یوآو گالانت وزیر دفاع اسرائیل سکوت خود را شکسته و انتقاد از سیاست‌های نخست وزیر و رهبر حزب حاکم لیکود را آغاز کرده است؛ حزبی که خود او هم عضوی از آن است.
گالانت خواهان موضع‌گیری شفاف بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، درباره آینده جنگ در غزه شده و درخواست بحث و گفت‌وگو درباره جایگزین حماس در نوار غزه را مطرح کرده است. اما نتانیاهو می‌گوید قبل از حذف نظامی حماس در عملیات غزه، درباره این موضوع صحبت نمی‌کند.
گالانت نماینده دیدگاه تشکیلات نظامی و امنیتی اسرائیل است که ماه‌ها است تلاش می‌کند نگرانی خود را درباره این مسئله ابراز کند که اسرائیل ممکن است نتایج حاصل از دستاوردهای نظامی خود در میدان جنگ را به دلیل ملاحظات سیاسی داخلی از دست بدهد.
حدود دو ماه پیش هرتزل لوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، در پیامی روشن به کابینه جنگ، درباره خطر مطرح نشدن موضوع جایگزین سیاسی حماس در آینده نوار غزه هشدار داده بود.
این پیام راه به جایی نبرد و نتانیاهو به صراحت اعلام کرد که قبل از حذف حماس هیچ بحثی درباره برنامه‌های بعد از جنگ برای غزه در کار نخواهد بود. در سوی مقابل، دیدگاه گالانت را می‌توان به این صورت خلاصه کرد که «بدون ایجاد یک جایگزین سیاسی، حذف حماس امکان‌پذیر نیست».
تحلیلگران اسرائیلی بر این باورند که این اظهار نظرها ممکن است پیامی خطاب به مردم اسرائیل درباره ناکامی در دستیابی به اهداف جنگ، و مقدمه‌چینی برای توجیه افکار عمومی در روبرو شدن با این سوالات باشد: چه کسی مسئول نتایج جنگ است؟ این مسئولیت به گردن دولت می‌افتد یا ارتش؟
چرا تشکیلات نظامی اسرائیل نگران خلا سیاسی در غزه است؟
گالانت می‌گوید ادامه یافتن سیاست‌های نتانیاهو درباره آینده غزه، موفقیت‌های نظامی به دست آمده در میدان نبرد را به خطر می‌اندازد، و نتیجه آن یا بقای نظامی حماس خواهد بود یا هرج و مرجی که ارتش را مجبور خواهد کرد که خود مسئولیت نظامی و اداری نوار غزه را به دست بگیرد.
امیر بار شالوم، تحلیلگر نظامی رادیو ارتش اسرائیل، در پاسخ به سوال ما درباره دلایل اظهار نظر اخیر گالانت گفت: «ما نمی‌خواهیم مسئول اداره امور غیرنظامی نوار غزه باشیم.»
بار شالوم می‌گوید اظهارات گالانت خطر باقی ماندن ارتش اسرائیل در نوار غزه را گوشزد می‌کند، وضعیتی که می‌تواند توانایی نیروهای ارتش در صورت وقوع یک رویارویی تمام عیار با حزب‌الله لبنان در جبهه شمالی اسرائیل را محدود کند.
در گفت‌وگو با تعدادی از ناظران نظامی، این موضوع برای ما روشن شد که ایده پذیرش مسئولیت آینده نوار غزه از سوی ارتش، برای اقتصاد اسرائیل گران تمام می‌شود و ارتش مجبور خواهد شد هزاران نیرو را برای استقرار در نوار غزه به این منطقه اعزام کند.
چنین کاری توانایی اسرائیل برای رویارویی در جبهه‌های مختلف در آینده را محدود خواهد کرد، و شمار تلفات نظامی ارتش را در صورت آغاز جنبش مقاومت نظامی در برابر حضور دائم اسرائیل در غزه، افزایش خواهد داد.
آیا اظهارات گالانت علیه نتانیاهو باعث برکناری او خواهد شد؟
بعد از اظهارات وزیر دفاع اسرائیل، صدای راستگرایان افراطی بلند شد که از نتانیاهو می‌خواستند بلافاصله وزیر دفاع را برکنار کند. این اولین بار نیست که دو طرف به این صورت رو در روی هم قرار می‌گیرند.
ست فرانتزمن، پژوهشگر سیاسی در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، معتقد است که اگر گالانت به هر شکلی مجبور به کناره‌گیری شود، بحران بسیار بزرگتری در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای برای اسرائیل ایجاد خواهد شد، چون «وزارت دفاع شاهد عملکرد کسی بوده که در کار خود بسیار مطمئن و متعهد بوده و با جدیت با شرکای اسرائیل در منطقه تعامل می‌کرده است».
کناره‌گیری گالانت و حتی استعفای اعضای کابینه جنگ از جمله گادی آیزنکوت و بنی گانتس، یک «بحران داخلی» در اسرائیل ایجاد خواهد کرد که می‌تواند توجه اسرائیل را از اقدام علیه دشمنانش منحرف کند.
به همین دلیل ست فرانتزمن معتقد است که سناریوی استعفا یا برکناری این مقام‌ها در حال حاضر «بعید است» چون اقداماتی از این دست می‌تواند بر اهداف نظامی اسرائیل تاثیر منفی بگذارد.
سوال اصلی: آیا اسرائیل در غزه به دنبال یک هدف است یا حضورش تنها تاکتیکی است؟
این سوالی است که مدام مطرح می‌شود و پاسخ آن می‌تواند سرنوشت گام بعدی را در آینده تعیین کند. فرانتزمن در پاسخ به این سوال می‌گوید که نبود یک استراتژی مشخص، ارتش را به این سمت خواهد برد که بیشتر در مناطقی فعال شود که حماس توانسته کنترل آنها را پس بگیرد، و مجبور خواهد شد که دوباره این مناطق را برای یافتن و بیرون کردن حماس تفتیش کند تا زمانی که به آخرین نقطه ممکن در غزه برسد، و بعد از آن به دلیل نبود راهبرد مشخصی که بتواند جایگزین سیاسی حماس را در غزه تضمین کند، در عمل خود را مسئول امور این منطقه بیابد.
بعضی تحلیلگران معتقدند که اسرائیل اکنون با دو دولت مجزا اداره می‌شود. اولی دولت راستگرایان افراطی است که نتانیاهو را تحت فشار گذاشته‌اند و او را تهدید می‌کنند که اگر به خواسته‌های آنها تن ندهد، دولت ائتلافی را ساقط می‌کنند. دولت دیگر که گالانت و وزرای دیگر در کابینه جنگ اسرائیل نماینده آن هستند، متمایل به دیدگاه‌های آمریکا است و تلاش می‌کند توازنی در تصمیم‌های دولت اسرائیل ایجاد کنند.
در هر صورت این سوال همچنان در اسرائیل مطرح است: آیا کابینه جنگ و دولت ائتلافی اسرائیل، با وجود ناکامی در دستیابی به اهداف اعلام‌شده پس از گذشت چندین ماه از شروع جنگ، منسجم و متحد باقی خواهند ماند؟
مهند توتنجی، بی‌بی‌سی عربی، بیت‌المقدس