اکتبر – در گزارشی گفت: «گزارشگر ویژه شواهد و شهادتهایی را در گزارش خود به شورای حقوق بشر تحویل داده که نشان میدهد خانم امینی با خشونت مضروب شده و در نتیجه شکنجه و بدرفتاری به دست پلیس اخلاق جان باخته است.»
آقای رحمان گفت که «طبق اطلاعات دریافتی تا روز ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۳، استفاده از نیروی مرگبار توسط نیروهای امنیتی به کشته شدن حداقل ۵۳۷ نفر از جمله حداقل ۶۸ کودک و ۴۸ زن منجر شد.»
او افزود که جمهوری اسلامی ایران همچنان به سرکوب معترضان و دستگیری غیرقانونی فعالان حقوق بشر ادامه میدهد و در سطح «نگران کنندهای» مشغول اجرای احکام اعدام است.
مجلس شورای اسلامی در ایران ماه پیش قانونی جنجالی را وضع کرد که مجازات حبس و جریمه برای زنان و دخترانی که مقررات سفت و سخت حجاب را زیر پا می گذارند افزایش می دهد.
جایزه ساخاروف در بیانیه خود با «جنبش زن، زندگی، آزادی» اعلام همبستگی میکند.
خانم متسولا گفت: «جهان صدای فریاد ‘زن، زندگی، آزادی’ را شنیده است. سه کلمه که به فریاد اعتراض همه کسانی بدل شده که برای برابری، حیثیت و آزادی در ایران برخاستهاند. ما در کنار کسانی میایستیم که حتی از داخل زندان جنبش زن، زندگی، آزادی را زنده نگاه داشتهاند.»
این جایزه دو هفته بعد از آن اعطا میشود که نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در ایران، که علیه حجاب اجباری و سرکوب زنان در ایران مبارزه میکند جایزه نوبل صلح را دریافت کرد.
خانم امینی و جنبش «زن، زندگی، آزادی» به فهرست چهرههای متشخصی که قبلاً برنده این جایزه بوده اند، از جمله ملاله یوسف زی و نلسون ماندلا، ملحق میشوند.
دیگر نامزدهای جایزه ساخاروف امسال، ویلما نونیز و رولاندو آلوارز– دو چهره حقوق بشری نیکاراگوئه- و سه زن از لهستان، السالوادور و ایالات متحده امریکا بودند که برای رسیدن به «سقط جنین رایگان، ایمن و قانونی» تلاش میکنند.
این جایزه در سال ۲۰۱۲ به طور مشترک به نسرین ستوده و جعفر پناهی اعطا شده بود.
ساخاروف با یک وقف نقدی ۵۰ هزار یورویی همراه است که در ماه دسامبر در مراسمی در پارلمان اروپا اعطا خواهد شد.