خانم ساتو روز جمعه ۱۱ آبان با اشاره به نخستین گزارش خود که چندی پیش به کمیته حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل ارائه کرد، تصریح کرد که به ویژه نگران واکنش حکومت ایران به جنبش «زن، زندگی، آزادی» و لایحه «حجاب و عفاف» است.

او در نخستین گزارش خود به مجمع عمومی سازمان ملل با اشاره به «عدم بهبود آشکار» در زمینه‌های مختلف حقوق بشری ایران در طول سال‌های گذشته، به موضوع زنان اشاره کرده و گفته است: «در حوزه رفتار با زنان وضعیت در واقع بدتر شده است».

او در گزارش خود همچنین یادآور شده که ایران هنوز کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان را تصویب نکرده است.

کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان معاهده‌ای بین‌المللی است که بیش از چهار دهه پیش به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید؛ با این حال ایران و چهار کشور دیگر هنوز این معاهده را امضا نکرده‌اند.

گزارشگر ویژه سازمان ملل با اشاره به افزایش فشارهای حکومتی پس از جنبش «زن، زندگی، آزادی»، به بازداشت خودسرانه زنان اشاره کرده و نوشته است که او به همراه سایر کارشناسان سازمان ملل بارها از جمهوری اسلامی ایران خواسته است تا «مدافعان حقوق بشر را آزاد کند و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی به موقع و مناسب را برای زندانیان فراهم سازد».

مای ساتو، حقوقدان ژاپنی، تیرماه امسال از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل به عنوان گزارشگر ویژه این شورا در امور ایران منصوب، و جانشین جاوید رحمان، گزارشگر قبلی، شد.

نگرانی از افزایش اعدام‌ها

خانم ساتو در نخستین گزارش خود به کمیته حقوق بشر مجمع عمومی همچنین به موضوع «حق حیات» پرداخته و از افزایش اعدام‌ها در ایران ابراز نگرانی کرده است.

به نوشته گزارشگر ویژه سازمان ملل، تنها در ماه اوت سال جاری میلادی دست‌کم ۹۳ نفر در ایران اعدام شدند.

او همچنین به شمار زیادی از زندانیان اشاره کرده است که با اتهاماتی از قبیل بغی، افساد فی الارض و محاربه در معرض خطر احکام اعدام هستند.

خانم ساتو تاکید کرده است که از دیدگاه او، موارد مربوط به نقض حق زندگی تنها مربوط به مجازات اعدام نیست و استفاده مرگبار حکومت از زور، مرگ در بازداشت، قوانین تایید یا توجبه‌کننده قتل، و عدم تحقیق مناسب در مورد مرگ‌های احتمالا غیرقانونی را نیز در بر می‌گیرد.

گزارشگر ویژه سازمان ملل از جمهوری اسلامی ایران خواسته است تا برای «کمک به یافتن راه‌هایی برای جلوگیری و رسیدگی به نقض حقوق بشر» با او همکاری کند.

او تاکید کرده است: «من آماده تعامل با ایران برای ارزیابی و رسیدگی به نگرانی‌های حقوق بشری هستم. من نقش خود را نه یک دشمن، بلکه یک کارشناس مستقل می‌بینم که ارزیابی‌اش می‌تواند به ایران در تقویت حمایت‌های حقوق بشری‌اش کمک کند».

ماموریت گزارشگر ویژه بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران است.

با این حال جمهوری اسلامی در دهه‌های گذشته به گزارشگران حقوق بشر سازمان ملل اجازه سفر به به ایران و تهیه گزارش نداده است.

آخرین باری که یک گزارشگر سازمان ملل برای حقوق بشر در ایران به این کشور سفر کرد مربوط به دهه ۱۳۷۰ و پیش از تبدیل کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل به شورای حقوق بشر است.