مقدمه کتاب برای علاقمندان مطالعه این پژوهش
روز هفتم ماه اکتبر سال ۲۰۲۳ میلادی ابتدا با حمله حماس به خاک اسرائیل و سپس بمب ریختن شبانه روزی ارتش اسرائیل بر سر مردم بی دفاع و بی گناه فلسطینی ساکن در نوار غزه، بعلاوه تجاوز نظامی به خاک لبنان و میهن
ما ایران، با پشتیبانی دولتهای غربی، خاصه آمریکا و آلمان، از جنایات جنگی ارتش اسرائیل، بار دیگر مدار بسته خشونتی بس ویرانگر، نه تنها منطقه خاورمیانه، بلکه تمامی جهان را به درون خویش کشاند.
شناخت « مدار بسته خشونت » یکی از مهمترین و با ارزش ترین آموزه های ابوالحسن بنی صدر به جانبداران مردمسالاری و حقوق انسان است. او با شمارش ویژه گیهای قدرتِ پدیدآورنده مدار بسته خشونت، این مدار را قابل شناسائی، و تنها راه خلاصی یافتن از قدرتِ ویرانگر موجد روابط سلطه گرـ زیر سلطه در سطح جهان را، در بیرون آمدن از مدار بسته خشونت، و گرفتن موضع « بی طرفی فعال » از دو سر ایجاد کننده مدار خشونت، در دفاع از حقوق انسانهای قربانی این مدار، تأکید و توصیه میکند.
کتاب موجود شامل پنج نوشته با این هدف است که مدار بسته خشونت را ابتدا از دید بنی صدر و سپس پیامدهای روانشناختی آنرا برای فرد و جامعه تبیین کند.
در بخش اوّل با رجوع به سخنرانی بنی صدر در باشگاه ۴۴ شهر شودو فون سوئیس، به این سئوال که « مدار بسته خشونت چیست و چگونه بوجود میآید؟ »، جواب داده میشود.
در بخش دوّم در پرتو آموزه های بنی صدر در مورد مدار بسته خشونت، با زدن مثالهای گوناگون از دیگر مناطق و کشورهای جهان، خاصه از میهن خودمان ایران، چگونگی ایجاد و استمرار مدار بسته خشونت توسط سلطه گران جهانی و دست نشانده گان آنان در کشورهای زیر سلطه، تشریح میگردد.
در بخش سوّم مدلّل میگردد که هر مدار بسته ای دارای دو سر است. در حال حاضر در منطقه خاورمیانه صهونیستهای اسرائیلی با پشتیبانی آمریکا و دیگر کشورهای غربی یک سر مدار بسته خشونت، و سر دیگر آنرا استبدادهای حاکم بر کشورهای مسلمان نشین منطقه، بعلاوه سازمانهای مسلح خشونتگرِ دست ساخت و وابسته به دولتهای مستبد منطقه، میسازند. کار اصلی این دو سره مدار بسته در خاورمیانه، جنگ افروزی و ایجاد نا امنی جهت مهار ملتهای ساکن در منطقه است. با این هدف که در بیرون از این مدار، هیچ بدیل حقی که منتخب واقعی مردم منطقه باشد، توان حضور پیدا نکند. بنابر نظر بنی صدر:
« زیرا اقلیتهای حاکم بر جامعه ها به دشمن برای حاکمیت بر اکثریت نیاز دارند. پس کاری را که دشمنی را بی محل کند و گستره خود انگیختگی را بیشتر و نظام اجتماعی را باز و تحول پذیر تر بگرداند، البته نمی کنند. »
در بخش چهارم و پنجم به پیامدهای روانشناختی مدار بسته خشونت نزد افراد و گروههای سیاسی و اجتماعی پرداخته میشوند.
ابتدا در بخش چهارم، مدار بسته خشونت بمثابه دام و تله ای روانشناختی که هدف آن، ایجاد کینه و نفرت، دشمنی و جنگ افروزی است، آنطور که روانشناسی صلح و صفا، و رشد و رفاه در درون و بیرون انسانها بی محل، و جای آنها را عصبانیت و غیظ، احساس قربانی بودن، و حس انتقام جویی گیرد، شناسایی میگردد.
و بالاخره در پنجمین و آخرین بخش کتاب، روانشناسی بخود نقش قربانی دادن، هم از جنبه روانشناسی فردی و خواه روانشناسی ملتها، اقوام، گروههای سیاسی و اجتماعی، و بخصوص دولتهای استبدادی متجاوز به حقوق انسان، بررسی و شناسائی میگردد.
علی شفیعی
۱۶ آبان ۱۴۰۳ برابر با ششم نوامبر ۲۰۲۴