۱۴۰۲.۱۱.۰۷ – مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران با انتشار بیانیه ای نگرانی‌های عمیق خود را در مورد سفر برنامه‌ریزی شده کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل به ایران، که قرار است از ۱۳ تا ۱۶ بهمن ۱۴۰۲ انجام شود، ابراز داشت. در نامه‌ای که این سازمان به نادا النشیف، معاون کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل نوشته است، بر اهمیت انجام پیش‌شرط‌های اساسی برای تضمین پاسخگویی و حفاظت از حقوق بشر تأکید کرده‌ است.

مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در بیانیه خود، به تاریخچه همکاری انتخابی دولت ایران با مکانیزم‌های سازمان ملل اشاره کرده و از دفتر کمیساریای عالی خواسته‌ است تا پیش از سفر، چندین عامل حیاتی را مد نظر قرار دهد تا از پیامدهای نامطلوب جلوگیری شود.

این سازمان همچنین خواستار تأکید کمیساریا بر فقدان همکاری کامل ایران با کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل در مورد اعتراضات سال گذشته، اصرار بر بازدید از مراکز بازداشت توسط آن کمیساریا به عنوان پیش‌شرط سفر، و لزوم دیدار آن نهاد با افراد دوتابعیتی در ردیف محکومین به اعدام، زندانیان سیاسی برجسته و وکلا شده است.

متن کامل بیانیه مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران را در ادامه بخوانید:

ابراز نگرانی مجموعه فعالان حقوق بشر در خصوص سفر تایید شده کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد به ایران

به: دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد

«پیش‌شرط‌های اساسی باید قبل از سفر رعایت شود تا از پاسخگویی و حمایت از حقوق بشر محافظت شود»

ما این نامه را برای طرح نگرانی‌های عمیق خود در مورد سفر برنامه‌ریزی شده خانم نادا النشیف، معاون دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر (OHCHR) به ایران، که قرار است از ۲ تا ۵ فوریه ۲۰۲۴ (۱۳ تا ۱۶ بهمن ۱۴۰۲) انجام شود، می‌نویسیم.

در حالی که ما اهمیت تعامل با کشورها و مسئولان رسمی برای رسیدگی به مسائل حقوق بشر را به رسمیت می‌شناسیم و چنین تعاملی را وقتی که به طور مداوم و با نیت سازنده صورت می‌گیرد، تشویق می‌کنیم، اما اشاره می کنیم که سابقه حکومت ها باید در نظر گرفته شود، تاکنون حکومت ایران تنها با مکانیزم‌های سازمان ملل در زمانی که چنین تعاملی با نیازهایش تطبیق داشته است – به ویژه برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی داخلی و خارجی – همکاری کرده است. ما باور داریم به دلیل سابقه چنین استفاده ابزاری در گذشته، باید چندین عامل حیاتی قبل از بازدید توسط آن نهاد محترم مد نظر گرفته شوند تا از بروز پیامدهای غیرسازنده جلوگیری شود.

در وهله نخست باید اشاره کنیم، زمان‌بندی تعیین شده بازدید، به باور ما بسیار مشکل‌ساز است، با توجه به نزدیکی این زمان به نشست آتی شورای حقوق بشر. نگرانی قابل توجهی وجود دارد که مقامات ایرانی از بازدید این هیئت برای تضعیف حمایت از تمدید سازوکارهای پاسخگویی حیاتی موجود استفاده کنند، به عبارت دیگر، از مثال سفر شما، بعنوان نمونه مشارکت خود با مکانیزم های سازمان ملل، برای رد گزارش‌های مبتنی بر واقعیت و شواهد که قرار است در ماه‌های آینده در جلسات سازمان ملل ارائه شود استفاده کنند. وجود نمونه هایی در گذشته از چنین سواستفاده هایی توسط حکومت ایران نیاز به احتیاط آن کمیساریا را دوچندان می‌کند.

با توجه به اینکه سفر آن مقام کمیساریا قبل از هرگونه مشورت با جامعه مدنی ایران برنامه ریزی شده است، با تاکید بر نگرانی های فوق، مجموعه فعالان حقوق بشر مسائل حیاتی و پیش‌شرط‌هایی را که باید مورد توجه قرار دهد، به شکل زیر توصیه می کند:

۱- مجموعه فعالان حقوق بشر از کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد می‌خواهد تا فقدان همکاری کامل ایران با کمیته حقیقت یاب سازمان ملل در مورد اعتراضات ایران را که تا به امروز ادامه دارند برجسته کند.

۲- مجموعه فعالان حقوق بشر از کمیساریای عالی حقوق بشر می‌خواهد که بازدید از مراکز بازداشت را به عنوان پیش‌شرطی برای سفر خود قرار دهد. معاون کمیسر نمی‌تواند بدون بازدید دقیق از مراکز بازداشت در ایران که در آن‌ها اعدام‌ها اجرا می‌شوند، بررسی کافی از وضعیت اعدام‌ها انجام دهد. ارقام هشداردهنده: ۷۹۸ اعدام در سال ۲۰۲۳، و بیش از ۵۵ اعدام تنها از ابتدای سال میلادی تاکنون، داشتن دستورالعمل واضح و دقیقی در این زمینه را ضروری می‌سازد.

۳. مجموعه فعالان حقوق بشر از کمیساریای عالی حقوق بشر می‌خواهد که اصرار به دیدار با گروه‌های زیر به عنوان شرط پیش‌نیاز برای سفر خود داشته باشد: زندانیان دوتابعیتی، از جمله کسانی که در ردیف محکومین به اعدام هستند مانند جمشید شارمهد و احمدرضا جلالی، زندانیان سیاسی از پرونده‌های برجسته اعتراضات “زن، زندگی، آزادی”، زندانیان سیاسی و مدنی زندانی با سابقه و مهمتر از همه، وکلایی که با وجود محدودیت‌های قانونی که با استانداردهای بین‌المللی استقلال و آزادی حرفه وکالت و حق دادرسی عادلانه در تضاد است، همچنان دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی را بر عهده دارند، وضعیت دشواری که اخیرا توسط خانم مارگارت ساترتوایت و دکتر جاوید رهران، دارندگان ماموریت‌های ویژه سازمان ملل مورد تاکید قرار گرفته است.

۴- مجموعه فعالان حقوق بشر از کمیساریای عالی حقوق بشر می‌خواهد گام‌هایی را برای تضمین امنیت و ایمنی همه شرکت‌کنندگان در جلسات و خانواده‌هایشان در سراسر کشور بردارد تا از عدم انتقامجویی حکومت ایران از آنها پس از جلسات با اعضای آن نهاد محترم اطمینان حاصل کند.

ما از توجه شما به این نگرانی ها قدردانی می کنیم و اعتماد داریم که کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد با بالاترین سطح دقت و تعهد به اصول حقوق بشر به این موضوع رسیدگی خواهد کرد.

با احترام،
مجموعه فعالان حقوق بشر (در ایران)
۲۶ ژانویه ۲۰۲۴ برابر با ۶ بهمن ۱۴۰۲