در حالیکه دونالد ترامپ از توافق اولیهی اسرائیل و حماس برای آتشبس خبر داده و از نتانیاهو خواسته بود فوراً حملات را متوقف کند، ارتش اسرائیل دهها منطقه از غزه را بمباران کرد و دستکم ۳۶ نفر، از جمله کودکان، جان باختند. همزمان، گروه جهاد اسلامی از موضع حماس در پذیرش بخشی از طرح آمریکا حمایت کرده است.
با وجود درخواست مستقیم رئیسجمهور آمریکا برای توقف فوری حملات، ارتش اسرائیل بامداد شنبه غزه را هدف موج تازهای از بمبارانهای سنگین قرار داد. منابع پزشکی در نوار غزه اعلام کردند که در این حملات دستکم ۳۶ نفر از غیرنظامیان فلسطینی از جمله چند کودک کشته و دهها تن زخمی شدند.
به گفتهی شاهدان، ۱۸ تن از قربانیان در حملهی مستقیم جنگندههای اسرائیلی به خانهای در محلهی تفاح در شهر غزه جان باختند. انفجار آنچنان شدید بود که چند ساختمان اطراف نیز ویران شد.
به گزارش رویترز ارتش اسرائیل مدعی است هدف حمله، یکی از اعضای حماس بوده که «تهدیدی برای نیروهای اسرائیلی» محسوب میشده است. در بیانیهی نظامی آمده است:
«ارتش از هرگونه آسیب به غیرنظامیان متأسف است و تا حد امکان تلاش میکند از بروز چنین تلفات ناخواستهای جلوگیری کند.» اما جنبش حماس در بیانیهای اعلام کرد:
«ادامهی بمبارانها و کشتار غیرنظامیان در غزه دروغهای نتانیاهو را دربارهی کاهش عملیات نظامی آشکار میکند و نشان میدهد که سخنان او صرفاً فریب افکار عمومی است.»
طرح ترامپ و امید تازه برای آتشبس
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، روز جمعه گفته بود که پس از دریافت پیام رسمی از حماس مبنی بر پذیرش برخی مفاد طرح ۲۰ مادهای آمریکا، اسرائیل موافقت کرده است تا خطوط اولیهی عقبنشینی خود را در غزه مشخص کند. او در شبکهی اجتماعی خود نوشت: «وقتی حماس تأیید کند، آتشبس فوراً اجرا خواهد شد.»
ترامپ روز شنبه نیز اعلام کرد که «قدردان توقف موقت بمبارانها از سوی اسرائیل» است، اما از حماس خواست هرچه سریعتر در اجرای طرح پیش برود و هشدار داد: «هیچ تأخیری را تحمل نخواهم کرد. باید فوراً کار را تمام کنیم. همهی طرفها منصفانه رفتار خواهند دید!»
طرح ترامپ شامل پایان فوری جنگ، آزادی اسیران اسرائیلی در برابر زندانیان فلسطینی، و آغاز مرحلهای از خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی از غزه است. اما هنوز دربارهی خلع سلاح کامل حماس و زمانبندی دقیق عقبنشینی اختلاف نظر وجود دارد.
واکنش نتانیاهو و مأموریت تازه در مصر
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در نطقی تلویزیونی گفت مرحلهی نخست طرح شامل «آزادی گروگانها و استقرار مجدد نیروهای اسرائیلی در داخل نوار غزه» است، به گونهای که «کنترل همهی مناطق کلیدی همچنان در دست اسرائیل باقی بماند».
در همین حال، کاخ سفید اعلام کرده است که جَرد کوشنر و استیو ویتکاف، دو فرستادهی ترامپ، به مصر اعزام میشوند تا دربارهی جزئیات فنی تبادل اسیران و توافق صلح گفتوگو کنند. وزارت خارجهی مصر نیز تأیید کرده که روز دوشنبه میزبان هیئتهای اسرائیلی و فلسطینی برای گفتوگو بر سر آیندهی غزه خواهد بود.
نتانیاهو گفته است مذاکرات نباید بیش از چند روز طول بکشد و ابراز امیدواری کرده «آزادی اسیران اسرائیلی تا پیش از پایان تعطیلات مذهبی سوکوت» اعلام شود. او بار دیگر تأکید کرد که خلع سلاح کامل حماس، «چه از راه سیاسی و چه از راه نظامی»، مرحلهی بعدی طرح خواهد بود.
حمایت جهانی و فشار داخلی بر اسرائیل
پاسخ مثبت حماس به بخشهایی از طرح آمریکا، واکنشهای گستردهای را در جهان برانگیخته است. رهبران کشورهای مختلف از جمله فرانسه، مصر و ترکیه از این تحول استقبال کرده و خواستار پایان فوری جنگ شدهاند. سازمان ملل نیز از «گامی امیدوارکننده به سوی پایان مرگبارترین جنگ اسرائیل از زمان تأسیسش در سال ۱۹۴۸» سخن گفته است.
در داخل اسرائیل، دهها هزار نفر در خیابانهای تلآویو به نشانهی حمایت از توافق و پایان جنگ تظاهرات کردند. خانوادههای گروگانها از دولت خواستهاند هرچه زودتر به جنگی که «هیچ دستاوردی جز ویرانی و انزوا نداشته» پایان دهد.
در مقابل، اعضای تندرو دولت ائتلافی از جمله وزیر دارایی، بزالل اسموتریچ، توقف حملات را «اشتباهی فاحش» خوانده و خواستار ادامهی «عملیات تا نابودی کامل دشمن» شدهاند.
جهاد اسلامی نیز حمایت کرد
جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز روز شنبه با صدور بیانیهای موضع حماس را تأیید کرد و آن را «موضع مشترک تمام گروههای مقاومت» خواند. این سازمان که خود نیز تعدادی از اسیران اسرائیلی را در اختیار دارد، گفت در مذاکرات اخیر «بهشکل مسئولانه» مشارکت داشته و از «هر طرحی که به توقف جنگ و آزادی زندانیان منجر شود» حمایت میکند.
تحلیلگران معتقدند هماهنگی دو گروه اصلی مقاومت، یعنی حماس و جهاد اسلامی، میتواند مسیر آزادی اسیران و آغاز آتشبس را هموار کند و همزمان فشار سیاسی بر نتانیاهو را افزایش دهد.
بیم و امید در میان فلسطینیان
در غزه، واکنشها ترکیبی از امید و تردید است. بسیاری از ساکنان میگویند پذیرش طرح آمریکا از سوی حماس نشانهای از تمایل واقعی برای پایان دادن به جنگ است، اما بیم آن دارند که نتانیاهو بار دیگر توافق را به بنبست بکشاند.
جمال شهاده، ساکن بیتالمقدس، در گفتوگو با خبرنگاران گفت: «حالا که حماس موافقت کرده، میترسیم نتانیاهو مخالفت کند — همانطور که همیشه همین کار را کرده است.»
با وجود اعلام کاهش عملیات از سوی مقامهای اسرائیلی، حملات هوایی و توپخانهای همچنان ادامه دارد و ساکنان غزه میگویند هیچ نشانهای از «توقف» دیده نمیشود.
جنگی که سایهاش بر همهچیز سنگینی میکند
دو سال پس از آغاز حملهی اسرائیل به غزه در پی عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، شمار کشتهشدگان فلسطینی از مرز ۶۷ هزار نفر گذشته است؛ اکثراً زنان و کودکان. میلیونها نفر آواره شدهاند و بیمارستانها در شرایط فروپاشی کاملاند.
در چنین وضعیتی، حتی امیدی اندک به آتشبس میتواند موجی از آرامش روانی در میان مردم ایجاد کند. اما تا زمانی که بمبارانها ادامه دارد و آوارگان در جستوجوی آب و غذا در خرابههای شهر سرگرداناند، «صلح» همچنان دور از دسترس است.
نقل از اخبار روز